با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی تاریخ
pajoheshi
بررسی عوامل رشد و گسترش مکتب کلامی معتزله در خوزستان (سده‌ 2 تا 4هجری)

لیدا مودت؛ سجاد پاپی؛ فرشید لاری منفرد

دوره 10، شماره اول - پیاپی 19- پاییز و زمستان 1400 ، اسفند 1400، صفحه 11-26

https://doi.org/10.30473/lhst.2022.8526

چکیده
  مکتب کلامی معتزله یکی از مهم‌ترین مکاتب کلامی و فکری اسلامی است که از قرن دوم تا پنجم هجری در جهان اسلام هواخواهان بسیاری داشت. این مکتب فکری را در اوایل قرن دوم هجری واصل بن عطا (ف:131ق) در بصره بنیان نهاد و به سرعت در سایر سرزمین­های اسلامی گسترش یافت. خوزستان نیز به دلیل پیوستگی جغرافیایی به بصره خیلی زود تحت­تأثیر این جریان فکری ...  بیشتر

pajoheshi
ارزیابی روابط حکومت محلی صفاریان با خلافت عباسی و قدرت‌های همجوار بر اساس سکه‌ها

هوشنگ خسروبیگی؛ سمانه ابراهیم زاده گرجی

دوره 10، شماره اول - پیاپی 19- پاییز و زمستان 1400 ، اسفند 1400، صفحه 27-52

https://doi.org/10.30473/lhst.2021.8542

چکیده
  حدود چهل سال از 146 سال حکومت صفاریان، مربوط به دوره شکل‌گیری و اوج حکمرانی این خاندان است و مابقی عمر این حکومت، در قالب یک حکومت محلی سپری شد. با این حال بازماندگان صفاریان از برنامه‌های سیاسی مؤسسان این حکومت در گسترش قلمرو و تنظیم مناسبات خود با خلافت عباسی باز نماندند. با مرگ عمرو‌لیث، گرچه تصور می‌شود که صفاریان در این بخش از ...  بیشتر

pajoheshi
واکاوی صید و فروش مروارید در خلیج فارس با تکیه بر متون جغرافیایی قرون سوم تا هشتم هجری

محبوبه شرفی؛ مهدی علیجانی

دوره 10، شماره اول - پیاپی 19- پاییز و زمستان 1400 ، اسفند 1400، صفحه 53-72

https://doi.org/10.30473/lhst.2021.8540

چکیده
  مروارید از جمله جواهرات ارزشمندی است که از دیرباز در خلیج فارس، صید و به اقصی نقاط جهان صادر می‌شد.  مرغوبیت مروارید خلیج فارس موجب شد مشتریان زیادی در دنیا خواستار آن باشند.در پژوهش حاضر، تلاش می‌شود با استفاده از روش تاریخی و رویکرد توصیفی ـ تحلیلی به این پرسش پاسخ داده شود که وضعیت صید و فروش مروارید در خلیج فارس در متون جغرافیایی ...  بیشتر

pajoheshi
جایگاه علوم در یزد دوره آل مظفر با تأکید بر آثار تألیفی عالمان

احمد بادکوبه هزاوه؛ طیبه رحیمدل میبدی؛ محمّدرضا ابوئی مهریزی

دوره 10، شماره اول - پیاپی 19- پاییز و زمستان 1400 ، اسفند 1400، صفحه 73-88

https://doi.org/10.30473/lhst.2021.8528

چکیده
  بی‌گمان تحقیق در وضع علم و عالمان یکی از ارکان شناخت‌ فرهنگ‌ها و تمدن‌ها از جمله تمدن اسلامی است. در نواحی گوناگون ایران پس از اسلام نیز وضع علمی و نقش عالمان با فراز و فرودهایی روبه‌رو بوده است. در این میان ولایت یزد هم‌زمان با تأسیس سلسله آل مظفر (حک: 718-795ق) و ثبات و امنیت نسبی و نیز عنایت بیشتر حاکمان مظفری به فعالیت‌های فرهنگی ...  بیشتر

pajoheshi
بررسی نقش و جایگاه ایل‌کرایی در تحولات سیاسی نظامی کهگیلویه از دورة صفویه تا پایان دورة زندیه (907-1209ق)

