تاریخ های محلی ایران
علی رسولی
چکیده
خخاندان‌های محلی، به‌ویژه در دوره‌های فترت، از عوامل مهم تأثیرگذار در تحولات تاریخی جنوب ایران و خلیج فارس بوده‌اند. پژوهش حاضر به یکی از شیوخ کمتر شناخته شده‌ی دوره‌ی فترت میان فروپاشی دولت افشار و تثبیت دولت زند به نام شیخ حَجَر کنگانی می‌پردازد که در بندر کنگان اقتداری محلی به دست آورد. پژوهش بر این پرسش‌ها متمرکز است: ...
بیشتر
خخاندان‌های محلی، به‌ویژه در دوره‌های فترت، از عوامل مهم تأثیرگذار در تحولات تاریخی جنوب ایران و خلیج فارس بوده‌اند. پژوهش حاضر به یکی از شیوخ کمتر شناخته شده‌ی دوره‌ی فترت میان فروپاشی دولت افشار و تثبیت دولت زند به نام شیخ حَجَر کنگانی می‌پردازد که در بندر کنگان اقتداری محلی به دست آورد. پژوهش بر این پرسش‌ها متمرکز است: بندر کنگان بنا به چه دلایلی بستری برای شکل‌گیری قدرتی محلی توسط شیخ حجر شد؟ قدرت وی چه فراز و فرودی را طی‌کرد و چگونه با قدرت‌های خارجی حاضر در خلیج فارس و کریم‌خان زند مواجه شد؟ بررسی شواهد مؤید این است که بندر کنگان به واسطه‌ی افزایش ناامنی در سایر بنادر و موقعیت جغرافیایی و سوق‌الجیشی مهم خود در پرتو اقدامات شیخ حجر به برتری نسبی در رونق تجاری رسید و به عنوان یکی از نقاط اتصال شیراز با خلیج فارس واجد اهمیت شد. بر بستر این رونق اقتصادی شیخ حجر به یک قدرت محلی مهم تبدیل شد. اما تنش وی با انگلیسی‌ها، خودداری از مشارکت در جنگ با میرمهنا و مقاومت در برابر خواسته‌های مالیاتی دولت زند، به تیرگی مناسبات شیخ حجر با دولت زند و حمله‌ی نظامی سپاه زند به کنگان و پایان کار وی انجامید. روش این پژوهش تاریخی با رویکرد توصیفی تحلیلی است و گردآوری اطلاعات عمدتاً با شیوه‌ی کتابخانه‌ای و حسب مورد با استفاده از تاریخ شفاهی و پیمایش آثار انجام شده است.
محبوبه شرفی؛ مهدی علیجانی
چکیده
مروارید از جمله جواهرات ارزشمندی است که از دیرباز در خلیج فارس، صید و به اقصی نقاط جهان صادر می‌شد. مرغوبیت مروارید خلیج فارس موجب شد مشتریان زیادی در دنیا خواستار آن باشند.در پژوهش حاضر، تلاش می‌شود با استفاده از روش تاریخی و رویکرد توصیفی ـ تحلیلی به این پرسش پاسخ داده شود که وضعیت صید و فروش مروارید در خلیج فارس در متون جغرافیایی ...
بیشتر
مروارید از جمله جواهرات ارزشمندی است که از دیرباز در خلیج فارس، صید و به اقصی نقاط جهان صادر می‌شد. مرغوبیت مروارید خلیج فارس موجب شد مشتریان زیادی در دنیا خواستار آن باشند.در پژوهش حاضر، تلاش می‌شود با استفاده از روش تاریخی و رویکرد توصیفی ـ تحلیلی به این پرسش پاسخ داده شود که وضعیت صید و فروش مروارید در خلیج فارس در متون جغرافیایی قرنهای سوم تا هشتم هجری چه بازتابی داشته است؟ در واقع، براساس آگاهیهای متون یادشده، رونق و یا رکود آن، چگونه و بر پایه چه علتهایی بوده است؟در این پژوهش، همچنین ماهیت و منشأ مروارید، نواحی و زمان صید، شیوهها و ابزارهای صید و استخراج آن و نیز انواع، قیمت، فروش و تجارت مروارید در خلیج فارس در این برهه زمانی، واکاوی شده است. این منابع از تنوع شیوهها و رونق صید و فروش مروارید در سواحل خلیج فارس خبر دادهاند
میکائیل وحیدی راد
چکیده
جنگ جهانی دوم، مانند جنگ اول، خیلی زود دامن ایران را نیز گرفت و علی‌رغم اعلام بی‌طرفی، موقعیت استراتژیک ایران برای کمک‌رسانی به شوروی برای غلبه بر آلمان زمینه‌ساز حضور نظامی سه قدرت بریتانیا، آمریکا و شوروی در خاک ایران و اشغال آن شد. حضور نظامی آمریکا در ایران نیز بیشتر از همین زاویه کمک به شوروی و تلاش برای تقویت کریدور تدارکاتی ...
بیشتر
جنگ جهانی دوم، مانند جنگ اول، خیلی زود دامن ایران را نیز گرفت و علی‌رغم اعلام بی‌طرفی، موقعیت استراتژیک ایران برای کمک‌رسانی به شوروی برای غلبه بر آلمان زمینه‌ساز حضور نظامی سه قدرت بریتانیا، آمریکا و شوروی در خاک ایران و اشغال آن شد. حضور نظامی آمریکا در ایران نیز بیشتر از همین زاویه کمک به شوروی و تلاش برای تقویت کریدور تدارکاتی جبهه شوروی مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته است. مسئله پژوهش حاضر آن است که آیا حضور آمریکا در ایران تنها در راستای کمک به شوروی بوده است یا آمریکا با خروج از سیاست دکترین مونرو به‌صورت عملی در صدد ایفای نقشی فراتر از آن و در صدد بازیگری در مناطق مهم و استراتژیک جهان بوده است. در نوشتار حاضر با کاربست روش تحقیق تاریخی و استفاده از اسناد آمریکا، در صدد هستیم تا به زمینه‌ها و دلایل حضور این کشور در ایران در طی جنگ جهانی دوم پاسخ دهیم. فرض ما بر این امر ابتنا دارد که آمریکا با شناخت کافی از اهمیت استراتژیک خلیج‌فارس در طی جنگ و همچنین فردای پس از جنگ برای حضور طولانی مدت برنامه‌ریزی کرده و بر آن اساس برنامه‌های خود را پیش برده است. یافته‌های تحقیق نیز حاکی از آن است که آمریکا با توسل به روش‌های مختلف ضمن متمایل کردن سیاستمداران ایران در گرایش به غرب، با تأسیس پایگاه و اعمال سیاست‌هایی برای جهت‌دهی به افکار عمومی در ایران برنامه بلندمدتی برای حضور در خلیج‌فارس در پیش گرفته بود.
