پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران

سلجوقیان کرمان یا آل قاورد (۴۳۲-۵۸۳ق) یکی ازحکومت‌های مهم محلی در تاریخ سلجوقیان، توسط قاورد در کرمان شکل گرفت و به مدت یکصدوپنجاه سال از کرمان تا سواحل عمان را زیر سیطره خود داشت. این حکومت منشأ تحولاتی در اقتصاد و تجارت زمینی و دریایی شد؛ بطوریکه در این دوره کرمان به یکی از پایگاه‌های تجاری در قلمرو حکومتی سلجوقیان بزرگ تبدیل شد. ... بیشتر

بازشناسی تاریخی معنا و محدوده اصطلاح عراق عجم (تا پایان دورة ایلخانیان)

عباس احمدوند

دوره 9، شماره اول - پیاپی17- پاییز و زمستان 99 ، اسفند 1399، ، صفحه 45-60

https://doi.org/10.30473/lhst.2021.7560

چکیده

عراق عجم از جمله حوزه‌های جغرافیایی و تاریخی است که روزگارانی به عنوان یکی از ایالت‌های مرکزی، مهم و تأثیرگذار در تاریخ ایران به شمار می‌رفت و همواره مورد توجه حاکمان از جهت شناسایی حدود و مرزهای قلمرو فرمانروایی و نیز جغرافیانگاران از حیث تعیین جغرافیایی حدود مراکز علمی و برشمردن شهرهای پراهمّیت، قرار داشت. از سوی دیگر حاکمان ... بیشتر

عوامل تأثیرگذار بر مناسبات باوندیان و اسماعیلیان الموت

سیدحسن حسینی؛ جواد عباسی

دوره 7، شماره دوم - پیاپی 14 - بهار و تابستان 98 ، مهر 1398، ، صفحه 113-126

https://doi.org/10.30473/lhst.2019.42450.2145

چکیده

با استقرار حکومت اسماعیلیان در البرز مرکزی، به مرکزیت الموت، قدرت همجوار تازه‌ای برای حکومت محلی و کهن ‌باوندیان در مازندران پا به عرصه گذاشت که بر قدرت منطقه‌ای و حاکمیت ارضی این خاندن محلی تأثیر گذاشت. این مقاله به این پاسخ میدهد که چه عواملی بر مناسبات بین دو قدرت محلی تأثیر داشت؟ نتایج پژوهش نشان میدهد که کشمکش سیاسی و مذهبی ... بیشتر

تحولات تاریخ‌نگاری محلی ایران در دورة سلجوقی

اسماعیل طوری؛ مقصودعلی صادقی گندمانی

دوره 6، شماره دوم - پیاپی 12 - بهار و تابستان 97 ، فروردین 1397، ، صفحه 205-228

چکیده

تاریخنگاری محلی در ایران، از قرن پنجم هجری و با شروع حکومت سلجوقیان (431ق)؛ وارد دورۀ جدیدی میشود. بررسی آثار به‌جا مانده از تاریخنگاری محلی ایران در دورۀ سلجوقی با تکیه بر سؤال اصلی پژوهش مبنی بر ماهیت تحولات تاریخنگاری محلی ایران در این عصر، نشاندهندۀ ظهور تغییراتی در پایگاه طبقاتی مورخان، روشهای نگارش آثار، موضوعات ... بیشتر تاریخنگاری محلی در ایران، از قرن پنجم هجری و با شروع حکومت سلجوقیان (431ق)؛ وارد دورۀ جدیدی میشود. بررسی آثار به‌جا مانده از تاریخنگاری محلی ایران در دورۀ سلجوقی با تکیه بر سؤال اصلی پژوهش مبنی بر ماهیت تحولات تاریخنگاری محلی ایران در این عصر، نشاندهندۀ ظهور تغییراتی در پایگاه طبقاتی مورخان، روشهای نگارش آثار، موضوعات تواریخ، زبان این آثار، انگیزهها و اهداف مورخان و همچنین مخاطبان این تواریخ محلی میباشد. بر همین اساس؛ اقدام بعدی در جریان تحقیق، بعد از پی بردن به تغییر در روند نگارش تواریخ محلی، کنکاش در چرایی این تغییرات میباشد؛ که برای سهولت در این امر، تواریخ محلی دورۀ سلجوقی در سه دستۀ تواریخ شخصیت‌محور، سیاسی و ترکیبی دستهبندی شده است. بررسی تواریخ محلی این دوره در دستهبندی فوق، نشان میدهد که عامل اساسی در تغییر روند نگارش تواریخ محلی، به روی کار آمدن گستردۀ طبقۀ ادیب ـ مورخان برمیگردد. این مورخان، انگیزهها و اهداف متفاوتی از نوشتن تواریخ محلی، نسبت به پیشینیان دارند و تفاوت در انگیزههای این مورخان باعث میشود تا در روشهای مورد استفادۀ خود در نگارش تواریخ محلی نیز تجدیدنظر کنند. به روی کار آمدن این طبقۀ جدید از مورخان، موجب تغییر در پایگاه طبقاتی مخاطبان تواریخ محلی گشته و در نتیجۀ این امر، زبان فارسی جایگزین زبان عربی در نگارش تواریخ محلی می‌گردد. تحقیق اخیر از نوع تحقیقات تحلیلیِ تاریخی بوده و روش مورد استفاده در آن نیز روش تبیینی میباشد. اما در عین حال از اصول و مبانی جامعهشناسی معرفت نیز در بررسی منابع بهره برده شده است.