جواد موسوی دالینی؛ ضرغام عابدی خواه؛ محمد علی رنجبر

دوره 10، شماره اول - پیاپی 19- پاییز و زمستان 1400 ، اسفند 1400، صفحه 89-106

https://doi.org/10.30473/lhst.2021.8543

چکیده
  ایل‌ کرایی یکی از ایلات منطقه کهگیلویه است که نخستین حضور مؤثر آنان در تحولات سیاسی را می‌توان در دوران مغول جستجو نمود. پژوهش حاضر با استفاده از روش کتابخانه­ای و شیوه توصیفی- تحلیلی در پی این مسئله است که نقش و اثرگذاری ایل ‌کرایی را از دوره صفویه تا پایان دوره زندیه  در تحولات سیاسی نظامی کهگیلویه مورد واکاوی قرار دهد. یافته ...  بیشتر

pajoheshi
مناسبات ابراهیم‌خلیل‌خان جوانشیر قراباغی با حکومت قاجاریه

فاطمه جعفرنیا؛ محمد عزیزنژاد

دوره 10، شماره اول - پیاپی 19- پاییز و زمستان 1400 ، اسفند 1400، صفحه 107-126

https://doi.org/10.30473/lhst.2021.8541

چکیده
  خاندان جوانشیر از خاندان­های­ محلی مهم و تأثیرگذار در تحولات منطقه قفقاز بود که به‌دنبال مرگ نادرشاه افشار و ضعف نظارتی حکومت زندیه و به پشتوانه قدرت نظام ایلی در قراباغ شکل گرفت. این خاندان از بدو تأسیس به اقتضای زمان و شرایط سیاسی برای حفظ حکومت محلی­شان اقدام به برقراری مناسبات با دولت­های برتر پیرامونی کردند. الگوی بقاء ...  بیشتر

pajoheshi
پیامدهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی جنگ جهانی دوم در فارس (1318-1324ش)

تیمور قاسمی؛ اصغر فروغی ابری؛ فریدون الهیاری

دوره 10، شماره اول - پیاپی 19- پاییز و زمستان 1400 ، اسفند 1400، صفحه 127-142

https://doi.org/10.30473/lhst.2021.8547

چکیده
  وقوع جنگ جهانی دوم (1939-1945م) باعث ایجاد شرایط ویژه‌ای در نقاط مختلف ایران شده بود. یکی از این مناطق ایالت فارس بود؛ نزدیکی به خلیج فارس و منابع نفت، تأثیر جنگ را بر فارس اجتناب‌ناپذیر می‌کرد. به علاوه کشمکش‌های سیاسی بین ایل قشقایی با حکومت مرکزی و ضعف دولت مرکزی زمینه‌ساز وارد آمدن خسارات عمده به این استان گردید. پژوهش حاضر در پی بررسی ...  بیشتر

pajoheshi
مناسبات حکومت و دودمان‌های محلی شیراز عصر ناصری و تأثیر آن بر جامعه ‌شهری

مقصودعلی صادقی گندمانی؛ وحید کارگر جهرمی؛ فاطمه جان احمدی

دوره 10، شماره اول - پیاپی 19- پاییز و زمستان 1400 ، اسفند 1400، صفحه 143-160

https://doi.org/10.30473/lhst.2021.8545

چکیده
  با اینکه پادشاه در رأس نظام سیاسی دورة قاجاریه قرار داشت؛ اما فاقد نیروی لازم برای تسلط بر گروه­های قدرتمند شهری مانند خاندان­های محلی بود. مسئله پژوهش حاضر، چگونگی ارتباط حکومت قاجاریه در عصر ناصری با خاندان­های بانفوذ شیراز و همچنین تأثیر مناسبات بین حکومت با خاندان­های مذکور بر جامعه­شهری شیراز بوده که با استفاده از روش ...  بیشتر

pajoheshi
جایگاه تجارت برنج شمال ایران در مناسبات تجاری با روسیه از مشروطه تا پایان جنگ جهانی اول با تکیه بر اسناد آرشیوی

