با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی تاریخ

بررسی تاثیرسیاست‌های نوسازی رضا شاه برایلات و عشایر لرستان

ثریا شهسواری؛ سعید نجار

دوره 3، شماره پنجم-پاییز و زمستان 93 ، اسفند 1393، ، صفحه 52-66

چکیده
  طی دورة بیست ساله حکومت رضا شاه در ایران، اقداماتی برای نوسازی جامعه تحقق یافته بود که بر جامعه عشایر، به‌ویژه عشایر استان لرستان ، تغیرات بسیاری را تحمیل کرد. رضا شاه بدون در نظر گرفتن بنیان‌های اقتصادی، فرهنگی و نظامی حاکم بر جامعه سنتی عشایر، تصمیم به مقابله با این سنت‌ها گرفت. او ابتدا شورش‌های عشایری را سرکوب کرد؛ سپس با اعمال ...  بیشتر

تأثیر مجادلات اهل طریقت و اهل شریعت بر تحولات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی شهر کرمان در دوره قاجار از 1210 تا 1264ق

مهری ادریسی؛ علی عبداللهی نیا؛ علی رضا علی صوفی؛ داریوش رحمانیان

دوره 6، شماره اول -پیاپی 11-پاییز و زمستان 96 ، اسفند 1396، ، صفحه 53-66

چکیده
  همزمان با رقابت عناصر عشیره‌ای افشاریه، زندیه و قاجاریه، نزاع دو جبهه فکری شیعی اهل طریقت نعمت‌اللهیه و اهل شریعت به سردمداری مجتهدان اصولی در شهر کرمان تشدید یافت و به قتل مشتاق­علیشاه و یکی از ابدالش انجامید. این دودستگی بر رخدادهای بعدی شهر کرمان بسیار تأثیرگذار بود. قاجاریه در مرحله تثبیت که مقارن عصر فتحعلیشاه بود، ناگزیر ...  بیشتر

فرمانروایی کارکیا میرزا علی در گیلان و دگرگونی سیاست خارجی او در قبال آق‌قویونلوها

اسماعیل حسن‌زاده

دوره 7، شماره اول -پیاپی 13-پاییز و زمستان 97 ، اسفند 1397، ، صفحه 53-72

https://doi.org/10.30473/lhst.2019.5592

چکیده
  کیائیان در طول 231 سال حاکمیت خود در گیلان، فراز و نشیب‌های زیادی در روابط با حکومت‌های محلی و منطقه‌ای پشت سرگذاشتند. در هر مقطع، به‌تناسب ضرورت‌های سیاسی و اجتماعی داخلی و خارجی، سیاست‌هایی اتخاذ می‌کردند. یکی از این مقاطع دورة حاکمیت کارکیا میرزاعلی (883-909ق) بود که با بحران زوال در حاکمیت آق‌قویونلوها هم‌زمان شد. این هم‌زمانی ...  بیشتر

چگونگی شکل‌گیری و عملکرد نهاد خانة انصاف اصفهان (1342-1357)

فریده فرزی؛ ذکراله محمدی؛ حسین آبادیان؛ یعقوب خزایی

دوره 7، شماره دوم - پیاپی 14 - بهار و تابستان 98 ، مهر 1398، ، صفحه 59-76

https://doi.org/10.30473/lhst.2019.41529.2122

چکیده
  پس از کودتای 28 مرداد، محمدرضاشاه انجام اصلاحاتی را ضروری دانست که اوج آن در انقلاب سفید تداعی پیدا کرد. انقلاب سفید طی چندین مرحله و 19 اصل تحقق پیدا کرد که تشکیل خانه‌های انصاف در روستاها در اصل نهم آن مطرح شد. از آنجایی که تشکیل خانه­های انصاف باعث ایجاد یک نظام اجتماعی و قضایی در روستاهای ایران شد، لذا بررسی عملکرد آنها و تأثیری ...  بیشتر

زمینه‌ها و عوامل مؤثر بر منازعات شیعیان و سنیان بغداد در عصر حاکمیت آل‌بویه

زهرا جهان؛ علی ناظمیان فرد

دوره 6، شماره دوم - پیاپی 12 - بهار و تابستان 97 ، فروردین 1397، ، صفحه 63-78

چکیده
  بغداد، دارالخلافة عباسیان که شماری از فرقه‌ها و نحله‌ها را در خود جای داده بود، در سدة چهارم هجری که آل‌بویه بر آن سلطه یافت، صحنه نزاع و کشمکش میان شیعیان و سنیان گردید. این مجادلات، از عرصه‌ها و مراکز فرهنگی آغاز و به‌ تدریج، به صحنه‌های اجتماعی کشیده شد و آرامش مدنی را بر هم زد. درست است که بیشتر فرقه‌های اسلامی در طول تاریخ با ...  بیشتر

