با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی تاریخ
pajoheshi
وضعیت اقتصادی و تجاری آذربایجان در قرن چهارم‌ هجری

پریسا قربان نژاد

دوره 9، شماره دوم - پیاپی 18-بهارو تابستان 1400 ، مهر 1400، صفحه 11-32

https://doi.org/10.30473/lhst.2021.8046

چکیده
  آذربایجان علی‌رغم آنکه به لحاظ سیاسی در قرن چهارم­ هجری اوضاع ناآرامی را سپری می­کرد، اما به سبب غنای منابع طبیعی و انسانی، موقعیت استراتژیک، آبادانی شهرها، راه­ها و روستاها از رونق اقتصادی برخوردار بود.این پژوهش بر آن است که با تکِیه بر داده­های تاریخی و جغرافیایی و با روش توصیفی-تحلیلی، علل رونق اقتصادی  آذربایجان را ...  بیشتر

pajoheshi
خاندان حکومتگر بنو شومله؛ مسئله مشروعیت و سیاست‌های محلی آن

محسن رحمتی

دوره 9، شماره دوم - پیاپی 18-بهارو تابستان 1400 ، مهر 1400، صفحه 33-50

https://doi.org/10.30473/lhst.2021.8045

چکیده
  با ضعف سلجوقیان در نیمه دوم سده ششم هجری/ دوازدهم میلادی، سلسله­های اتابکی متعددی در گوشه و کنار کشور سر برآوردند که یکی از این سلسله­ها از سوی بزرگان ایل افشار، در منطقه خوزستان و لرستان شکل گرفت. یکی از رؤسای ایل افشار به­نام اتابک شومله که به دربار سلجوقی راه یافته بود، با استفاده از آشفتگی­های سیاسی پس از درگذشت سلطان مسعود ...  بیشتر

pajoheshi
بررسی تحلیلی اقدامات اقتصادی حکومت محلی سلجوقیان کرمان

محسن مرسلپور؛ محمد پیری

دوره 9، شماره دوم - پیاپی 18-بهارو تابستان 1400 ، مهر 1400، صفحه 51-60

https://doi.org/10.30473/lhst.2021.8047

چکیده
  حکومت­ها در منطقة کرمان  می­کوشیدند با ترویج کشاورزی و در اختیار گرفتن آب و تنظیم حقابه، درآمد پایداری داشته باشند. بنابر گزارش جغرافیدانان، در قرون نخستین اسلامی کشاورزی در کرمان رونق زیادی داشته و محصولات مختلفی در آنجا به‌دست می­آمده است؛ لکن عدم وجود راه­های مناسب، فاصلة زیاد شهرها، موانع طبیعی چون کوه­ها و ناتوانی ...  بیشتر

pajoheshi
قلعۀ ماکو در منازعات صفویان و عثمانی‌ها

جعفر آقازاده

دوره 9، شماره دوم - پیاپی 18-بهارو تابستان 1400 ، مهر 1400، صفحه 61-78

https://doi.org/10.30473/lhst.2021.8048

چکیده
  با شکل‌گیری حکومت صفوی و آغاز جنگ‌های ایران و عثمانی در شمال‌غرب ایران، ناحیۀ ماکو به مرکزیت قلعۀ ماکو، به عنوان یکی از معابر ارتباطی ایران با شرق آناطولی در میانه و کانون این نبردها قرار گرفت و حاکمیت این قلعه بارها میان صفویان و عثمانی‎ها دست به دست شد. مسئله این است که قلعۀ ماکو چه موقعیتی در منازعات صفویان و عثمانی‎ها داشت؟ ...  بیشتر

pajoheshi
ایل کلهر و قدرت‌های حاکم از دورة صفویه تا پایان حاکمیت محمدشاه قاجار

منیژه کرمی؛ مهری ادریسی؛ نظامعلی دهنوی؛ صالح امین پور

دوره 9، شماره دوم - پیاپی 18-بهارو تابستان 1400 ، مهر 1400، صفحه 79-94

https://doi.org/10.30473/lhst.2021.8049

چکیده
  ایل کلهر یکی از ایلات برجسته در غرب ایران است که از گذشته‌های دور در کوه‌پایه‌­های زاگرس سکونت داشته و همچون سایر ایلات در تاریخ سیاسی و نظامی ایران نقش ایفا کرده است. این پژوهش با هدف روشن کردن جایگاه ایل کلهر در رویدادهای سیاسی و نظامی غرب کشور و با توصیف و تحلیل داده‌های منابع دست اول، تاریخ‌های محلّی و متون تحقیقی معتبر در پی ...  بیشتر

pajoheshi
بررسی و تحلیل تکاپوهای ایل‌ مُکری در مناسبات و تحولات سیاسی دورة افشاریه و زندیه (1148-1210‌ق)

