زهرا نادی؛ محسن بهشتی سرشت؛ ذکرالله محمدی؛ باقرعلی عادلفر
دوره 6، شماره دوم - پیاپی 12 - بهار و تابستان 97 ، فروردین 1397، ، صفحه 79-92
چکیده
رشد سرمایهداری در ایران و وابستگی به بازار جهانی در قرن نوزدهم سبب شد تا حوزههای مختلف اقتصادی و اجتماعی کشور در این دوره تا حدودی متأثر از تحولات غرب و نظام جهانی باشد. این وابستگی بخش کشاورزی را نیز دستخوش تغییر کرد و به رشد کشاورزی تجاری منجر شد. در این پژوهش تلاش شده تا با روش توصیفی ـ تحلیلی و با تکیه بر نظریۀ توسعۀ وابسته ...
بیشتر
رشد سرمایهداری در ایران و وابستگی به بازار جهانی در قرن نوزدهم سبب شد تا حوزههای مختلف اقتصادی و اجتماعی کشور در این دوره تا حدودی متأثر از تحولات غرب و نظام جهانی باشد. این وابستگی بخش کشاورزی را نیز دستخوش تغییر کرد و به رشد کشاورزی تجاری منجر شد. در این پژوهش تلاش شده تا با روش توصیفی ـ تحلیلی و با تکیه بر نظریۀ توسعۀ وابسته و بهرهگیری از اسناد آرشیوی، به این پرسش پاسخ داده شود که رشد کشاورزی تجاری چه تأثیری بر نظام مالکیّت زمین در مازندران داشته است؟ پس از بررسی و تحلیل دادهها و اسناد، این نتیجه حاصل شد که رشد کشاورزی تجاری در ایران قرن نوزدهم سبب اهمیت یافتن زمین و سودآوری زمینداری و زراعت فرآوردههای پولی شد. این مسئله موجب گرایش طبقات غیرزمیندار جامعه، اعم از تاجران و دولتمردان و حتی اتباع خارجی به تملّک زمین و کشاورزی گردید. این افراد با خریداری اراضی متعدد، به طبقۀ ملّاک جامعه پیوستند و زمینۀ گسترش مالکیت خصوصی و مناسبات اربابی را فراهم آوردند. نیاز روزافزون به زمینهای زراعی و تمایل به گسترش املاک شخصی، سبب شد تا عدهای به اجارۀ اراضی و حتی تصرف عدوانی زمینهای کشاورزان و خردهمالکان محلی اقدام نمایند که این امر ضمن گسترش طبقۀ زمیندار جدید در مازندران، به بیزمین شدن بسیاری از کشاورزان بومی انجامید.
باقرعلی عادلفر؛ زهرا علی محمدی
دوره 5، شماره اول-پیاپی9-پاییز و زمستان95 ، اسفند 1395، ، صفحه 93-106
چکیده
قزوین، بهعنوان یکی از مهمترین شهرهای ایران عصر صفوی، در دورة پایتختی به اوج توسعه، رونق و آبادانی خود دست یافت. اما پس از حدود چهار دهه، پایتخت از قزوین به اصفهان منتقل شد و بدون تردید این انتقال پیامدهای مهمی برای شهر قزوین بههمراه داشت. در واقع انتظار میرفت، رونق و آبادانی این شهر بهزودی از میان برود. چرا که بدیهی بود مرکزیت ...
بیشتر
قزوین، بهعنوان یکی از مهمترین شهرهای ایران عصر صفوی، در دورة پایتختی به اوج توسعه، رونق و آبادانی خود دست یافت. اما پس از حدود چهار دهه، پایتخت از قزوین به اصفهان منتقل شد و بدون تردید این انتقال پیامدهای مهمی برای شهر قزوین بههمراه داشت. در واقع انتظار میرفت، رونق و آبادانی این شهر بهزودی از میان برود. چرا که بدیهی بود مرکزیت سیاسیِ یک شهر میتوانست بهمیزان قابل ملاحظهای در توسعه و رونق آن شهر مؤثر واقع شود و در نتیجه از مرکزیت افتادن آن نیز به همان میزان در زوال آبادانی آن شهر اثرگذار باشد. اما یافتههای این پژوهش که عمدتاً بر اساس گزارش سیاحان و سفرنامهنویسان اروپایی تدوین یافته، نشان میدهد، گرچه با انتقال پایتختی از قزوین به اصفهان، از اهمیت سیاسی این شهر بهمیزان قابل توجهی کاسته شد، اما بنابر علل و عوامل دیگری، این انتقال تأثیر منفی چندانی بر اهمیت اقتصادی و رونق تجاری و بازرگانی قزوین ننهاد و این شهر پس از انتقال پایتخت هم، همچنان به رونق تجاری و بازرگانی خود ادامه داد.