تاملی بر زمینه‌های اقتصادی - اجتماعی فتح اسلامی اصفهان

ابوالفضل رضوی؛ محمد حسین فروغی

دوره 3، سال سوم-شماره دوم-پیاپی 6 بهار و تابستان 94 ، مهر 1394، ، صفحه 66-83

چکیده
  شهر اصفهان در مرکز فلات ایران، اقلیم مناسب و شرایط اقتصادی و راهبردی قابل اعتنایی دارد. این شرایط ضمن تاثیرگذاری بر ساختار حیات جمعی ساکنان شهر، در سیر تحول تاریخی آن نیز موثر بوده است. اصفهانِ اواخر دوران ساسانی از مراکز مهم تجاری، کشاورزی و نظامی ایران بود و این اهمیت تا حدی است که یزدگرد سوم به هنگام گریز در برابر اعراب، به اصفهان ...  بیشتر

مطالعه‌ای در چگونگیِ برقراری امنیت و بازسازیِ کرمان پس از حملة آقامحمدخان قاجار

شمس الدین نجمی

دوره 5، شماره دوم-پیاپی 10- بهارو تابستان 96 ، فروردین 1396، ، صفحه 67-80

چکیده
  حملة آقا محمدخان قاجار به کرمان پیامدهای گستردة امنیتی و سیاسی در بر داشت. افزایشِ تکاپوهای هسته‌های محلی، در جنوب شرقِ ایران، وضعیتِ پرمخاطره‌ای به وجود آورده بود، به گونه‌ای که احتمالِ انتزاعِ سیستان از ایران منتفی نبود. این وضعیت موجب شد تا قدرتِ مرکزی، برای برقراری امنیت در ایالتِ کرمان و بازسازی شهر کرمان که بخش عمده‌ای از ...  بیشتر

نقش سادات سیفی قزوین در حکومت صفویه و دربار تیموریان هند

جمشید نوروزی؛ محمد عباسی

دوره 2، شماره چهارم-بهار و تابستان 93 ، فروردین 1393، ، صفحه 68-83

چکیده
  یکی از خاندان های محلی متنفذ و مشهور ایران، سادات سیفی قزوین است که نسب خود را به امام حسن)ع(می رساندند. سابقة حضور برخی از افراد این خاندان در تشکیلات حکومتی به عهد ایلخانان می رسد ؛ اما درعهد حکومت صفویه بعضی از آنان به مناصب عالی چون وزارت دست یافتند. دورة اول حیات سیاسی اینخاندان در حکومت صفویه، از زمان شاه اسماعیل اول آغازشد و تا ...  بیشتر

اوضاع اجتماعی آذربایجان براساس اسناد نقشبندیه در سال¬های 1298-1297 ق
دوره 1، شماره دوم-بهار و تابستان 92 ، فروردین 1392، ، صفحه 74-88

چکیده
  ایالت آذربایجان به خاطر موقعیت جغرافیایی­اش همواره در طول تاریخ از جایگاه ویژه­ای در نزد حکام ایران برخوردار بوده است. اهمیت این ایالت در دوره قاجار با استقرار ولیعهد در تبریز از زمان عباس میرزا افزایش یافت و مجاورت این ایالت با دو قدرت عثمانی و روسیه بر اهمیت سوق­الجیشی آن افزود. شیوع خشکسالی و پیدایش قحطی و در پی آن ناامنی، ...  بیشتر

باقرخان اعظم‌السلطنۀ کاکاوند در مناسبات سیاسی اواخر دورۀ قاجاریه (1324-1340ق)