علل بنیانگذاری سلسلۀ محلّی آل مازه در بخارا

دوره 1، شماره اول-پاییز و زمستان 91 ، مهر 1391، ، صفحه 66-75

چکیده

چکیده در سال 482 ق، قراخانیان (آل افراسیاب) که از سال 395 ق، بر ماوراءالنهر (فرارود) حکومت داشتند، ناگزیر به اطاعت از سلطان ملکشاه سلجوقی (حک: 485-465ق) شدند. هنگامی که سلطان سنجر سلجوقی (حک: 552-511ق) امارت خراسان را برعهده داشت (حک:511-490ق) نخست، حکومت سمرقند را به خواهرزاده‌اش محمد ارسلان خان ـ که پدرش از دودمان قراخانی بود ـ واگذار کرد و چندی ... بیشتر چکیده در سال 482 ق، قراخانیان (آل افراسیاب) که از سال 395 ق، بر ماوراءالنهر (فرارود) حکومت داشتند، ناگزیر به اطاعت از سلطان ملکشاه سلجوقی (حک: 485-465ق) شدند. هنگامی که سلطان سنجر سلجوقی (حک: 552-511ق) امارت خراسان را برعهده داشت (حک:511-490ق) نخست، حکومت سمرقند را به خواهرزاده‌اش محمد ارسلان خان ـ که پدرش از دودمان قراخانی بود ـ واگذار کرد و چندی بعد منصب قاضی القضاتی و عالی‌ترین مقام مذهبی را همراه با ریاست شهر (صدر) بخارا، به برادر همسر خود که روحانی برجسته‌ای به نام عبدالعزیز بن عمر بن مازه بود، بخشید. از آنجا که مناصب یاد شده در خاندان عبدالعزیز بن عمر بن مازه موروثی شد، سلسله محلّی آل مازه (آل‌برهان) در بخارا تأسیس گردید که تا اواخر حکومت خوارزمشاهیان (617-490ق) پایدار بود. در این پژوهش، بر اساس منابع و تحقیقات معتبر تاریخی، با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی، پس از نگاهی گذرا به سلسله قراخانی ومناسبات آنان با سلجوقیان، نخست علل بنیانگذاری سلسله آل مازه و سپس اهداف سنجر بن ملکشاه از آن اقدام مورد بررسی قرار گرفته است. در پایان، بر اساس داده‌های ارائه شده در چارچوب مقاله، با توجه به فراز و نشیب‌های چشمگیر در روابط سلجوقیان و قراخانیان، در یک نتیجه‌گیری کلی، وضعیت آل‌مازه در مناسبات دو حکومت یاد شده، آشکار گردیده است.

پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران

مقالات آماده انتشار

شماره جاری

دوره 12 (1402-1403)

دوره 11 (1401-1402)

دوره 10 (1400-1401)

دوره 9 (1399-1400)

دوره 8 (1398-1399)

دوره 7 (1397-1398)

دوره 6 (1396-1397)

دوره 5 (1395-1396)

دوره 4 (1394-1395)

دوره 3 (1393-1394)

دوره 2 (1392-1393)

دوره 1 (1391-1392)

کلیدواژه‌ها = سلجوقیان

عوامل پایداری حکومت محلی سلجوقیان در کرمان

چکیده

بازشناسی تاریخی معنا و محدوده اصطلاح عراق عجم (تا پایان دورة ایلخانیان)

چکیده

عوامل تأثیرگذار بر مناسبات باوندیان و اسماعیلیان الموت

چکیده

تحولات تاریخ‌نگاری محلی ایران در دورة سلجوقی

چکیده

علل بنیانگذاری سلسلۀ محلّی آل مازه در بخارا

چکیده