تاریخ های محلی ایران
هادی بیاتی؛ حمیدرضا منیری
چکیده
مهمترین هدف این پژوهش کیفی- توصیفی بررسی تاریخی چگونگی شکل گیری بسیج منابع نیروهای مذهبی در فرایند انقلاب اسلامی در شهر ساوه از 1356-1357 است. روش گردآوری دادهها اسناد و مدارک مربوط به انقلاب اسلامی بر اساس نظریه‌ی بسیج منابع چارلز تیلی می‌باشد. بر این اساس، پژوهش درصدد پاسخ به این سؤال اصلی است که روند تاریخی بسیج منابع نیروهای ...
بیشتر
مهمترین هدف این پژوهش کیفی- توصیفی بررسی تاریخی چگونگی شکل گیری بسیج منابع نیروهای مذهبی در فرایند انقلاب اسلامی در شهر ساوه از 1356-1357 است. روش گردآوری دادهها اسناد و مدارک مربوط به انقلاب اسلامی بر اساس نظریه‌ی بسیج منابع چارلز تیلی می‌باشد. بر این اساس، پژوهش درصدد پاسخ به این سؤال اصلی است که روند تاریخی بسیج منابع نیروهای مذهبی در فرایند انقلاب اسلامی در شهرستان ساوه چگونه بوده است؟ به نظر می‌رسد مؤلفه‌های مستخرج از نظریه‌ی چارلز تیلی در تبیین چگونگی بسیج منابع نیروهای مذهبی شهرستان ساوه در فرایند انقلاب اسلامی مناسب است. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که در فرایند انقلاب اسلامی در شهر ساوه، گروهها و اقشار مختلف که به دنبال بسیج منابع علیه رژیم پهلوی بودند، عبارت بودند از: روحانیون، بازاریان، فرهنگیان (معلمان و دانشآموزان) و زنان. در این دوره گروههای غیرسازمانی با محوریت اشخاص روحانی شکل گرفته بود و عمدتاً در مساجد و حسینیه ها فعالیت میکردند. منابع قدرت با عدم بهره‌گیری از منابع اجبارآمیز همانند سلاح، منابع فایدهمندانه از طریق خدمات اطلاعرسانی همانند نوار کاست و منابع هنجاری با برگزاری مراسم مذهبی در ایام محرم، صفر و رمضان، فعالیت میکردند. بسیج تدافعی با اقداماتی همچون تخریب تمثال شاه و بسیج تهاجمی با اعتصاب، تعطیلی بازارها و تظاهرات شکل گرفته بود و کنشهای جمعی با دو نوع «کنش جمعیِ واکنشی» (اعتصابات) و «کنش جمعیِ ابتکاری» (درگیریهای خیابانی و زد و خوردهای میان نیروهای انقلابی و عمال رژیم) همراه بود.
تاریخ های محلی ایران
لیلا غلامرضایی؛ امیرحسین حاتمی
چکیده
«یهودیه» نامی است که به دلیل اسکان گروه‌‌هایی از یهودیان مهاجر یا تبعیدشده در برخی شهرهای تاریخی ایران، قبل و بعد از اسلام، به این شهرها یا قسمتی از آنها اطلاق شده است. این یهودیان به سبب پیوندهای مستحکم درونی و تلاش برای حفظ استقلال و جدایی از اقوام دیگر، هرگز در جوامع میزبان ادغام نشدند و به شکلی هم‌بسته در قسمتی جدا ...