مسلم سلیمانی یان؛ زلیخا امینی

دوره 9، شماره دوم - پیاپی 18-بهارو تابستان 1400 ، مهر 1400، صفحه 95-110

https://doi.org/10.30473/lhst.2021.8050

چکیده
  در سده دوازدهم­ هجری ایل ­کُرد مُکری، مهم­ترین ایل ناحیه ساوجبلاغ مُکری بود. موقعیت جغرافیایی، ساختار اجتماعی و توان بالای جمعیتی به ایل­ مُکری­ این امکان را می­داد که در تحولات سیاسی و اجتماعی محیط پیرامون­ خود نقش مهمی را ایفا کند. تکاپوهای این ایل در منطقه مُکریان، آنان را وارد مناسباتی چندسویه می­کرد که ایلات و طوایف ...  بیشتر

pajoheshi
قائدحیدر گناوه‌ای و نقش او در تحولات سیاسی و اقتصادی کرانه‌های شمالی خلیج فارس در دورة زندیه

حبیب اله سعیدی نیا؛ حسین عبداله پور

دوره 9، شماره دوم - پیاپی 18-بهارو تابستان 1400 ، مهر 1400، صفحه 111-128

https://doi.org/10.30473/lhst.2021.8051

چکیده
  دوران پس از سقوط سلسله صفویه از جمله ادوار مهم تاریخی ایران است. از تحولات مهم این دوره، مهاجرت گروه‌ها و قبایل مختلف (اعم از ایرانی و عرب) به سمت کرانه‌های شمالی خلیج فارس و استقرار و قدرت‌گیری آنها در این نقاط بود. با روی کار آمدن نادرشاه، به دلیل توجه ویژه او به خلیج فارس و تأسیس نیروی دریایی و بکارگیری و استفاده از توان و ظرفیت دریانوردی ...  بیشتر

pajoheshi
جایگاه و کارکرد بازرگانان بوشهر در جنبش جنوب ایران

حسین هژبریان؛ سید صاحب برزین

دوره 9، شماره دوم - پیاپی 18-بهارو تابستان 1400 ، مهر 1400، صفحه 129-154

https://doi.org/10.30473/lhst.2021.8052

چکیده
  جنوب ایران پس از پیروزی انقلاب مشروطیت تحولات سیاسی زیادی را پشت سر نهاد که اوج آن در جنگ جهانی اول رقم خورد. بازرگانان بوشهر که از ابتدای قرن نوزدهم توان اقتصادی بیشتری یافته و به­تدریج به فعالیت­های اجتماعی و سیاسی علاقه‌مند شده بودند، در این جنبش، مخالف انگلستان و متحد روحانیت مشروطه­خواه بودند و به عنوان یک گروه اجتماعی ...  بیشتر

pajoheshi
واکاوی اسنادی دورة سوم حکمرانی عبدالصمد میرزا در قزوین با محوریت الموت

ذکرالله محمدی؛ داود الهی

دوره 9، شماره دوم - پیاپی 18-بهارو تابستان 1400 ، مهر 1400، صفحه 155-176

https://doi.org/10.30473/lhst.2021.8053

چکیده
  ولایت قزوین از دیرباز ضمن برخورداری از موقعیت برجسته جغرافیایی و عواید سرشار مالی مورد توجه شاهزادگان قاجاری بوده؛ ازبین این شاهزادگان عبدالصمدمیرزا عزالدوله برادر ناصرالدین­شاه در سه دوره به حکمرانی قزوین منصوب می­شود؛ دورة اول که مصادف با نوجوانی او بود و دوره دوم که با کمبود نان و شورش مردم علیه وی به پایان می­رسد و دوره ...  بیشتر

pajoheshi
بازخوانی شاخصه‌های منزلت اجتماعی مالکان در خانه‌‌های قاجاری (نمونة موردی: اصفهان- محله حکیم)

فاطمه میسمی؛ مریم قاسمی سیچانی؛ محسن افشاری؛ فرزاد میرمجربیان؛ مرتضی نورائی

دوره 9، شماره دوم - پیاپی 18-بهارو تابستان 1400 ، مهر 1400، صفحه 177-196

https://doi.org/10.30473/lhst.2021.8054

چکیده
  بعد از حکومت صفوی، از اهمیت شهر اصفهان کاسته ‌شد و بناهای زیادی به علت انتقال مرکز حکومت متروکه گشت و محوطه دولتخانه، به حالت ویرانه درآمد. با شروع دورة قاجاریه و تلاش‌های حاکم اصفهان، میرزا حسین‌خان صدر اصفهانی، رونق‌ مجدد اصفهان و شکل‌گیری خانواده‌های متمکن بازرگانان، ساخت خانه‌هایی با معماری رایج و تحت ‌تأثیر منزلت اجتماعی ...  بیشتر

pajoheshi
چشم‌اندازی بر تجارت فرش و عملکرد شرکت‌های تجاری در سلطان‌آباد عراق (1285-1320ق)

