با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی تاریخ
pajoheshi
حمایت از فرودستان در ایران روزگار ایلخانی؛ نمونه: ربع رشیدی (تبریز)

شهرام یوسفی فر

دوره 7، شماره دوم - پیاپی 14 - بهار و تابستان 98 ، مهر 1398، صفحه 11-28

https://doi.org/10.30473/lhst.2019.47332.2255

چکیده
  با سلطه مغولان بر ایران (قرن 7ق/13م) و بروز بحران‌های فراگیر اجتماعی گروه‌های فقیر رو به فزونی نهاد و باید برای ساماندهی وضعیت آنان وکاهش فقر سیاست‌های مناسب حمایتی اتخاذ می‌شد تا ثبات و امنیت اجتماعی تأمین گردد. موضوع فقر و توانمندسازی گروه‌های فرودست در آراء صاحب نظران سده‌های میانه، از جمله خواجه نصیرالدّین طوسی، مورد توجه قرارداشت ...  بیشتر

pajoheshi
چگونگی وقف و موقوفات گناباد در سال‌های 1285-1435ق

تکتم یارمحمدی؛ جمشید نوروزی

دوره 7، شماره دوم - پیاپی 14 - بهار و تابستان 98 ، مهر 1398، صفحه 29-44

https://doi.org/10.30473/lhst.2019.45385.2213

چکیده
  وقف، از قدیمی‌‌‌ترین رسوم ایرانی‌‌‌ها است که با عقاید دینی آنان عجین شده است و از طرف دیگر تحت تأثیر فرازها و فرودهای تاریخی و توسعه ایران قرار گرفته است. این مطالعه در نظر دارد با بررسی و تحلیل مندرجات اسناد ثبت شدة موقوفات گناباد و عملکرد آنها در فاصله زمانی سال‌‌‌های 1285 تا 1435 دریابد که موقوفات انجام یافته در گناباد شامل چه مواردی ...  بیشتر

pajoheshi
بررسی کارکردهای وقف شوشتر در دورة پهلوی (1304-1357)

پروین بیگ‌محمدی؛ علی اکبر کجباف؛ مرتضی نورایی

دوره 7، شماره دوم - پیاپی 14 - بهار و تابستان 98 ، مهر 1398، صفحه 45-58

https://doi.org/10.30473/lhst.2019.40151.2087

چکیده
  محیط مذهبی شوشتر سبب شد تا قبل از دورة پهلوی، مردم شوشتر سعی کنند بخش اعظم موقوفات خود را به ساخت، تعمیر و تدارک احتیاجات مساجد، مدارس و امامزاده­ها اختصاص دهند؛ بنابراین در این ادوار، کارکرد وقف بیشتر فرهنگی ـ مذهبی بود. در دورة پهلوی نیز، علی­رغم تحول و دگرگونی شتابزده در عرصه­های گوناگون اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی، مردم ...  بیشتر

pajoheshi
چگونگی شکل‌گیری و عملکرد نهاد خانة انصاف اصفهان (1342-1357)

فریده فرزی؛ ذکراله محمدی؛ حسین آبادیان؛ یعقوب خزایی

دوره 7، شماره دوم - پیاپی 14 - بهار و تابستان 98 ، مهر 1398، صفحه 59-76

https://doi.org/10.30473/lhst.2019.41529.2122

چکیده
  پس از کودتای 28 مرداد، محمدرضاشاه انجام اصلاحاتی را ضروری دانست که اوج آن در انقلاب سفید تداعی پیدا کرد. انقلاب سفید طی چندین مرحله و 19 اصل تحقق پیدا کرد که تشکیل خانه‌های انصاف در روستاها در اصل نهم آن مطرح شد. از آنجایی که تشکیل خانه­های انصاف باعث ایجاد یک نظام اجتماعی و قضایی در روستاهای ایران شد، لذا بررسی عملکرد آنها و تأثیری ...  بیشتر

pajoheshi
سیمای شهر بم در سده‌های نخستین دوران اسلامی

فاطمه مختاری؛ اسدالله جودکی عزیزی؛ سیدرسول موسوی حاجی

دوره 7، شماره دوم - پیاپی 14 - بهار و تابستان 98 ، مهر 1398، صفحه 77-100

https://doi.org/10.30473/lhst.2019.35711.1966

چکیده
  محور تاریخی شهر بم، مجموعة موسوم به «ارگ بم» است که در جبهة شمال شرقی شهر واقع شده است. علی‌رغم پژوهش‌های متعدد و متنوعی که تاکنون در حوزه‌های باستان‌شناسی و معماری و در ارتباط با ساختار و سیمای این شهر در سده‌های نخستین دوران اسلامی انجام گرفته است، هنوز هم پرسش­های مهم و کلیدی وجود دارند که به آنها پاسخ­های مناسب و متقنی ...  بیشتر

pajoheshi
شاهراه خراسان و تأثیرات اقتصادی- اجتماعی آن بر ولایت جُوَین (سده 3-7 ق)