بیشتر
«یهودیه» نامی است که به دلیل اسکان گروه‌‌هایی از یهودیان مهاجر یا تبعیدشده در برخی شهرهای تاریخی ایران، قبل و بعد از اسلام، به این شهرها یا قسمتی از آنها اطلاق شده است. این یهودیان به سبب پیوندهای مستحکم درونی و تلاش برای حفظ استقلال و جدایی از اقوام دیگر، هرگز در جوامع میزبان ادغام نشدند و به شکلی هم‌بسته در قسمتی جدا ـ اما نزدیک ـ از محل استقرار مردم بومی، اقامت گزیدند و به این ترتیب هستهی اولیهی یهودیهها را شکل دادند. مهمترین و نامدارترین آنها، یهودیهی اصفهان بود. آنها قرنها پیش از ورود اسلام، به این منطقه مهاجرت کردند و در کنار هستهی اصلی اصفهان بعدی که در آن زمان به جی موسوم بود، یهودیه را بنیان گذاردند. در مقالهی حاضر تلاش شده تا با روش توصیفی ـ تحلیلی تحولات تاریخی یهودیهی اصفهان و گذار آن از عصر باستان به دورهی اسلامی مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. بنا بر یافتههای پژوهش، یهودیهی اصفهان بهرغم همهی محدودیتهای تاریخی، سیاسی، اجتماعی و فقهی، پس از ورود اسلام به این منطقه، نه تنها اهمیت و اعتبار خود را از دست نداد، بلکه از سدهی چهارم به بعد به اوج توسعه و ترقی رسید.
تاریخ های محلی ایران
زهرا قنبری مله؛ مریم عربیون
چکیده
ایالت استرآباد به مرکزیت شهر استرآباد با پیشینه‌ای بسیار کهن، در بیشتر دوره‌های تاریخ ایران، یکی از ایالت‌های مهم به شمار می‌رفت و همواره به دلیل موقعیت جغرافیایی و استراتژیک مناسب و داشتن امکانات بالفعل اقتصادی همچون دارا بودن زمین‌های حاصلخیز و مجاورت آن با دولت روسیه، منطقه‌ی آسیای میانه، ایالت خراسان و دریای مازندران، مورد ...
بیشتر
ایالت استرآباد به مرکزیت شهر استرآباد با پیشینه‌ای بسیار کهن، در بیشتر دوره‌های تاریخ ایران، یکی از ایالت‌های مهم به شمار می‌رفت و همواره به دلیل موقعیت جغرافیایی و استراتژیک مناسب و داشتن امکانات بالفعل اقتصادی همچون دارا بودن زمین‌های حاصلخیز و مجاورت آن با دولت روسیه، منطقه‌ی آسیای میانه، ایالت خراسان و دریای مازندران، مورد توجه دولت‌مردان بوده است. از همین رو نگارندگان این مقاله در تلاش هستند ضمن بررسی اوضاع اقتصادی ایالت استرآباد به مرکزیت شهر استرآباد با پیشینه‌ای بسیار کهن، در بیشتر دوره‌های تاریخ ایران، یکی از ایالت‌های مهم به شمار می‌رفت و همواره به دلیل موقعیت جغرافیایی و استراتژیک مناسب و داشتن امکانات بالفعل اقتصادی همچون دارا بودن زمین‌های حاصلخیز و مجاورت آن با دولت روسیه، منطقه‌ی آسیای میانه، ایالت خراسان و دریای مازندران، مورد توجه دولت‌مردان بوده است. از همین رو نگارندگان این مقاله در تلاش هستند ضمن بررسی اوضاع اقتصادی و اجتماعی این شهر در عصر قاجار، تحولات اقتصادی اعم از صادرات و واردات کالاها، نقش استراتژیک استرآباد در منطقه، توسعه‌ی اجتماعی، اقوام ساکن در منطقه، جمعیت، محلات، سازه‌‌‌‌های تمدنی و نوسانات متغیر حاصل از تحولات را مورد بررسی قرار دهند. نتایج حاکی از آن است که استرآباد در عصر قاجار به دلیل نزدیکی به روسیه و نیز به عنوان پل ارتباطی در توزیع کالا در منطقه، توانسته است از رشد و توسعه‌ی اجتماعی و اقتصادی برخوردار گردد.و اجتماعی این شهر در عصر قاجار، تحولات اقتصادی اعم از صادرات و واردات کالاها، نقش استراتژیک استرآباد در منطقه، توسعه‌ی اجتماعی، اقوام ساکن در منطقه، جمعیت، محلات، سازه‌‌‌‌های تمدنی و نوسانات متغیر حاصل از تحولات را مورد بررسی قرار دهند. نتایج حاکی از آن است که استرآباد در عصر قاجار به دلیل نزدیکی به روسیه و نیز به عنوان پل ارتباطی در توزیع کالا در منطقه، توانسته است از رشد و توسعه‌ی اجتماعی و اقتصادی برخوردار گردد.
