با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی تاریخ

نوع مقاله : pajoheshi

نویسندگان

1 دانشجو

2 دانشیار گروه تاریخ، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد ـ ایران

چکیده

از همان نخستین روزهای قتل آیت الله سید حسن مدرس واکنش‌ها به این قتل آغاز شد. . در دوران پهلوی اول؛ حکومت با گذاشتن هر گونه نشانه ای که باعث شناسایی قبر وی شود مخالفت نمود. این مخالفت­ها سؤال برانگیز بود. نتیجه این بایکوت خبری نقل و انتشار روایت "آقای شهید" میان مردم کاشمر بود. مقوماتی چند روایت "آقای شهید" را از آغازش تا ورود آیت الله علی مشکینی (1386-1300) تحکیم بخشید. روایت انتشار یافته از آیت الله مدرس پس از قتلش روز به روز قوت بیشتری در بین مردم کاشمر یافت. در دوران تبعید آیت الله علی مشکینی، انکشافی از شخصیت سیاسی آیت الله مدرس شد؛ که باعث وسعت یافتن کلان روایت "آقای شهید" گشت. به تدریج ابعاد جدیدی از شخصیت مدرس شناسانده شد. دریافت ما از سؤال چرایی و چگونگی تبدیل مرقد مدرس به نقطه کانونی معترضان متکثر این یافته است که؛ روایت "آقای شهید" در طی سال‌های 1316 ه.ش تا 1357ه.ش آنقدر اثر گذار شده بود تا بتواند بر تحولات در حال جریان سال‌های نزدیک به انقلاب اسلامی در کاشمر به ایفای نقش تاریخی بپردازد. علی مدرسی در کتاب مدرس مرد روزگاران اشاره کوتاه به اطلاق عنوان "آقای شهید" از زبان باشندگان کاشمر به مدرس دارد، اما در این موضوع خاص هیچ پژوهش علمی صورت نگرفته است. تلاش می‌گردد در این پژوهش توصیفی و تحلیلی که داده‌های آن مبتنی به روش آرشیوی، کتابخانه‌ای و تاریخ شفاهی است به ‌‌‌تأثیر روایت "آقای شهید "در پیشبرد الگوی انقلاب اسلامی در کاشمر پرداخته شود.

کلیدواژه‌ها

9-منابع
بی نا.(بهمن1357). «مجموعه عکس هایی با موضوع انقلاب اسلامی 1357 در کاشمر». کاشمر. خراسان رضوی: آرشیو عکس و سند موزه آثار و اسناد شهید آیت الله مدرس کاشمر.
کتاب ها
ترکمان، محمد.(1374). آراء ، اندیشه ها و فلسفه سیاسی مدرس. تهران: نشر هزاران.
تمری، محمد رضا.(1393). تاریخ شفاهی زندگی و مبارزات آیت الله عبدالکریم ربانی شیرازی.تهران: موسسه فرهنگی و هنری مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
جعفریان،رسول.(1398). جریان ها و سازمان های مذهبی- سیاسی ایران. تهران: نشر علم.چاپ دوم.
خندان،علی اصغر.(1379). منطق کاربردی. تهران: سمت.چاپ6.
عین السلطنه.(1380). روزنامه خاطرات عین السلطنه. جلد10. تهران:اساطیر.
گنجینه خواف.(1385). مجموعه درسها و یاداشتهای روزانه شهید سید حسن مدرس در تبعید. نصرالله صالحی(مصحح). تهران: طهوری.
مدرسی، علی.(1374). مرد روزگاران. تهران: نشرهزاران.
مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.(1379). شرح مبارزات حضرت آیت الله ربانی شیرازی.تهران: وزارت اطلاعات مرکز بررسی اسناد تاریخی.
مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات.(1387).یاران امام به روایت اسناد ساواک"آیت الله حاج میرزا علی اکبر فیض مشکینی اردبیلی".تهران: وزارت اطلاعات مرکز بررسی اسناد تاریخی.
مکی، حسین. (1362). تاریخ بیست ساله. جلد3.تهران: نشر ناشر.
مکی،حسین.(1359). مدرس قهرمان آزادی. جلد2. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
مطبوعات
«پایان­ محاکمه».(1321).در اطلاعات.سال17.ش5007.جمعه 3 مهر.
«جریان محاکمه متهمین شهربانی».(1321).در اطلاعات.سال17.ش4647.دوشنبه22شهریور.
مقالات
شکوری، ابوالفضل.(1369).«مدرس از نگاهی دیگر».روش شناسی تاریخ شفاهی.(20)،پاییز. صص123-141.
مصاحبه ها:
اشراقی، مسیح. (1393).مشهد: مصاحبه مولف.(19بهمن1393)[ آرشیو تاریخ شفاهی آستان قدس. به شماره پرونده373 ].
 باقری، صغری.(1395). کاشمر: مصاحبه مولف.(21فروردین1395) [آرشیو تاریخ شفاهی آستان قدس. به شماره پرونده238 ]
بهادری،حبیب الله.(1395). کاشمر: مصاحبه مولف.(5شهریور1395)[آرشیو تاریخ شفاهی آستان قدس. به شماره پرونده358].
بی تقصیر، حمیدرضا.(1399).کاشمر: مصاحبه مولف.(2شهریور1399)[ آرشیو تاریخ شفاهی آستان قدس. به شماره پرونده140].
حسینی، سید حسین.(1393).کاشمر: مصاحبه مولف.(29بهمن1393)[ موزه آثار و اسناد آیت الله مدرس].
شاکری، محمد.(1395).کاشمر: مصاحبه مولف.(11 اسفند 1395) [ آرشیو تاریخ شفاهی آستان قدس. به شماره پرونده234].
طاهریان،محمد رضا.(1399). کاشمر: مصاحبه مولف.15 شهریور1399[ آرشیو تاریخ شفاهی آستان قدس. به شماره پرونده99].
عزمی،ابراهیم. (بی تا).کاشمر: متن مکتوب [ موزه آثار و اسناد آیت الله مدرس].
علوی مقدم ، سید علی. (1395).کاشمر: مصاحبه مولف.(19دی 1395)[ آرشیو تاریخ شفاهی آستان قدس. به شماره پرونده302].
فرخی، غلامحسین. (بی تا). کاشمر: متن مکتوب)[ موزه آثار و اسناد آیت الله مدرس].
فیروز آبادی، عباسعلی.(1392)کاشمر: مصاحبه مولف .(20شهریور1392)[نوار موجود].
نورانی،کاظم.(1393). کاشمر:مصاحبه مولف.(15مرداد 1393)[ موزه آثار و اسناد آیت الله مدرس].
واعظی، احمد.(1399)، مشهد:مصاحبه مولف.(15 بهمن 1399)[نوار موجود].