امین محمدی

دوره 8، شماره اول -پیاپی 15-پاییز و زمستان 98 ، اسفند 1398، ، صفحه 75-90

https://doi.org/10.30473/lhst.2020.40397.2094

چکیده
  استقرار مشروطیت و کمرنگ‌شدن تدریجی قدرت دولت مرکزی به ظهور قدرت‌های محلی با پشتوانة ایلی در مناطق مختلف ایران منجر شد. این قدرت‌های نوظهور نقش مهمی در تحولات سیاسی اواخر دورة قاجاریه ایفا کردند. باقرخان اعظم‌السلطنه، رئیس ایل کاکاوند، از کسانی بود که با اتکا به ایل خود توانست به یکی از قدرت‌های مهم در کرمانشاه و لرستان تبدیل شود ...  بیشتر

وعاظ و جنبش مقاومت تبریز

جواد* سخا؛ غلامحسین زرگری نژاد؛ عطالله حسنی؛ سهراب یزدانی

دوره 5، شماره اول-پیاپی9-پاییز و زمستان95 ، اسفند 1395، ، صفحه 76-92

چکیده
  با شروع حرکت مشروطه‌خواهی مردم تبریز، تعدادی از واعظان آن شهر به آن حرکت تاریخی پیوستند و در ردیف رهبران مشروطیت قرار گرفتند و در بسیاری از مسائل مرتبط با مشروطیت تبریز، حضور مؤثر یافتند که از مهم‌ترین آنها ایجاد نیروی نظامی مجاهد بود. با شروع استبداد صغیر ویورش گستردة مخالفان مشروطیت به تبریز و ایستادگی مجاهدان در برابر آنان، وعاظ ...  بیشتر

« فعالیت های سیاسی - نظامی مسیحیان و رقابت قدرتها در غرب آذربایجان » (1914م-1918

محمد امیر شیخ نوری؛ محمد نایب پور؛ سیروان خسروزاده

دوره 4، شماره اول- پیاپی 7-پاییز و زمستان 94 ، بهمن 1394، ، صفحه 49-68

چکیده
  مقاله حاضر در چارچوب جنگ اول جهانی، برای نخستین بار به بررسی تحرکات و فعالیت­های سیاسی نظامی قوای مسلح مسیحی در آذربایجان و به­ویژه در ارومیه می­پردازد. و با تکیه بر معتبرترین منابع و شواهد و با روش تحلیلی توصیفی ضمن پرداختن به زمینه­ها و دلایل شکل­گیری این نیرو و اهداف آن، در تلاش است روشن سازد که تشکیلات مسیحی چه ماهیتی داشت.حامیان ...  بیشتر

نگاهی بر سنت انتقال مردگان به اماکن مقدس و پیامدهای آن در دوره قاجار

عباس سرافرازی؛ سید روح الله نعمت اللهی؛ زینب رنجبران؛ سید علیرضا گلشنی

دوره 4، شماره دوم-پیاپی 8-بهار و تابستان 95 ، شهریور 1395، ، صفحه 52-58

چکیده
  نیاز به سلامتی به صورت اجتناب‌ناپذیری وابسته به بهداشت فردی و عمومی و محیط زندگی انسان‌ها است و بهداشت از مهم‌ترین دغدغه‌های بشر به شمار می‌آید. یکی از مهم‌ترین معضلات اجتماعی در ایران که بهداشت عمومی را نیز به خطر می‌انداخت، حمل اجساد به عتبات عالیات و مشهدالرضا و اماکن و قبور زیارتی امامزادگان بود که سبب شیوع بیماری‌های همه‌گیر ...  بیشتر

علل بنیانگذاری سلسلۀ محلّی آل مازه در بخارا
دوره 1، شماره اول-پاییز و زمستان 91 ، مهر 1391، ، صفحه 66-75

چکیده
  چکیده در سال 482 ق، قراخانیان (آل افراسیاب) که از سال 395 ق، بر ماوراءالنهر (فرارود) حکومت داشتند، ناگزیر به اطاعت از سلطان ملکشاه سلجوقی (حک: 485-465ق) شدند. هنگامی که سلطان سنجر سلجوقی (حک: 552-511ق) امارت خراسان را برعهده داشت (حک:511-490ق) نخست، حکومت سمرقند را به خواهرزاده‌اش محمد ارسلان خان ـ که پدرش از دودمان قراخانی بود ـ واگذار کرد و چندی ...  بیشتر

بنیاد امامت و سلطنت خاندان ابوسعیدی مسقط و عمان و چالش های حکومت های ایران در حوزه خلیج فارس و دریای عمان (قرون 18-19 میلادی)