نبی اله باقری زاد گنجی؛ سید ابوالفضل رضوی
دوره 5، شماره دوم-پیاپی 10- بهارو تابستان 96 ، فروردین 1396، ، صفحه 97-110
چکیده
سرزمین طبرستان از جمله مناطقی است که وجه تسمیه و حدود جغرافیایی آن مورد مناقشة بسیاری بوده است. این عنوان به طور رسمی در دوران قبل از اسلام و بخشی از دوران اسلامی (تا پایان سدة هشتم هجری) کاربرد عام داشته است. از این زمان به عللی نه چندان مشخص جای آن را کلمة مازندران گرفت. دگرگونی در نام و نشان این منطقة راهبردی از حیث اهمیت تاریخ و هویت ...
بیشتر
سرزمین طبرستان از جمله مناطقی است که وجه تسمیه و حدود جغرافیایی آن مورد مناقشة بسیاری بوده است. این عنوان به طور رسمی در دوران قبل از اسلام و بخشی از دوران اسلامی (تا پایان سدة هشتم هجری) کاربرد عام داشته است. از این زمان به عللی نه چندان مشخص جای آن را کلمة مازندران گرفت. دگرگونی در نام و نشان این منطقة راهبردی از حیث اهمیت تاریخ و هویت محلی مسئلة مهمی است که هدف نوشتار حاضر قلمداد میشود. این نوشتار با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی، ضمن توجه به پیشینة طبرستان و ماهیت سیاسی، فرهنگی و اجتماعی آن، جایگزینی عنوان مازندران را برای حدود جغرافیایی مورد نظر بررسی میکند. حاصل تحقیقات نشان می‌دهد که وجة تسمیة طبرستان با ساکنان حاضر در آن و نامگذاری مازندران با ویژگیهای جغرافیایی آن تناسب بیشتری داشته است. گسترة سیاسی این محدودة جغرافیایی به ویژه در دورة اسلامی نیز، بنابر عللی همچون رقابتهای خاندانی، درگیریهای داخلی و توسعهطلبی حکام، در نوسان بوده است.
محمد رضایی
دوره 5، شماره دوم-پیاپی 10- بهارو تابستان 96 ، فروردین 1396، ، صفحه 111-122
چکیده
بر خلاف دیدگاه رایج، که ایالت آذربایجان را فاقد تاریخ‌نگاری محلی در قرون اولیه می‌داند و شروع آن را به ادوار متأخرتر نسبت می‌دهد، آغاز تاریخ‌نگاری محلی آذربایجان هم‌زمان با سایر مناطق روی داده است. در فهرست‌های موجود اشاره‌های گذرا و پراکنده‌ای به تواریخ محلی آذربایجان شده است. تاریخ‌نگاری محلی این ایالت از اخبار فتوحات ...
