با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی تاریخ
pajoheshi
اوضاع سیاسی و اجتماعی نهاوند در دورة فتحعلیشاه قاجار

مصطفی سوری

دوره 8، شماره اول -پیاپی 15-پاییز و زمستان 98 ، اسفند 1398، صفحه 11-36

https://doi.org/10.30473/lhst.2020.30891.1861

چکیده
  نهاوند یکی از شهرهای غربی ایران و هم اکنون جزء استان همدان محسوب می‌شود. نهاوند به دلیل رونق کشاورزی و سایر جاذبه‌های طبیعی همواره مورد توجه حاکمان و شاهزادگان قاجار بود؛ چنانچه از این طریق عایدات خوبی نصیب آنها می‌گشت. قاجاری کردن ایران جریانی بود که با واگذاری حکومت ایالات و ولایات به شاهزادگان در دورة فتحعلی‌شاه شروع شد. افزایش ...  بیشتر

pajoheshi
اشغال قطور و اقدامات میرزا جعفرخان مشیرالدوله (1265-1268ق) (براساس اسناد منتشر نشده)

نصرالله صالحی

دوره 8، شماره اول -پیاپی 15-پاییز و زمستان 98 ، اسفند 1398، صفحه 37-56

https://doi.org/10.30473/lhst.2020.47632.2265

چکیده
  روابط دیرپای ایران و عثمانی توام با جنگ و صلح بود. بنا به ماده سوم عهدنامة دوم ارزنه الروم (16جمادی­الثانی1263) باید کمیسیون مشترکی با حضور نمایندگان چهار دولت تشکیل می­شد. درویش­پاشا، نماینده عثمانی، پیش از رسیدن به محل تشکیل کمیسیون در بغداد، درّه قطور را تصرف کرد. این اقدام تجاوزکارانه، تبدیل به مناقشه­ای مهم بین دو کشور شد. ...  بیشتر

pajoheshi
تحلیل وضعیّت سیاسی، اقتصادی خوزستان در دورة ناصرالدین‌شاه (1264-1313ق)

محمدرضا عسکرانی

دوره 8، شماره اول -پیاپی 15-پاییز و زمستان 98 ، اسفند 1398، صفحه 57-74

https://doi.org/10.30473/lhst.2020.44521.2187

چکیده
  خوزستان از آبادترین بخش‌های ایران زمین و پایتخت پادشاهی‌های نیرومندی در اعصار مختلف بوده است؛ لیکن در دورة قاجاریه از آبادانی باستانی آن اثری نمانده بود و این ناحیه مشکلات فراوانی داشت. پیشینة تمدّنی، حاصلخیزی زمین، آب و هوای مناسب و راه داشتن به سواحل دریای آزاد، ویژگی‌هایی است که نابسامانی اوضاع آن در آن دوره را تأمل برانگیز ...  بیشتر

pajoheshi
باقرخان اعظم‌السلطنۀ کاکاوند در مناسبات سیاسی اواخر دورۀ قاجاریه (1324-1340ق)

امین محمدی

دوره 8، شماره اول -پیاپی 15-پاییز و زمستان 98 ، اسفند 1398، صفحه 75-90

https://doi.org/10.30473/lhst.2020.40397.2094

چکیده
  استقرار مشروطیت و کمرنگ‌شدن تدریجی قدرت دولت مرکزی به ظهور قدرت‌های محلی با پشتوانة ایلی در مناطق مختلف ایران منجر شد. این قدرت‌های نوظهور نقش مهمی در تحولات سیاسی اواخر دورة قاجاریه ایفا کردند. باقرخان اعظم‌السلطنه، رئیس ایل کاکاوند، از کسانی بود که با اتکا به ایل خود توانست به یکی از قدرت‌های مهم در کرمانشاه و لرستان تبدیل شود ...  بیشتر

pajoheshi
مالکیت اختصاصی در کرمانشاه (پهلوی اول)

شایان کرمی؛ داریوش رحمانیان

دوره 8، شماره اول -پیاپی 15-پاییز و زمستان 98 ، اسفند 1398، صفحه 91-104

https://doi.org/10.30473/lhst.2020.33181.1903

چکیده
  کرمانشاه یکی از متراکم‌ترین مناطق مالکیت خالصه و سلطنتی در دورۀ قاجاریه و پهلوی اول بود. مسئلۀ اصلی مقالة حاضر روشن کردن چرایی و چگونگی شکل‌گیری مالکیت سلطنتی و پیامدهای این نوع مالکیت بر کشاورزی منطقۀ کرمانشاه در دورۀ پهلوی اول است. هدف کلی مقاله توضیح و تفسیر علل و عوامل ظهور و بروز پدیدۀ املاک رضاشاه در کرمانشاه در دورۀ پهلوی اول ...  بیشتر