عبدالله متولی؛ مهدی جیریائی؛ محمد حسن بیگی

دوره 9، شماره دوم - پیاپی 18-بهارو تابستان 1400 ، مهر 1400، صفحه 197-212

https://doi.org/10.30473/lhst.2021.8055

چکیده
  سلطان‌آباد عراق، نام قدیمی شهر اراک است که در دورة فتحعلی‌شاه قاجار، در سال 1231ق، به دست سردار او یوسف خان گرجی بنا نهاده شد. فلسفه اولیه ساخت شهر، ایجاد مرکزی نظامی و ساخت پادگانی برای امنیت منطقه بود؛ اما با گذر زمان زمینه‌های تجارت و فعالیت اقتصادی در آن رو به رشد نهاد. پژوهش حاضر با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی و با تکیه بر اسناد گوناگون ...  بیشتر

pajoheshi
نقش شرکت نفت انگلیس و ایران در شکل‌گیری ساختار فضایی ـ کالبدی شرکت شهر مسجدسلیمان (از آغاز کشف نفت تا نهضت ملی شدن صنعت نفت 1287-1330)

رضا حبیبی نژاد؛ هایده خمسه؛ علی بحرانی پور

دوره 9، شماره دوم - پیاپی 18-بهارو تابستان 1400 ، مهر 1400، صفحه 213-230

https://doi.org/10.30473/lhst.2021.8056

چکیده
  واگذاری امتیاز نفت به ویلیام ناکس دارسی در سال 1280/ 1901م و در پی آن کشف نفت در میدان نفتون مسجدسلیمان در سال 1287/ 1908م زمینة اشتغال و مهاجرت نیروی کار از خارج و داخل را به شرکت شهر جدیدالاحداث مسجدسلیمان فراهم نمود. مدیران شرکت نفت انگلیس و ایران برای اسکان نیروی کار مهاجر اقدام به برپایی سرپناه‌های موقت در قالب کمپ‌های کارگری نمودند که ...  بیشتر

pajoheshi
بهداشت عمومی در بوشهر: مطالعه موردی آب آشامیدنی و مشکلات آن در دورة قاجار و پهلوی

خدیجه حسین زاده؛ منیژه صدری؛ سیمین فصیحی؛ منیره کاظمی راشد

دوره 9، شماره دوم - پیاپی 18-بهارو تابستان 1400 ، مهر 1400، صفحه 231-246

https://doi.org/10.30473/lhst.2021.8057

چکیده
  فرد، گروه و جامعه موضوع بهداشت عمومی است و مؤلفه‌هایی چون بهداشت فردی، اجتماعی ، بهداشت محیط و‌ آب را دربرمی‌گیرد و از اهمیت به‌سزایی برخوردار است. سلامت جامعه، بهداشت فردی و اجتماعی و محیط با وجود آب سالم و قابل دسترس تأمین می‌شود. این پژوهش در پی پاسخ به این سؤال است که با توجه به جایگاه آب در بهداشت عمومی، آب آشامیدنی شهر بوشهر ...  بیشتر

pajoheshi
تأثیر جنگ جهانی دوم در بروز بحران نان و غلات در زنجان (1320-1322)

شوکت افشاری؛ ابوالفضل رضوی

دوره 9، شماره دوم - پیاپی 18-بهارو تابستان 1400 ، مهر 1400، صفحه 247-266

https://doi.org/10.30473/lhst.2021.8058

چکیده
  شهر زنجان به دلیل واقع شدن بین آذربایجان و تهران اهمیت و نقش به‌سزایی در تاریخ معاصر داشته است. طی جنگ جهانی دوم این شهر به علت قرار گرفتن در مسیر ریلی و راه‌های شوسه توجه اولیه متفقین را جلب نمود. در سال 1320، که متفقین ایران را بین خود تقسیم کردند، زنجان به همراه سایر شهرهای شمالی به شوروی واگذار شد. پس از این تاریخ شاهد دخالت­ها و ...  بیشتر

pajoheshi
اهمیت ژئواستراتژیک جنوب ایران (خلیج فارس) در منظومه منافع آمریکا در دوران جنگ جهانی دوم تا جنگ سرد

میکائیل وحیدی راد

دوره 9، شماره دوم - پیاپی 18-بهارو تابستان 1400 ، مهر 1400، صفحه 267-284

https://doi.org/10.30473/lhst.2021.8129

چکیده
  جنگ جهانی دوم، مانند جنگ اول، خیلی زود دامن ایران را نیز گرفت و علی‌رغم اعلام بی‌طرفی، موقعیت استراتژیک ایران برای کمک‌رسانی به شوروی برای غلبه بر آلمان زمینه‌ساز حضور نظامی سه قدرت بریتانیا، آمریکا و شوروی در خاک ایران و اشغال آن شد. حضور نظامی آمریکا در ایران نیز بیشتر از همین زاویه کمک به شوروی و تلاش برای تقویت کریدور تدارکاتی ...  بیشتر