شهربانو دلبری؛ ابوالفضل حسن‌آبادی؛ حجت محمدی مطلق

دوره 7، شماره دوم - پیاپی 14 - بهار و تابستان 98 ، مهر 1398، صفحه 101-112

https://doi.org/10.30473/lhst.2019.39867.2078

چکیده
  شاهراه خراسان، مهم‌ترین راه مواصلاتی ایران، از سدة دوم تا حملة مغول، بوده است که خراسان، ماوراءالنهر و ترکستان را به غرب ایران و بین‌النهرین متصل می‌کرد. این شاهراه شاخه‌های فرعی متعدد داشت که یکی از آنها (حد فاصل نیشابور ـ بسطام) از ولایت جوین می‌گذشت. این مسیر، در مقایسه با مسیر موازی آن (نیشابور ـ سبزوار ـ بسطام) بیشتر ...  بیشتر

pajoheshi
عوامل تأثیرگذار بر مناسبات باوندیان و اسماعیلیان الموت

سیدحسن حسینی؛ جواد عباسی

دوره 7، شماره دوم - پیاپی 14 - بهار و تابستان 98 ، مهر 1398، صفحه 113-126

https://doi.org/10.30473/lhst.2019.42450.2145

چکیده
  با استقرار حکومت اسماعیلیان در البرز مرکزی، به مرکزیت الموت، قدرت همجوار تازه‌ای برای حکومت محلی و کهن ‌باوندیان در مازندران پا به عرصه گذاشت که بر قدرت منطقه‌ای و حاکمیت ارضی این خاندن محلی تأثیر گذاشت. این مقاله به این پاسخ می­دهد که چه عواملی بر مناسبات بین دو قدرت محلی تأثیر داشت؟ نتایج پژوهش نشان می­دهد که کشمکش سیاسی و مذهبی ...  بیشتر

pajoheshi
عوامل همگرایی و واگرایی سیاسی آل کیا با حکومت‌های مرکزی از برآمدن تیموریان تا روی کار آمدن صفویه

صالح پرگاری؛ حسین محمدی؛ وحید فرحی دیگه سرا

دوره 7، شماره دوم - پیاپی 14 - بهار و تابستان 98 ، مهر 1398، صفحه 127-142

https://doi.org/10.30473/lhst.2019.38306.2039

چکیده
  حکومت محلی آل کیا در فاصلة سده‌های هشتم تا دهم هجری قمری در گیلان و نواحی واقع در شرق سپیدرود موسوم به بیه‌پیش قدرت را در دست داشتند. این خاندان حکومتگر، با اتخاذ سیاست‌های هوشمندانه به اقتضای شرایط و مناسبات زمانه، خود را از گزند حملات حکومت‌های وقت که در ایران بر سر کار بودند حفظ نمودند و حتی الامکان توانستند که استقلال داخلی خود ...  بیشتر

pajoheshi
بررسی تکاپوهای مشروعیت‌یابی اتابکان لر کوچک از حملۀ مغول تا تأسیس سلسله ایلخانی (616-656ق)

فریدون الهیاری؛ زهرا اعلامی زواره؛ ابوالحسن فیاض انوش

دوره 7، شماره دوم - پیاپی 14 - بهار و تابستان 98 ، مهر 1398، صفحه 143-160

https://doi.org/10.30473/lhst.2019.37133.2003

چکیده
  حمله مغول به ایران در سال 616ق و مرگ سلطان محمد خوارزمشاه در 617ق به یکپارچگی سیاسی ایران در چارچوب قلمرو خوارزمشاهیان پایان داد و دوره‌ای از بی‌ثباتی و رقابت‌های سیاسی را در پی آورد. بنابراین بخش‌های مختلف ایران تحت نفوذ حکومت‌های محلی قرار گرفت. حکومت اتابکان لر کوچک (580-1006ق) از جملۀ این حکومت‌های محلی است که در دوران ضعف سلجوقیان ...  بیشتر

pajoheshi
کارکرد سلاح توپ در سرکوب شورش‌های محلی و استمرار دولت متمرکز عصر صفوی

مجتبی تبریزنیاتبریزی؛ عبدالرسول خیراندیش؛ عطاءالله حسنی؛ رضا شعبانی

دوره 7، شماره دوم - پیاپی 14 - بهار و تابستان 98 ، مهر 1398، صفحه 161-176

https://doi.org/10.30473/lhst.2019.41098.2110

چکیده
  توپ، به عنوان سلاح سنگین، جمعی، گران قیمت، نیازمند آموزش در به­کارگیری و صرف هزینه در ساخت، نگهداری و به­کارگیری، فقط می‌توانست در انحصار و اختیار دولت مرکزی باشد. از دورة شاه تهماسب اول که نخستین تجربه­های ساخت و به­کارگیری سازمان­یافته و مؤثر آن در قشون صفوی ثبت شده تا دوران شاه عباس اول که بیشترین ساخت و کاربرد توپ در نبردها ...  بیشتر