pajoheshi
تملک‌خواهی رضاشاه در مازندران؛ انگیزه‌ها و روش‌ها

مرتضی میردار؛ جواد عربانی؛ مجتبی سلطانی احمدی

دوره 8، شماره اول -پیاپی 15-پاییز و زمستان 98 ، اسفند 1398، صفحه 105-122

https://doi.org/10.30473/lhst.2020.41744.2127

چکیده
  رضاشاه حدود شانزده سال در ایران سلطنت کرد (1304- 1320). در این دوران تغییراتی در سیستم مالکیت اراضی در برخی مناطق کشور، خصوصاً در مازندران پدید آمد و باعث شد تا به‌تدریج رضاشاه علاوه بر مقام سلطنت در جایگاه بزرگ مالک نیز قرار گیرد. پژوهش حاضر در پی پاسخ به این سؤالات است که رضاشاه با چه انگیزه‌ها و شیوه‌هایی توانست املاک گسترده‌ای را درمازندران ...  بیشتر

pajoheshi
نگاهی به اوضاع سیاسی ـ اجتماعی سراوان در دورة معاصر

نصرت خاتون علوی

دوره 8، شماره اول -پیاپی 15-پاییز و زمستان 98 ، اسفند 1398، صفحه 123-144

https://doi.org/10.30473/lhst.2020.34347.1924

چکیده
  بررسی اوضاع سیاسی و اجتماعی سراوان در دورة قاجار و پهلوی یکی از مسائل مهم تاریخ معاصر ایران است که کمتر بدان پرداخته شده است. سراوان یکی از شهرهای جنوب شرقی ایران بود که در جریان رقابت کشورهای اروپایی بر سر کنترل و تسلط بر هندوستان، مورد توجه آنها قرار گرفت. اهمّیت سراوان در دورة معاصر بیش از همه به هنگام تعیین مرزهای بلوچستان نمایان ...  بیشتر

pajoheshi
کارخانه آبگینه قزوین؛ تأسیس، بهره‌برداری، و دوران اوج (۱۳۴۳-۱۳۵۴)

محمدامیر احمدزاده؛ زینب مرادی‌پور

دوره 8، شماره اول -پیاپی 15-پاییز و زمستان 98 ، اسفند 1398، صفحه 145-160

https://doi.org/10.30473/lhst.2020.43250.2161

چکیده
  دهه چهل خورشیدی در تاریخ اقتصادی معاصر ما به دهه طلایی رشد صنایع و خصوصی‌سازی مشهور است. یکی از صنایعی که در این دهه همگام با تکنولوژی جهانی پیش رفت صنعت شیشه بود. کارخانه آبگینه قزوین که از ۱۳۴۳ نخستین سنگ بنای آن نهاده شد، در پایان این دهه به یکی از سه کارخانة شیشه بزرگ ایران تبدیل شد که در تحولات اقتصادی نقش به‌سزایی داشت. این پژوهش ...  بیشتر

pajoheshi
«بازخوانی پروندۀ یک شورش» واکاوی زمینه‌های حمله به ادارات دولتی کردستان و پیامدهای آن (15 محرم 1332)

مظهر ادوای؛ علی ناظمیان فرد؛ هادی وکیلی

دوره 8، شماره اول -پیاپی 15-پاییز و زمستان 98 ، اسفند 1398، صفحه 161-180

https://doi.org/10.30473/lhst.2020.37085.2001

چکیده
  کردستان در دهۀ‌ پایانی حکومت قاجار، یکی از ناامن‌ترین ولایات ایران به حساب می‌آمد؛ یکی از دلایل این امر، حضور اتباع عثمانی و واگذاری گستردۀ تذکره تابعیت از سوی شهبندری به اهالی کردستان بود. درواقع، حمایت همه‌جانبه و قاطعانۀ دولت عثمانی از اتباع خود و مسائل و مشکلات ناشی از حضور آنان در کردستان، وضعیتی را پدید آورده بود که پرداختن ...  بیشتر

pajoheshi
رویکرد مورخین دورة صفوی دربارة آخرین حاکم کیایی گیلان

قربانعلی کنارودی؛ سهیلا نعیمی

دوره 8، شماره اول -پیاپی 15-پاییز و زمستان 98 ، اسفند 1398، صفحه 181-194

https://doi.org/10.30473/lhst.2020.38397.2043

چکیده
  خان احمدخان گیلانی (943-1000ق)آخرین حاکم حکومت آل کیا در گیلان است که در سال1000ق بنا به دلایل سیاسی، اقتصادی و مذهبی به وسیلة شاه عباس یکم ساقط شد. برخورد مورّخان عصر صفوی با حکومت آل کیا در سه مقطع قابل بررسی است: در مقطع اوّل به پاس پناهنده شدن اسماعیل میرزا به گیلان، با احترام از آل کیا یاد می‌کنند؛ در مقطع دوم که مصادف با حکومت شاه طهماسب ...  بیشتر

pajoheshi
تعاملات و تقابلات اقوام گیل و دیلم با دولت ساسانی (224-651م)