محمد جعفر چمنکار

دوره 3، شماره پنجم-پاییز و زمستان 93 ، اسفند 1393، ، صفحه 67-92

چکیده
  در بیستم محرم سال 1060هجری/ 22 ژانویه 1650میلادی  جنبش ضد استعماری مردم عمان به استیلای یکصدوپنجاه استعمار پرتغال پایان داد و سلسله نوبنیاد آل یعاربه در سایه قدرت دریایی و ضعف مفرط دولت های مرکزی، حمله و تجاوز به سواحل و جزایر و بنادر ایران را تشدید کردند. بدین ترتیب، تقابل دو کشور بر تعامل و پیوند پیشین سایه انداخت. در سال 1744میلادی احمد ...  بیشتر

کشاورزی در ولایت نیشابور از برآمدن طاهریان تا یورش مغولان

حمیدرضا ثنائی

دوره 6، شماره اول -پیاپی 11-پاییز و زمستان 96 ، اسفند 1396، ، صفحه 67-82

چکیده
  ولایت نیشابور از دیرباز یکی از مناطق خوش‌آب‌وهوا و سرسبز شرق ایران بوده و منابع چشمگیر آب آن و خاک مستعدش برای کشت و برز، این ناحیه را به یکی از نواحی مهم کشاورزی در خراسان بدل ساخته بود. کشاورزی در ولایت نیشابور در سده‌های 3ـ6ق یکی از پررونق‌ترین ادوار خویش را تجربه کرد؛ اگرچه در این مدت در اثر عوامل مختلف گاه با فراز و فرود روبه‌رو ...  بیشتر

واکاوی مناسبات سیاسی صارم‌بیگ موکری با شاه اسماعیل اوّل صفوی

سیامند خلیلی؛ عثمان یوسفی

دوره 7، شماره اول -پیاپی 13-پاییز و زمستان 97 ، اسفند 1397، ، صفحه 73-92

https://doi.org/10.30473/lhst.2019.5593

چکیده
  منطقۀ موکریان با داشتن آثار باستانی و تاریخی، از دوران پیش از تاریخ، در بستر حوادث تاریخی غرب ایران، نقشی اثرگذار ایفا کرده است. امارت موکری، در دورۀ آق­قویونلوها، توسط سیف­الدین نامی، در شمال غرب ایران پی­ریزی شد. با ظهور دولت صفوی، سیاست واگرایی امارت موکری، در تعامل با آن دولت، از زمان صارم‌بیگ به عنوان دومین حاکم این امارت، ...  بیشتر

سیمای شهر بم در سده‌های نخستین دوران اسلامی

فاطمه مختاری؛ اسدالله جودکی عزیزی؛ سیدرسول موسوی حاجی

دوره 7، شماره دوم - پیاپی 14 - بهار و تابستان 98 ، مهر 1398، ، صفحه 77-100

https://doi.org/10.30473/lhst.2019.35711.1966

چکیده
  محور تاریخی شهر بم، مجموعة موسوم به «ارگ بم» است که در جبهة شمال شرقی شهر واقع شده است. علی‌رغم پژوهش‌های متعدد و متنوعی که تاکنون در حوزه‌های باستان‌شناسی و معماری و در ارتباط با ساختار و سیمای این شهر در سده‌های نخستین دوران اسلامی انجام گرفته است، هنوز هم پرسش­های مهم و کلیدی وجود دارند که به آنها پاسخ­های مناسب و متقنی ...  بیشتر

تأثیر تجاری شدن کشاورزی بر نظام مالکیّت زمین‌ در دورۀ قاجار (مطالعۀ موردی: مازندران)

زهرا نادی؛ محسن بهشتی سرشت؛ ذکرالله محمدی؛ باقرعلی عادلفر

دوره 6، شماره دوم - پیاپی 12 - بهار و تابستان 97 ، فروردین 1397، ، صفحه 79-92

چکیده
  رشد سرمایه­داری در ایران و وابستگی به بازار جهانی در قرن نوزدهم سبب شد تا حوزه­های مختلف اقتصادی و اجتماعی کشور در این دوره تا حدودی متأثر از تحولات غرب و نظام جهانی باشد. این وابستگی بخش کشاورزی را نیز دستخوش تغییر کرد و به رشد کشاورزی تجاری منجر شد. در این پژوهش تلاش شده تا با روش توصیفی ـ تحلیلی و با تکیه بر نظریۀ توسعۀ وابسته ...  بیشتر

