نوع مقاله : pajoheshi

نویسندگان

• محمدرضا علم ¹
• سجاد پاپی ²

¹ استاد گروه تاریخ دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز-ایران

² دانشجوی دکترای تاریخ ایران دوره اسلامی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز- ایران

چکیده

ایل بختیاری و خوانین آن در دوره‎های افشاریه و زندیه برای دستیابی به قدرت سیاسی، تحرکات سیاسی- نظامی فراوانی انجام دادند. یکی از نخستین تحرکات، قیام علیمرادخان مَمیوند بختیاری است. این نخستین قیامی است که بعد از تاجگذاری نادرشاه افشار در ایران به وقوع پیوست. علیمرادخان در سال 1148ق. قیام بزرگی را در منطقۀ زاگرس میانی با هدف خلع نادرشاه از پادشاهی و بازگرداندن سلطنت به خاندان صفوی شکل داد. اگرچه این قیام به سرعت درهم شکسته شد، اما پیامدهای مهمی در منطقۀ بختیاری درپی داشت. این پژوهش با رویکردی تحلیلی، درپی پاسخ به این سؤال اساسی است که قیام علیمرادخان دارای چه زمینه‌هایی بوده و چه پیامدهایی به دنبال داشته است؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که علیمرادخان با بهره‌گیری از نارضایتی بختیاری‌های حاضر در سپاه نادرشاه، گرایش مردم به خاندان صفوی، منطقۀ کوهستانی بختیاری و در نهایت نارضایتی مردم از فشارهای اقتصادی دولت نوتأسیس افشاریه، قیام بزرگی را در منطقۀ زاگرس میانی برپا نمود. خسارت‌های جانی و مالی فراوان به مردمان منطقۀ زاگرس میانی، تبعید بیش از 10 هزار نفر عشایر بختیاری به خراسان و زمینه‎‎سازی برای حضور گستردۀ بختیاری‌ها در فتوحات بعدی نادرشاه، به ویژه فتح قندهار از مهمترین پیامدهای این قیام ناکام و کم‌دوام بود.

کلیدواژه‌ها

• "علیمرادخان"
• "ممیوند"
• "بختیاری"
• "نادرشاه"
• "زاگرس میانی"

موضوعات

• تاریخ های محلی ایران

عنوان مقاله [English]

The grounds and consequences of Alimurad Khan Mamivand Bakhtiari's uprising (1148-1149 AH) in the period of Nader Shah Afshar

نویسندگان [English]

• Mohammadreza Alam ¹
• Sajad Papi ²

¹ Professor of History Department, Faculty of Literature and Humanities, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz- Iran

² PhD student of Iran history in the Islamic period, Shahid Chamran University of Ahvaz, Ahvaz- Iran

چکیده [English]

Bakhtiari clan and its khans made many political-military activities to get political power during the periods of Afsharid and Zand. One of the first activities is Alimoradkhan Mamivand’s uprising. This is the first uprising that happened in Iran after Nadershah's coronation. In 1148 A.H., Alimoradkhan raised up in the Middle Zagros region to remove Nadershah and return the monarchy to the Safavid dynasty. Although this uprising failed quickly, but it had important consequences in Bakhtiari region. This research, with an analytical approach, answers the basic questions: what were the grounds of Alimoradkhan's uprising and what were its consequences? The data show that Alimoradkhan raised up a great uprising in the Middle Zagros region by using Bakhtiari warriors present in Nadershah's army dissatisfaction, the people's tendency to Safavid dynasty, the Bakhtiari mountainous region, and finally the people's dissatisfaction about the economic pressures of the Afsharid government. The most important consequences of this unsuccessful and short-lived uprising were extensive losses of life and property damages to the people of the Middle Zagros region, the deportation of more than 10,000 Bakhtiari nomads to Khorasan, and planning for the widespread presence of the Bakhtiari in Nadershah's subsequent conquests, especially the conquest of Kandahar.
 
.

کلیدواژه‌ها [English]

• "Alimurad Khan"
• "Mamivand"
• "Bakhtiari"
• "Nader Shah"
• "Middle Zagros"