حسن کهنسال؛ عباس پناهی

دوره 8، شماره اول -پیاپی 15-پاییز و زمستان 98 ، اسفند 1398، صفحه 195-210

https://doi.org/10.30473/lhst.2020.39180.2062

چکیده
  با وجود اینکه گیلانیان و دیلمیان به عنوان یکی از مهم‌ترین اقوام ساکن مناطق جلگه­ای و کوهستانی جنوب دریای کاسپین در آغاز حکومت ساسانیان با سرسختی حاضر به اطاعت از آنان شدند، اما در طول دوران حکومت ساسانیان، مناسباتشان با فراز و فرودهایی همراه بوده است. فرضیۀ مقاله پیش­رو این است که ساسانیان با توجه به نیروی جنگی دیلمیان، سعی داشتند ...  بیشتر

pajoheshi
مناصب و مشاغل آستان قدس رضوی و پراکندگی آنها در محله‌های شهر مشهد در دورة ناصرالدین شاه

نظام علی دهنوی؛ هوشنگ خسروبیگی

دوره 8، شماره اول -پیاپی 15-پاییز و زمستان 98 ، اسفند 1398، صفحه 211-228

https://doi.org/10.30473/lhst.2020.36630.1985

چکیده
  ساختار و تشکیلات اداری آستان قدس در دورة قاجار و به‌خصوص در روزگار حاکمیت ناصرالدین‌شاه همانند تشکیلات دورة صفویه و طبق دستورالعمل­ طومار علیشاهی در دورة افشاریه بود. این پژوهش در پی بررسی و شناخت پراکندگی مناصب و مشاغل آستان قدس در هر یک از محله­های شش­گانه شهر مشهد، با تکیه بر نسخه خطی کتابچه تعداد نفوس ارض اقدس و شهر مشهد ...  بیشتر

pajoheshi
آتش هندواروپایی، ایرانی باستان و تش لُری

بهزاد معینی سام؛ جعفر جعفری؛ سارا محمدی اوندی

دوره 8، شماره اول -پیاپی 15-پاییز و زمستان 98 ، اسفند 1398، صفحه 229-244

https://doi.org/10.30473/lhst.2020.7573.1258

چکیده
  پیشینة اقوام کنونی ایرانی به عصر مشترک دوران هند و اروپایی و آریایی باز می­گردد که اجداد آنان چندین هزار سال پیش از میلاد در ناحیه­ای حوالی پونت و کاسپی و سپس حوالی قزاقستان (فرهنگ آندرونوو) با هم می­زیستند و با وجود جدایی این اقوام از یکدیگر، در طی این چندین هزاره و برخورد با فرهنگ­های دیگر هنوز می­توان به میراث مشترک اقوام ...  بیشتر

pajoheshi
زمینه و پیامدهای اجتماعی ـ اقتصادی حضور سالارالدوله در همدان

علیرضا علی صوفی؛ شهرام غفوری

دوره 8، شماره اول -پیاپی 15-پاییز و زمستان 98 ، اسفند 1398، صفحه 245-258

https://doi.org/10.30473/lhst.2020.37429.2024

چکیده
  با صدور فرمان مشروطیت و بر تخت نشستن محمدعلی‌شاه قاجار، اوضاع سیاسی ایران وارد مرحلة جدیدی از حوادث و آشوب‌ها شد. از مهم‌ترین حوادث این دوره ظهور و حضور ابوالفتح میرزا سالارالدوله، پسر سوم مظفرالدین‌شاه، در صحنة سیاسی منطقة غرب کشور است. همدان از جمله مناطقی بود که در این واقعه صدمات فراوان دید. این شهر که بر سر راه‌های مواصلاتی، ...  بیشتر

pajoheshi
ایل گلباغی؛ سکونتگاه، تاریخ و کوچ اجباری

سید برهان تفسیری؛ منصور احمدی

دوره 8، شماره اول -پیاپی 15-پاییز و زمستان 98 ، اسفند 1398، صفحه 259-270

https://doi.org/10.30473/lhst.2020.32989.1901

چکیده
  در پژوهش حاضر ایل گلباغی از آغاز تا زمان کوچ اجباری آنها توسط رضاشاه بررسی می‌شود. هدف از این پژوهش بازکاوی گوشه‌ای از حیات اجتماعی و ایلیاتی مردم کُرد و سؤال اصلی پژوهش هم معطوف به چرایی کوچ اجباری آنها از سوی رضاشاه است. این پژوهش بر روش توصیفی ـ تحلیلی استوار است. برای پاسخ به سؤال تحقیق ابتدا سکونتگاه ایل گلباغی و موقعیت تاریخی ...  بیشتر