با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی تاریخ

نوع مقاله : pajoheshi

نویسنده

استادیار دانشگاه یاسوج

چکیده

بیگلربیگی کهگیلویه و بهبهان در عصر صفوی از موقعیت و جایگاه سیاسی ـ اجتماعی بالایی برخوردار بود. البته این جایگاه، پس از سقوط صفویه و نابسامانی کشور در دوره‌های افشاریه و زندیه، متزلزل شد؛ بنابراین، به دنبال درگیری و تقابل مدعیان زند و قاجار، منطقة مذکور سیاست تمایل و جانبداری قاجارها را پیشه کرد. با این حال، حدود دو دهه بعد از روی کار آمدن قاجار و شیوة رفتار و عملکرد آنها، ولایت مزبور به‌تدریج از ثبات و امنیت دور شد و شورش‌هایی علیه حکمرانان جدید صورت گرفت. بیشتر این شورش‌ها، به دلیل تحصیل مالیات و جبایت آن بود. با وجودی که ولایت مذکور بافت ایلی و عشیره‌ای داشت و اتحاد آنان می‌توانست موجب دردسر حاکمان قاجاری شود؛ تصمیم‌گیران حکومت قاجار، با سیاست هوشمندانه ــ و دیپلماسی درست ــ موفق به ادارة طولانی مدت منطقه گشتند. این مقاله، با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی، موقعیت و جایگاه سیاسی ولایت بهبهان و کهگیلویه را در ارتباط با حکومت قاجار مورد مداقه قرار داده است. یافته‌ها نشان می‌دهد، حاکمان قاجار در اعمال سیاست‌های خویش، موفق بودند و این روند را تا پایان حفظ و تداوم بخشیدند.

کلیدواژه‌ها

اعتمادالسلطنه، محمدحسن (1367). تاریخ منتظم ناصری. جلد 3. تصحیح رضوانی. تهران: دنیای کتاب.##بهبهانی، علیرضا بن محب علی (1388). «سال‌شمار کهگیلویه و بهبهان». به کوشش محمد طباطبایی. مجله میراث بهارستان. تهران: مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.##خاوری شیرازی (1380). تاریخ ذوالقرنین. جلد 1 و 2. تهران:  مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.##خورموجی(1380). نزهت‌الاخبار. تصحیح آل داود. تهران: مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.##عبدالرزاق دنبلی (1383). مآثر سلطانیه. تهران: اطلاعات.##دوبد، بارون (1371). سفرنامة لرستان و خوزستان. ترجمة آریا. تهران: علمی ـ فرهنگی.##ساروی، محمد فتح‌الله بن محمدتقی (1371). تاریخ محمدی (احسن‌التواریخ). به اهتمام غلامرضا طباطبایی مجد. تهران: امیرکبیر.##سپهر (1377)، ناسخ‌التواریخ. جلد 1 و 2. به اهتمام کیانفر. تهران: اساطیر.##سیاهپور، کشواد (1386). «حکومت احتشام‌الدوله در کهگیلویه و بهبهان». تاریخ معاصر ایران. س 11. ش 47.##غفاری کاشانی (1369). گلشن مراد. به اهتمام طباطبایی مجد. تهران: زرین.فرصت‌الدوله شیرازی، محمدنصیر (1377). آثار عجم. ج دوم. تصحیح رستگار فسایی. تهران:  امیرکبیر.##فرهاد میرزا (1272ق). جام جم. چاپ سنگی.##فسایی، میرزا حسن (1378). فارسنامه ناصری. جلد 1 و 2. تصحیح رستگار فسایی. تهران: امیرکبیر.##گرمرودی، میرزافتاح (1370). سفرنامه ممسنی. تهران: مستوفی.##گلستانه (1344). مجمل‌التواریخ. به اهتمام مدرس رضوی. تهران: ابن‎‌سینا.##موسوی اصفهانی( نامی)، میرزا محمدصادق (1368). تاریخ گیتی‌گشا. تهران: اقبال.##هدایت، رضاقلی (1373). فهرس‌التواریخ. تصحیح نوایی و محدث. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی.##