pajoheshi
شیراز عصر حافظ و چگونگی بازتولید اندیشة ایرانشهری

عظیم شه بخش؛ امید غیاثی

دوره 7، شماره دوم - پیاپی 14 - بهار و تابستان 98 ، مهر 1398، صفحه 177-190

https://doi.org/10.30473/lhst.2019.40449.2096

چکیده
  برخلاف شاعران عرفانی، که عموماً با تحولات اجتماعی و سیاسی بیگانه­اند، تاریخ سیاسی شیراز قرن هشتم در شعر حافظ بروز یافته است که می­توان جوهرة آن را اندیشة ایرانشهری دانست. در اواخر دورة ساسانی، مفاهیم متعددی در قالب فرهنگ و اندیشة ایرانیان شکل گرفته­بود که ریشه در چندین قرن تمدن و مواجهه با تمدن‌های دیگر داشت. اندیشة سیاسی ایران ...  بیشتر

pajoheshi
بررسی نقش و جایگاه ایل لشنی در تحوّلات ایالت فارس از اواخر صفویه تا پایان قاجاریه

مجتبی جوکار؛ رضا معینی رودبالی

دوره 7، شماره دوم - پیاپی 14 - بهار و تابستان 98 ، مهر 1398، صفحه 191-206

https://doi.org/10.30473/lhst.2019.11190.1352

چکیده
  لشنی، به عنوان یکی از ایلات کوچک فارس، دوران پرفراز و نشیبی را طی نموده است. از این ایل اولین بار در منابع اواخر دورة صفویه نام برده شده که در مبارزه علیه افغان‌ها شرکت نمودند. با قدرت‌گیری کریم‌خان زند و حضور وی در فارس، لشنی‌ها با وی متحد و جزئی از ایل زند شدند. در اوایل دورة قاجار بخشی از لشنی‌ها به دیگر مناطق تبعید و اکثر ایشان ...  بیشتر

pajoheshi
اوضاع سیاسی کرمانشاه مقارن جنبش مشروطیت در ایران (1324-1327ق)

جهانبخش ثواقب؛ پروین رستمی

دوره 7، شماره دوم - پیاپی 14 - بهار و تابستان 98 ، مهر 1398، صفحه 207-230

https://doi.org/10.30473/lhst.2019.25461.1735

چکیده
  جنبش مشروطیت، به­رغم آنکه خاستگاهش در تهران بود، اما دامنة آن به دیگر شهرها، از جمله کرمانشاه، نیز کشیده شد. جنبش مشروطه‌خواهی و پی­آمدهای آن، در اوضاع داخلی­ کرمانشاه بسیار تأثیر گذاشت و مردم این شهر با جنبش مشروطه­خواهی همگرا شدند و این همگرایی به شکل ستیزه­جویی بین مردم با حکام شهر، که از مستبدین بودند، بروز یافت. آشوب­ها ...  بیشتر

pajoheshi
بررسی علل و ماهیت شورش‌ها و طغیان‌های خوانین بلوچ در دورة رضاشاه

علی نادریان فر؛ سیدعلیرضا ابطحی؛ سهیلا ترابی فارسانی

دوره 7، شماره دوم - پیاپی 14 - بهار و تابستان 98 ، مهر 1398، صفحه 231-254

https://doi.org/10.30473/lhst.2019.32064.1886

چکیده
  با روی کار آمدن رضاشاه و در پیش گرفتن سیاست تمرکز قدرت، تلاش‌های زیادی برای استقرار قدرت حکومت مرکزی، در اقصی نقاطایران از جمله بلوچستان، انجام گرفت که با چالش‌های متعددی از سوی قدرت‌های محلی روبه‌رو گردید؛ یکی از این چالش‌ها، طغیان دوست‌محمدخان بارکزائی و جمعه‌خان اسماعیل‌زهی در سال‌های 1307-1319ش بود. اینکه علّت اصلی شورش سرداران ...  بیشتر

pajoheshi
بررسی نقش هیئت عملیات اقتصادی آمریکا در کشاورزیِ استان فارس (1330-1336ش)

سلیمان حیدری

دوره 7، شماره دوم - پیاپی 14 - بهار و تابستان 98 ، مهر 1398، صفحه 255-272

https://doi.org/10.30473/lhst.2019.40892.2105

چکیده
  یک سال بعد از امضای مقاوله‌نامة همکاریِ ایران و آمریکا، در خصوص عمران و توسعه روستایی، کارشناسان کشاورزی دانشکده کشاورزی یوتا راهی استان فارس و هشت استان دیگر شدند، تا بتوانند کمک‌های فنی خود را در اختیار کشاورزان، زمینداران و کارکنان ادارات کشاورزی قرار دهند. کارشناسان، در دوم آبان‌ماه 1330 در شیراز مستقر شدند و در طول شش سال فعالیت، ...  بیشتر