با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی تاریخ

نوع مقاله : pajoheshi

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای تاریخ ایران بعد از اسلام، دانشگاه شیراز

2 استادیار گروه معارف اسلامی، دانشگاه فرهنگیان

چکیده

لشنی، به عنوان یکی از ایلات کوچک فارس، دوران پرفراز و نشیبی را طی نموده است. از این ایل اولین بار در منابع اواخر دورة صفویه نام برده شده که در مبارزه علیه افغان‌ها شرکت نمودند. با قدرت‌گیری کریم‌خان زند و حضور وی در فارس، لشنی‌ها با وی متحد و جزئی از ایل زند شدند. در اوایل دورة قاجار بخشی از لشنی‌ها به دیگر مناطق تبعید و اکثر ایشان در قشقایی پناهنده شدند. در سال 1291ق، پس از جدایی از قشقایی‌ها، این ایل که به عنوان تیول به خاندان حکمت واگذار شده بود، در حوادث فارس علی‌الخصوص مبارزه علیه پلیس جنوب نقش پررنگی ایفا کرد. این سؤال مطرح شده است که این ایل در ولایت فارس از اواخر دورة صفویه تا پایان حکومت قاجار چه نقش و جایگاهی داشته است؟ در پاسخ این فرضیه آمده که  لشنی‌ها ایل کوچکی بودند که سال‌ها پیش از شکل‌گیری حکومت زند در فارس ساکن بودند و در فراز و نشیب تاریخی، هرگاه با افراد، حکومت‌ها و قبایل قدرتمند پیوند و ارتباط می‌یافتند در تحوّلات و حوادث فارس تأثیرگذار بودند. این پژوهش سعی بر آن دارد تا به روش تحلیلی و توصیفی و براساس منابع مکتوب و میدانی نقش و جایگاه لشنی‌ها در فارس را از اواخر صفویه تا پایان قاجار بررسی کند.

کلیدواژه‌ها

ابرلینگ، پی­یر (1383). کوچ‌نشینان قشقایی فارس. ترجمة فرهاد طیبی‌پور. تهران: شیرازه.
اسکندری، نسرین؛ اسکندری، اکبر (1392). گنجینه­های نهفته (اسنادی از ارسنجان، سرچهان و شیراز). شیراز: نوید.
افضل­الملک کرمانی (1384). سفرنامة قم. تصحیح زهرا اردستانی. قم: زائر.
امان‌اللهی بهاروند، سکندر (1370). قوم لر، پژوهشی دربارة پیوستگی­های قومی و پراکندگی جغرافیایی لرها در ایران. تهران: آگاه.
بامداد، مهدی (1384). شرح حال رجال ایران در قرن 12 و 13 و 14 هجری. تلخیص ذبیح‌الله علیزاده ‌اشکوری. تهران: فردوس.
بهرامیان، الله‌داد (1387). نگاهی به تاریخ و فرهنگ ایلات شش بلوکی و رحیم‌لو قشقایی. شیراز: قشقایی.
حکمت، رضا (1379). خاطرات سردار فاخر حکمت. به‌کوشش س وحیدنیا. تهران: نشر البرز.
رئیس­الاطبا، میرزا علاءالدین حسین (1389). درة الانوار حسنی. تصحیح علی‌اکبر صفی‌پور و پرتو پروین. شیراز: تخت جمشید.
سایکس، سر پرسی مولزورث (1380). تاریخ ایران. ترجمة محمّدتقی فخر داعی گیلانی. تهران: افسون.
سپهر، عبدالحسین‌خان (1386). مرآت الوقایع مظفری. تصحیح عبدالحسین نوایی. تهران: میراث مکتوب.
سعیدی سیرجانی، علی‌اکبر (1383). وقایع اتفاقیه: مجموعه گزارش‌های خفیه‌نویسان انگلیس در ولایات جنوبی ایران از سال ۱۲۹۱ تا ۱۳۲۲ قمری. تهران: آسیم.
سفیری، فلوریدا (1364). پلیس‌ جنوب‌ ایران‌ (اس‌. پی‌. آر). ترجمة‌ منصوره‌ اتحا‌دیه و، منصوره‌ جعفری فشا‌رکی‌. تهران: نشر تا‌ریخ‌ ایران.‌
سلطان هاشم‌میزا (محمّدهاشم بن محمّد مرعشی) (1379). زبور آل داوود. تصحیح و تعلیقات عبدالحسین نوایی. تهران: میراث مکتوب.
سهام‌پور، هوشنگ (1377). تاریخچة ایلات و عشایر خمسه فارس. شیراز: کوشامهر.
صداقت‌کیش، جمشید (1381). کردان پارس و کرمان. ارومیه: صلاح‌الدّین.
صداقت‌کیش، جمشید (1394). مبارزات مردم فارس علیه پلیس جنوب. تهران: مؤسسة مطالعات و پژوهش‌های سیاسی.
صفائی، ابراهیم (1363). رهبران مشروطه. تهران: جاویدان.
فرخی یزدی، محمّد (1380). مجموعه اشعار فرخی یزدی. تهران: نگاه.
فسایی، حاج میرزا حسن (1382). فارسنامه ناصری. تصحیح منصور رستگار فسایی. تهران: امیرکبیر.
فلور، ویلم (1367). اشرف افغان بر تختگاه اصفهان. ترجمة ابوالقاسم سری. تهران: توس.
کلانتر، میرزا محمّد (1362). روزنامه میرزا محمّد کلانتر فارس. تصحیح عبّاس اقبال آشتیانی. تهران: طهوری.
مابرلی، جیمز (1369). عملیات در ایران (جنگ جهانی اول 19-1914). ترجمة کاوه بیات. تهران: رسا.
مدرّسى طباطبایى، حسین (1364). قم‌نامه. قم: کتابخانة حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی(ره).
مرعشی صفوی، میرزا محمّد خلیل (1362). مجمع التواریخ. تصحیح عبّاس اقبال. تهران: طهوری و سنایی.
ناظم‌الاسلام کرمانی، محمّد بن علی (1384). تاریخ بیداری ایرانیان. تهران: امیرکبیر.
نصیری طیبی، منصور (1388). نقش قشقایی­ها در تاریخ و فرهنگ ایران. تهران: دفتر برنامه‌ریزی اجتماعی و مطالعات فرهنگی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
هدایت، مهدیقلی (1385). خاطرات و خطرات: توشه‌ای از تاریخ شش پادشاه و گوشه‌ای از دورة زندگی من. تهران: زوّار.
 
Field, Henry (1939). Contributions to the anthropology of Iran. Chicago: Field museum of natural histor