باقر علی عادلفر؛ علیه جوانمردی

دوره 10، شماره اول - پیاپی 19- پاییز و زمستان 1400 ، اسفند 1400، صفحه 161-174

https://doi.org/10.30473/lhst.2021.8538

چکیده
  از دورة قاجار دریای خزر به تدریج موقعیت جدیدی را تجربه کرد. انعقاد قرارداد ترکمنچای و ضمیمة تجاری این قرارداد بیش از پیش جایگاه تجار روس را در ایران مستحکم کرد.. بعد از انعقاد قرارداد و به دنبال اقدامات روس­ها، امنیت و توسعة تجاری زیادی در دریای خزر برقرار شد. ذخایر غنی محصولات کشاورزی ایران از جمله برنج باعث توجه ویژه روسیه شد. پرسش ...  بیشتر

pajoheshi
بررسی و تحلیل تشکیلات اداری خدمتگزاران آستانه مقدسه از ابتدای دورة قاجار تا پایان پهلوی

شهاب شهیدانی؛ احمد جمراسی؛ سید علاءالدین شاهرخی

دوره 10، شماره اول - پیاپی 19- پاییز و زمستان 1400 ، اسفند 1400، صفحه 175-196

https://doi.org/10.30473/lhst.2021.8544

چکیده
  یکی از قدیمی­ترین سازمان‌های اداری ـ مذهبی ایران، تشکیلات به وجود آمده در ذیل حرم حضرت­ معصومه (س) است که در طول دورة قاجاریه و پهلوی از حیث ملاحظات تشکیلات اداری، توسعه و تکامل پیدا کرد. این مقاله در صدد است با روش توصیفی ـ تحلیلی به این پرسش پاسخ دهد که در حوزه تشکیلات اداری خدمتگزاران در دورة قاجاریه و پهلوی، آستانه مقدسه ...  بیشتر

pajoheshi
مطالعات تاریخی آموزش وپرورش گیلان با تأکید بر وضعیت تاریخی مدرسه شاهپور رشت در عصر پهلوی

رفعت اله شریفی طاسکوه؛ علی رضا علی صوفی؛ محمد شورمیج

دوره 10، شماره اول - پیاپی 19- پاییز و زمستان 1400 ، اسفند 1400، صفحه 195-212

https://doi.org/10.30473/lhst.2022.8638

چکیده
  توسعه و رونق آموزش و پرورش گیلان در عصر پهلوی با ساختار آموزشی و سرنوشت تاریخی مدرسه شاهپور رشت پیوند عمیقی داشت. از این روی بررسی وضعیت تاریخی آموزش و پرورش گیلان مستلزم شناخت از شرایط حاکم این مدرسه، به‌عنوان یک پارادایم آموزشی برای سایر مدارس گیلان است. تأسیس این مدرسه از مظاهر بارز آموزش نوین در این منطقه است. بررسی زوایای مختلف ...  بیشتر

pajoheshi
برنامه نوسازی رضاشاه در منطقه هَروی لرستان

شهرام یوسفی فر؛ محمد دالوند

دوره 10، شماره اول - پیاپی 19- پاییز و زمستان 1400 ، اسفند 1400، صفحه 213-232

https://doi.org/10.30473/lhst.2022.8720

چکیده
  برنامه نوسازی دورة رضاشاه را می‌توان چونان استمرار خواست اصلاحات اساسی عصر مشروطه در نظر آورد. طرح‌های اصلاحات اجتماعی و اقتصادی مزبور در سراسر کشور اجرا و البته این امر در برخی مناطق مانند لرستان، بنا به اقتضائات محلی، با چالش‌ها و موانع خاص روبه‌رو شد. افزون بر این در منطقه لرستان، منطقۀ ایلی هرو خود دارای شرایط خاص‌تر بود: بنا ...  بیشتر

pajoheshi
شناخت شناسی کلان روایت "آقای شهید" در گسترش الگوی انقلاب اسلامی در کاشمر

مهدی بذرگر؛ هادی وکیلی

دوره 10، شماره اول - پیاپی 19- پاییز و زمستان 1400 ، اسفند 1400، صفحه 233-246

https://doi.org/10.30473/lhst.2022.8719

چکیده
  از همان نخستین روزهای قتل آیت الله سید حسن مدرس واکنش‌ها به این قتل آغاز شد. . در دوران پهلوی اول؛ حکومت با گذاشتن هر گونه نشانه ای که باعث شناسایی قبر وی شود مخالفت نمود. این مخالفت­ها سؤال برانگیز بود. نتیجه این بایکوت خبری نقل و انتشار روایت "آقای شهید" میان مردم کاشمر بود. مقوماتی چند روایت "آقای شهید" را از آغازش تا ورود آیت الله ...  بیشتر