با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی تاریخ

نوع مقاله : pajoheshi

نویسنده

استادیار پژوهشکده امام خمینی و انقلاب اسلامی

چکیده

این مقاله به بررسی چالش اقتصادی و چالش دینی که در کاشان بر سر راه ایجاد ساختار مشروطه وجود داشت، می‌پردازد. بستر اقتصادی کاشان میراث‌دار وضعیت نابسامان اقتصادی ایران دورة قاجار بود که پذیرش نظام نوین را با مشکل مواجه می‌کرد. جامعة کاشان در دورة قاجار جامعه‌ای ایستاست با عقاید سخت مذهبی که در آن مشروطه و نظام نوین پذیرش نداشت. نوشتن دو رساله کلمات انجمن و رسالة انصافیه در جهت تطبیق دادن مشروطه با اسلام جهت متقاعد کردن جامعه به پذیرش نظام نوین صورت گرفت. این پژوهش با استفاده از اسناد،نسخ خطی و منابع اصلی به دنبال آزمون این فرضیه است که «آیا وضعیت اقتصادی و فرهنگی کاشان در دورة قاجار بر پذیرش مشروطه در کاشان تأثیر داشته‌است؟». یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که وضعیت اقتصادی نابسامان کاشان در دورة قاجار، چالش بزرگی بر سر راه پذیرش نظام جدید بود. وضعیت فرهنگی شهر و ساختار ایستای آن، چالش فرهنگی استقرار نظام نوین بود. نوشتن رساله انصافیه، برای اثبات انطباق مشروطه با اسلام، در جهت کمک به استقرار نظام نوین در کاشان ارزیابی می‌شود.

کلیدواژه‌ها

ادواردز، ا. س (1346). قالی ایران. در  میراث ایران زیر نظر ا.ج. آربری. ترجمة احمد بیرشک و دیگران. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.##پولاک، یاکوب ادوارد (1361). سفرنامه پولاک، ایران و ایرانیان. ترجمه کیکاووس جهانداری. تهران: خوارزمی.##دالمانی، هانری رنه (1335). سفرنامه از خراسان تا بختیاری. ترجمه بهرام فره‌وشی. تهران: ابن‌سینا و امیرکبیر.##دلاواله، پیترو (1348). سفرنامة پیترو دلاواله (قسمت مربوط به ایران). ترجمة شجاع‌الدین شفا. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.##روزنامة ایران سلطانی. سال پنجاه و ششم. شمارة 21. تاریخ 9 شوال. ‌1321ق.##روزنامة ایران. شماره‌های 16، 987، 992، 938، 890، 930، 961، 978، 990، 915، 947، 962، 1005، 997، 994.##ـــــــــ. نمرة 986. تاریخ 25 شعبان 1318ق.##روزنامة ثریا. چاپ تهران. سال پنجم. شمارة پانزدهم. تاریخ 9 جمادی‌الثانی 1321ق.##ـــــــــ. چاپ کاشان. شمارة 3. تلخیص از صفحات 3 و 4.##ـــــــــ. چاپ کاشان. شمارة 8 . تاریخ 15 محرم 1328ق.##ـــــــــ. چاپ کاشان. شمارة 9. تاریخ 15 محرم 1328ق. ص 4.##سپهر، عبدالحسین (1378). مختصر جغرافیای کاشان. به تصحیح افشین عاطفی. کاشان: مرسل.##ـــــــــ (1368). مرآت الوقایع مظفری و یادداشت‌های ملک‌المورخین (دو کتاب در یک مجلد). به تصحیح عبدالحسین نوایی. تهران: زرین.##ـــــــــ (1355). مختصر جغرافیای کاشان. فرهنگ ایران زمین. ش 22.##سیف، احمد (1373). اقتصاد ایران در قرن نوزدهم.‌ تهران: چشمه.##شریف کاشانی، محمدمهدی (1362). واقعات اتفاقیه در روزگار. به کوشش منصوره اتحادیه و سیروس سعدوندیان. تهران: نشر تاریخ ایران، 3 جلد.##عیسوی، چارلز (1362). تاریخ اقتصادی ایران.‌ ترجمة یعقوب آژند، تهران: گستره.##فشاهی، محمدرضا (1356). واپسین جنبش قرون وسطایی در دوران فئودال. تهران: جاویدان.##فلاندن، اوژن (1356). سفرنامه اوژن فلاندن به ایران. ترجمة حسین نورصادقی. تهران: اشراقی.##فلور، ویلم (1371). جستارهایی از تاریخ اجتماعی ایران (صنعتی شدن ایران و شورش شیخ احمد مدنی). ترجمه ابوالقاسم سری. تهران: توس.##فوران، جان (1378). مقاومت شکننده. ترجمه احمد تدین. تهران: رسا.##کرزن، جرج (1347).ایران و مسئلة ایران. ترجمة علی جواهر کلام. تهران: ابن‌سینا.##لمبتون، آ. ک. س (1345). مالک و زارع در ایران. ترجمة منوچهر امیری. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.##مدنی، عبدالرسول. کلمات انجمن (نسخة خطی). نسخة خط مؤلف به تاریخ بعد از 1316ق. تعداد برگ 226. دارای ریختگی در برخی صفحات. محل نگهداری: کتابخانة شخصی نویسنده.##ـــــــــ (1378). رسالة انصافیه. کاشان: مرسل.##مستوفی، عبدالله (1371). شرح زندگانی من. تهران: زوار. 3 جلد.##موریه، جیمز (1330). سرگذشت حاجی بابا اصفهانی. ترجمة میرزا حبیب اصفهانی.تهران: بی‌نا.##ــــــــ (1386). سفرنامة جیمز موریه. ترجمة ابوالقاسم سری. تهران: توس.##نجفی، موسی (1369). اندیشة سیاسی و تاریخ نهضت بیدارگرانه حاج‌آقا نورالله اصفهانی. بی‌جا: کلینی.##نراقی، حسن (1356). زندگی‌نامة خاوری کاشانی. تهران: گوتنبرگ.##ـــــــــ (1343). «قالی کاشان در قرن کنونی». مجلة هنر و مردم. دورة جدید. شمارة 20.##وصاف، محمدرضا بن جعفر (1358).‌ کتابچة چراغان.‌ فرهنگ ایران ‌زمین. ج 24.##Encyclopedia Americana (1963). NewYork: by americana corporation. vol 16.##