با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی تاریخ

نوع مقاله : pajoheshi

نویسنده

دانشگاه نیشابور

چکیده

با تأسیس حکومت پهلوی در سال 1304خورشیدی، کشور ایران تا حدود زیادی از کارکردهای سنتی مناصب دولتی و پیشامدرن خود جدا شد و شکلی شبه­مدرن به خود گرفت. یکی از این مناصب که ارتباط منظم و گسترده­ای با حکومت یافت، کدخدا بود. با اینکه اقتدار کدخدا گسترده شد، اما در عمل گرفتار دیوانسالاری اداری گشت که مسئولیتش نظارت همه جانبه بر امور روستاییان و گزارش­های دقیق و جزئیِ سالانه به حکومت بود. این نوشته بر آن است تا کارکردها و مسئولیت­های کدخدا را از لابلای اسناد خاچیک طهماسیان؛ کدخدای روستای زَرنه اصفهان در محدوده سال­های 1309تا 1348، مشخص کند؛ وظایفی که پیش از آن در تاریخ­نگاری مناصب ایران دورة پهلوی، پوشیده مانده و گستردگی و جدید بودنِ این نظارت‌ها را از سوی کدخدای روستا نشان می­دهد. این مقاله براساس روش تحقیق تاریخی و بر پایه منابع اسنادی نوشته شده است.

کلیدواژه‌ها

آبراهامیان، یرواند (1389). تاریخ مدرن ایران. ترجمة م. ا. لیلایی. تهران: نشر نی.
آبراهامیان، یرواند (1387). ایران بین دو انقلاب. ترجمة احمد گل­محمدی و محمدابراهیم فتاحی و لیلایی. چاپ چهاردهم. تهران: نشر نی.
اوبن، ژان(1362). ایران امروز. ترجمة ع. ا. سعیدی. تهران: زوار.
بیهقی، ابوالفضل محمدبن ­حسین (1383). تاریخ بیهقی. تصحیح علی اکبر فیاض. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
پری، جان(1382). کریم خان زند. ترجمة علی‌محمد ساکی. تهران: آسونه.
سیوری، راجر(1389). ایران عصر صفوی. ترجمة کامبیز عزیزی. تهران: مرکز.
بختیاری، محمد؛ آبادیان، ‌حسین؛ یوسفی­فر، شهرام (1393). «منصب کدخدا در جامعه روستایی دورة قاجار». تهران: مجله تاریخ اسلام و ایران. ش 22. پیاپی 112. ص 47-72.
یوسفی­فر، شهرام؛ جنگجو، شهناز (1393). «جایگاه و ساختار منصب کدخدا در مدیریت روستایی ایران از مشروطه تا پایان حکومت پهلوی اول». اصفهان: مجله دانشکده ادبیات و علوم انسانی. ش 3. پیاپی 23. ص 27-48.
صالح­نژاد، نرگس؛ یحیایی، علی؛ ابوالبشری، پیمان (1391). «کدخدا در دورة قاجاریه». مشهد: مطالعات اسلامی: تاریخ و فرهنگ. ش پیاپی 88. ص 137-156.
سازمان کتابخانه­ها، موزه­ها و مرکز اسناد آستان­قدس­رضوی(ساکماق) اسناد شماره: 145077، 144847، 144875، 144878، 144926، 144922، 145058، 145089، 144921، 144856، 144917، 144923، 145059، 144927، 145027، 145049، 145068، 145016، 145031، 144920، 144884، 144904، 144883، 144985، 144984، 144891، 144970، 144986، 144984، 145002، 145029، 144982، 145030، 144956، 145047، 145020، 145021، 144973، 144863، 144890، 144896، 144894، 144912، 144925، 144955، 144948، 144924، 144853، 144972، 144888، 145060، 144945، 144957، 145079، 145032، 145024، 144991، 144877، 144848، 144993، 144952، 145066،
144978، 144975، 145072، 145088، 144981، 144996، 144994، 144887، 144979، 144999، 145067، 144992، 145070، 144858، 144869، 145026، 144983، 145087، 145043، 144846، 144920، 144895، 145054، 144901، 145056،
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
144905، 145055، 144893، 144886، 145015، 144870، 145013، 145057، 144862.
مرکز سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران. اسناد شماره: 29600647، 295001217
Floor, Willem and EIr, “KADKHODA” Iranica, 2009.