بیشتر
بر خلاف دیدگاه رایج، که ایالت آذربایجان را فاقد تاریخ‌نگاری محلی در قرون اولیه می‌داند و شروع آن را به ادوار متأخرتر نسبت می‌دهد، آغاز تاریخ‌نگاری محلی آذربایجان هم‌زمان با سایر مناطق روی داده است. در فهرست‌های موجود اشاره‌های گذرا و پراکنده‌ای به تواریخ محلی آذربایجان شده است. تاریخ‌نگاری محلی این ایالت از اخبار فتوحات شروع شده و طی قرون بعدی، با فراز و نشیبهایی تداوم یافته، ولی اکثر این آثار در حوادث ایام از بین رفتهاند. در این میان، عوامل تأثیرگذار بر تکوین و تداوم تاریخ‌نگاری محلی آذربایجان در برخی مؤلفه‌ها؛ اشتراکات و افتراقاتی با سایر مناطق ایران دارد. پژوهش حاضر تلاش دارد با روش توصیفی تحلیلی و استفاده از منابع کتابخانهای، سیر تاریخ‌نگاری محلی آذربایجان، از ابتدای شکل‌گیری تا شروع تاریخ‌نگاری معاصر، را بررسی و ضمن شناسایی علل و زمینههای تأثیرگذار، تفاوتهای آن با سایر مناطق را روشن کند و پاسخی برای این سؤال بیابد که تاریخ‌نگاری محلی در آذربایجان از چه زمانی آغاز شد و علل و زمینههای توجه به آن کدامند؟
مصطفی ندیم؛ تقی لطیفی شیردار
دوره 4، شماره اول- پیاپی 7-پاییز و زمستان 94 ، بهمن 1394، ، صفحه 108-118
چکیده
پژوهش در تاریخ اجتماعی برای کاربردی کردن پژوهشهای تاریخی اهمیت شایانی یافته است. تاریخ‌های محلی در این مطالعات اجتماعی، به روشن نمودن حیات مدنی و میراث‌های فرهنگی و تمدنی کمک شایانی کردهاند. حمام‌های عمومی، به عنوان یکی از میراث‌های معماری ایران، و دستاوردهای اجتماعی و فرهنگی آن، برای پژوهش در تاریخ اجتماعی و محلی ایران، ...
بیشتر
پژوهش در تاریخ اجتماعی برای کاربردی کردن پژوهشهای تاریخی اهمیت شایانی یافته است. تاریخ‌های محلی در این مطالعات اجتماعی، به روشن نمودن حیات مدنی و میراث‌های فرهنگی و تمدنی کمک شایانی کردهاند. حمام‌های عمومی، به عنوان یکی از میراث‌های معماری ایران، و دستاوردهای اجتماعی و فرهنگی آن، برای پژوهش در تاریخ اجتماعی و محلی ایران، و یافتن آداب و سنن فرهنگی و اخلاقی ایرانیان، بسیار مهم است. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانهای و با بهره‌گیری از شیوه میدانی و روایات شفاهی، در پییافتن پاسخی برای این پرسش است که معماری و آداب و کارکردهای اجتماعی حمام‌های عمومی در سوادکوه چگونه بوده است؟ یافتههای پژوهش حاکی از آن است که علاوه بر تأمین بهداشت و سلامت عمومی، حمامها در تعاون، معاشرت مردم، تبادل اطلاعات و افزایش آگاهی‌های اقشار روستایی، جامعهپذیری، آشنایی با شکاف‌های طبقاتی و اجتماعی، توجه به فرایض دینی مانند نماز، بروز اختلافات ملکی و ارضی و ارثی، خاطرهگویی و انتقال تجربیات به نسل‌های پسین روستا، ارائه موسیقی اصیل سنتی منطقه و آوازخوانی، و تداوم سنت‌ها و آداب اجتماعی و فرهنگی منطقه تأثیر به سزایی داشته است. در حوزه معماری، حمام ها، تحت تأثیر جغرافیا و اقلیم منطقه قرار داشته است هم از جهت سبک معماری، و هم از جهت مصالح و مواد اولیه. در آغاز دوره پهلوی، حمام‌های خانگی جای خود را به حمام‌های بزرگ و عمومی داد. این تغییر، موجب کارکرد اجتماعی حمامها در حیات روستایی سواد کوه شد.