نقش شیوخ اورامان در تحولات سیاسی تاریخ معاصر، با تکیه بر جنگ جهانی اول

علیه جوانمردی؛ نصرالله پور محمدی املشی

دوره 5، شماره دوم-پیاپی 10- بهارو تابستان 96 ، فروردین 1396، ، صفحه 81-96

چکیده
  خاستگاه نقشبندیه، ماوراءالنهر و خراسان بود و از این مراکز  به سایر مناطق، از جمله کردستان نفوذ پیدا کرد؛ که این مهم در کردستان توسط مولانا خالد شهرزوری بود. چرایی و چگونگی نفوذ شیوخ اورامان بین مردم و نقش آنها در تحولات سیاسی قرن بیستم مسئلة محوری این پژوهش می‌باشد. مشایخ و بزرگان طریقت‌ها در کردستان به ویژه نقشبندیه، به واسطة ...  بیشتر

مشروعیت ایرانی در حکومت های محلی ایران در قرن هشتم هجری

جواد عباسی؛ زهره راضی

دوره 2، شماره چهارم-بهار و تابستان 93 ، فروردین 1393، ، صفحه 84-98

چکیده
  با ورود مغولان به قلمرو ایران و تشکیل دولت ایلخانی، تحوّلی مهم در زمینة مبانی مشروعیت حکومت ها درایران رخ داد. حاکمان ایلخانی، از مبانی جدید مشروعیتی که در میان مغولان پذیرفته شده بود پیروی می کردند.از زمان غازان خان و رسمیت یافتن اسلام در حکومت ایلخانی تلاش شد تا از مشروعیت دینی نیز بهره گرفتهشود؛ اما مشروعیت چنگیزی همچنان بیشترین ...  بیشتر

واکاوی زمینه ها و علل شورش اورامان در عصر ناصری (1284هـ.ق تا سال1288هـ.ق)

عبداله عطایی؛ افراسیاب جمالی؛ کامران حمانی

دوره 3، سال سوم-شماره دوم-پیاپی 6 بهار و تابستان 94 ، مهر 1394، ، صفحه 84-97

چکیده
  منطقه اورامان از توابع والی نشین اردلان در دوره ناصری صحنه شورش گسترده‌ای شد که حدود یک دهه والیان اردلان و بعد از آن حاکمان قاجاری را به خود مشغول داشت. سیاست انتخاب حاکمان غیربومی و فشارهای مالیاتی نقش موثری در شکل­گیری این شورش داشت. بیشتر منابع دوره قاجار- جز معدودی از منابع محلی- اشاراتی ولو گذرا به شورش اورامان نکرده­اند. ...  بیشتر

تحلیلی بر شورش¬های گیلان بعد از فتح آن در زمان شاه عباس اوّل صفوی (1037 -1000ق)
دوره 1، شماره دوم-بهار و تابستان 92 ، فروردین 1392، ، صفحه 89-104

چکیده
  گیلان بعد از فتح آن توسط شاه عباس اول، به سبب شورش­های متعددی که در آن برپا شده بود، بسیار متمایز از مناطق دیگر ایران گردید. در این پژوهش با توجه به ساختار اقتصادی و اجتماعی جامعۀ گیلان و عملکرد نمایندگان حکومت صفوی در آن، زمینه­ها و علل برپایی شورش­های گیلان بعد از شکست  خان احمد دوم گیلانی و تسخیر آن توسط  شاه عباس اول تا ...  بیشتر

مالکیت اختصاصی در کرمانشاه (پهلوی اول)

شایان کرمی؛ داریوش رحمانیان

دوره 8، شماره اول -پیاپی 15-پاییز و زمستان 98 ، اسفند 1398، ، صفحه 91-104

https://doi.org/10.30473/lhst.2020.33181.1903

چکیده
  کرمانشاه یکی از متراکم‌ترین مناطق مالکیت خالصه و سلطنتی در دورۀ قاجاریه و پهلوی اول بود. مسئلۀ اصلی مقالة حاضر روشن کردن چرایی و چگونگی شکل‌گیری مالکیت سلطنتی و پیامدهای این نوع مالکیت بر کشاورزی منطقۀ کرمانشاه در دورۀ پهلوی اول است. هدف کلی مقاله توضیح و تفسیر علل و عوامل ظهور و بروز پدیدۀ املاک رضاشاه در کرمانشاه در دورۀ پهلوی اول ...  بیشتر