شهاب شهیدانی؛ احمد جمراسی؛ سید علاءالدین شاهرخی
چکیده
یکی از قدیمیترین سازمان‌های اداری ـ مذهبی ایران، تشکیلات به وجود آمده در ذیل حرم حضرت معصومه (س) است که در طول دورة قاجاریه و پهلوی از حیث ملاحظات تشکیلات اداری، توسعه و تکامل پیدا کرد. این مقاله در صدد است با روش توصیفی ـ تحلیلی به این پرسش پاسخ دهد که در حوزه تشکیلات اداری خدمتگزاران در دورة قاجاریه و پهلوی، آستانه مقدسه ...
بیشتر
یکی از قدیمیترین سازمان‌های اداری ـ مذهبی ایران، تشکیلات به وجود آمده در ذیل حرم حضرت معصومه (س) است که در طول دورة قاجاریه و پهلوی از حیث ملاحظات تشکیلات اداری، توسعه و تکامل پیدا کرد. این مقاله در صدد است با روش توصیفی ـ تحلیلی به این پرسش پاسخ دهد که در حوزه تشکیلات اداری خدمتگزاران در دورة قاجاریه و پهلوی، آستانه مقدسه نیروی انسانی خود را چگونه جذب و سازماندهی میکرد؟ و انقلاب مشروطه و اصلاحات آمرانه دورة پهلوی، چه تأثیری بر تشکیلات اداری آستانه گذاشتند؟این پژوهش با بهرهگیری از منابع کتابخانهای و اسنادی و با روش توصیفی ـ تحلیلی تنظیم شده است. نتایج نشان میدهد که در دورة قاجاریه، اداره آستانه مقدسه را سادات حسینی و رضوی، با فرمانهای حکومتی تحت عنوان: خدمتگزارن موروثی، اداره میکردند و بهغیر از بازماندگان آنها، افراد دیگری اجازه فعالیت در آستانه مقدسه را نداشتند. همچنین مطالعات نشان میدهد، انقلاب مشروطه و اصلاحات اداری آمرانه دورة پهلوی، تأثیر بسزایی در تشکیلات آستانه داشت، بهگونهای که با ابلاغ نظامنامه اداری، قانون لباس متحدالشّکل و جواز لباس روحانیون توسط وزارت معارف، اداره آستانه در پرداخت حقوق و پوشش خدمتگزاران دگرگونی ایجاد نمود.
محمد خداوردی تاج ابادی
چکیده
کلانتری از مناصب مهم حکومتیِ کرمان عصر قاجاریه بود، که موقعیت ممتازی در تشکیلات اداری ایالت داشت. مهمترین کارکرد کلانتر در این دورة گردآوری مالیات و تأمین نظم و امنیت و نظارت بر ارزاق شهری بود. در این مقاله برآنیم تا به این پرسش‌ها بپردازیم شرایط کسب مقام کلانتری در دورة قاجاریه چه بود؟ دگرگونی ساختار قدرت این منصب در دورة قاجاریه ...
بیشتر
کلانتری از مناصب مهم حکومتیِ کرمان عصر قاجاریه بود، که موقعیت ممتازی در تشکیلات اداری ایالت داشت. مهمترین کارکرد کلانتر در این دورة گردآوری مالیات و تأمین نظم و امنیت و نظارت بر ارزاق شهری بود. در این مقاله برآنیم تا به این پرسش‌ها بپردازیم شرایط کسب مقام کلانتری در دورة قاجاریه چه بود؟ دگرگونی ساختار قدرت این منصب در دورة قاجاریه چگونه بود؟ ضمن بررسی کارکردهای منصب کلانتری نقش کلانترها را بر تغییرات سیاسی و اجتماعی جامعه شهری کرمان را نیز بررسی کنیم. برای پاسخ به پرسش‌ها به روش تحلیلی و توصیفی و بر پایه منابع کتابخانه ای و نشریات عصر قاجاریه جایگاه اداری کلانتر در کرمان بررسی شد. یافتههای پژوهش حاکی از آن است که مقام کلانتری به وسیله حاکم تعیین و بین طوایف معروف و حکومتگر کرمانی دست به دست میشد. ساختار قدرت کلانتری به سبب عدم لیاقت کلانترها در انجام وظایف شان یا حمایت از آشوبهای سیاسی و رقابتهای خاندانی برای کسب این مقام و ورود نهادهای جدید تنزل یافت. کلانترها با اتخاذ شیوههای عجولانه و خودسرانه در جمعآوری مالیات و نرخ بندی کالاهای اساسی فقر مردم را فراهم نمودند. عملکرد نامعقول برخی از آنها در برابر فرقه نوظهور شیخیه و مخالفانشان مسبب آشوبهای شهری شد.
هوشنگ خسروبیگی؛ زهرا قلاوند
دوره 4، شماره دوم-پیاپی 8-بهار و تابستان 95 ، شهریور 1395، ، صفحه 41-51
چکیده
در دوره قاجار، اگرچه به دنبال انتخاب تهران به عنوان پایتخت و در پی آن تعیین تبریز به عنوان ولیعهدنشین، شهر شیراز اهمیت سابق خود را از دست داد؛ ولی ایالت فارس به عنوان پایتخت زندیه و محل استقرار ولیعهد در سال‌های آغازین حکومت قاجار و همچنین به علت نزدیکی به خلیج فارس در دوره قاجار، دارای اهمیت فراوان بود. در این زمان این ایالت از تقسیمات ...
بیشتر
در دوره قاجار، اگرچه به دنبال انتخاب تهران به عنوان پایتخت و در پی آن تعیین تبریز به عنوان ولیعهدنشین، شهر شیراز اهمیت سابق خود را از دست داد؛ ولی ایالت فارس به عنوان پایتخت زندیه و محل استقرار ولیعهد در سال‌های آغازین حکومت قاجار و همچنین به علت نزدیکی به خلیج فارس در دوره قاجار، دارای اهمیت فراوان بود. در این زمان این ایالت از تقسیمات داخلی و همچنین ارکان حکومتی و تشکیلاتی مختص به خود برخوردار بود که در فراز و نشیب این دوره تاریخی دچار تغییر و تحولاتی شد. با شروع حکومت محمدشاه و شورش حاکم ایالت فارس سیاستهایی در جهت کاهش قدرت حکام و همچنین تحدید قلمرو ایالت فارس اتخاذ گردید. در همین راستا حکومت مرکزی با استفاده از قدرتهای سنتی این ایالت، همچون کلانتر، موازنه قدرت را در این ایالت برقرار کرد. این مقاله با روش توصیفی- تحلیلی، درصدد پاسخ به این پرسش اصلی است که مهمترین عوامل مؤثر در تغییر حدود ایالت فارس و جایگاه آن در تقسیمات کشوری دوره قاجار چه بود و حکومت قاجاریه به منظور تثبیت قدرت در این ایالت از چه تدابیری بهره جست؟
