نوع مقاله : pajoheshi
نویسندگان
1 مدیر گروه تاریخ دانشگاه تهران
2 کارشناس ارشد تاریخ دانشگاه خوارزمی تهران
چکیده
ایلات و طوایف کرمانشاهان، از زمانی که کریم‌خان زند در سال 1163 هجری قدرت‌یابی خود را در ایران آغاز کرد، به او پیوسته و در فتح مناطق مختلف ایران، از جمله قلعه استراتژیک کرمانشاهان، مشارکت کردند. آنها (ایلات و طوایف کرمانشاهان) تا پایان فرمانروایی کریم‌خان از او تبعیت کرده وتمام کوشش خود را برای استحکام پایه‌های قدرت نوپای زندیه به‌کار گرفتند. اما این همراهی در دورة جانشینان کریم‌خان تداوم پیدا نکرد. مقاله کنونی در نظر دارد به این پرسش پاسخ دهد که علل همگرایی و واگرایی ایلات و طوایف کرمانشاهان نسبت به حاکمان زندیه چه بوده است؟ فرضیه این است که مهم‌ترین علت همگرایی با مؤسس سلسله زندیه، اشتراکات نژادی، زبانی و فرهنگی با وی بوده که حلقة ارتباط آنها را مستحکم کرده بود. اما در دورة جانشینان کریم‌خان به علت هرج و مرج و شورش‌های مداوم در ایران، که ضعف این جانشینان به آن شدت بخشیده بود، ایلات و طوایف کرمانشاهان از خلاء قدرت استفاده کردند و روش مستقلی را در پیش گرفتند.
کلیدواژه‌ها
استرآبادی، میرزا خان مهدی(1368). تاریخ جهانگشای نادری. دنیای کتاب. تهران.
بهبهانی، آقا احمدبن محمدعلی(1370) . مرآت الاحوال جهان نما. مقدمه و تصحیح علی دوانی. امیرکبیر. تهران.
برن، رهر(1349). نظام ایالات در دورة صفویه. ترجمة کیکاوس جهانداری. بنگاه ترجمه و نشرکتاب. تهران.
پری، جان(1368).، کریم خان زند. ترجمة علی محمد ساکی. چ 2. تهران: نشرنو.
________(1391). زندگی پر ماجرای کریم خان زند وکیل الرعایا. ترجمة داود نعمت اللهی. اندیشه.تهران: معیار.
رجایی، غلامعلی(1386). ایران و کریم خان زند. تهران: نیکتاب.
سلطانی، محمدعلی(1373). جغرافیای تاریخی و تاریخ مفصل کرمانشاهان. ج 3. مقدمه عبدالحسین نوایی. تهران: مولف.
_____(1372). جغرافیای تاریخی و تاریخ مفصل کرمانشاهان( ایلات و طوایف کرمانشاهان.ج 2. با مقدمه عبدالحسین نوایی. تهران: مولف.
سنندجی، میرزا شکر الله ( فخر الکتاب) (1366)تحفة ناصری در تاریخ و جغرافیای کردستان. تصحیح و حواشی حشمت الله طبیبی. تهران: امیرکبیر.
سردادور، ابوتراب(1354). تاریخ نظامی و سیاسی دوران نادرشاه افشار تهران: چاپخانة ارتش شاهنشاهی.
شوشتری، عبداللطیف (1363). تحفة العالم و ذیل التحفه. به اهتمام صمد موحد . تهران : کتابخانه طهوری.
شیرازی، ابن عبدالکریم علی رضا (1365). تاریخ زندیه (جانشینان کریم خان زند). مقدمه و تصحیح ارنست بئیر.، ترجمه مقدمه غلامرضا ورهرام. تهران: نشر گسترده.
شهبازی، عبدالله (1369) مقدمه ای بر شناخت ایلات و عشایر. تهران:ن شر نی.
غفاری کاشانی، ابوالحسن(1369). گلشن مراد. به اهتمام غلامرضا طباطبایی مجد. تهران: زرین.
فوران، جان (1386). مقاومت شکننده. ترجمة احمد تدین. چ 7. تهران: موسسه خدمات فرهنگی رسا.
کاشانی، قاضی احمد(1404 هجری). تاریخ نگارستان. تصحیح مرتضی مدرس گیلانی. تهران: نشر کتاب فروشی حافظ.
گلستانه، ابوالحسن بن محمدامین (1356). مجمل التواریخ. ذیل زین العابدین کوهمره. به اهتمام مدرس رضوی. چ 3. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
میرزا محمد کلانتر فارس (1362) روزنامه میرزا محمد. به اهتمام عباس اقبال آشتیانی. تهران: کتابخانه سنایی و کتابخانه طهوری.
محمدی کلهر، آیت (1379). سیری در تاریخ سیاسی کرد و کردهای قم. قم : انتشارات پرسمان.
مدرسی چهاردهی، مرتضی (1348). «بغداد و بصره در قلمرو شهریار زند». نشریة تاریخ، بررسیهای تاریخی .خرداد تا شهریور. شماره 20، 21
مردوخ کردستانی، محمد. تاریخ مردوخ. تهران: نشر کارنگ.
متولی، عبدالله (1389) «عوامل موثر در مناسبات ایران و عثمانی در دوره زندیه»، نشریه تاریخ، تاریخ روابط خارجی. بهار. شماره 42.
نامی، میرزا محمد صادق (1368). تاریخ گیتی گشای. مقدمه سعید نفیسی. چ 4. تهران: نشر اقبال.
هدایت، رضا قلی خان (1380). تاریخ روضه الصفای ناصری. ج 9 . تصحیح جمشید کیان فر. تهران: اساطیر.
هدایتی، هادی (1334). تاریخ زندیه. ج 2. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
)