با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی تاریخ

نوع مقاله : pajoheshi

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا تاریخ دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران

2 گروه تاریخ، دانشکده ادبیات، دانشگاه الزهرا (س)، تهران، ایران

10.30473/lhst.2024.69763.2875

چکیده

چکیده
پس از نوگرایی‌های اساسی در اوایل عصر پهلوی، زندگی زنان ایرانی دستخوش دگرگونی‌های زیادی شد. در این میان منطقه گیلان، که به‌عنوان پل ارتباطی ایران و کشورهای همسایه شمالی همواره تحت ‌تأثیر جریان نوگرایی قرار داشت، به یکی از مناطق مهم در نهضت نوگرایی بانوان تبدیل گشت. اگرچه روند نوگرایی زنان پس از مشروطیت و به‌دنبال احداث مؤسسات آموزشی دخترانه آغاز گردید، اما این رویه در ابتدای حکومت رضاشاه و با شکل‌گیری جمعیت‌های ویژه زنانه در شهر رشت، که هدف اصلی آن‌ها ارتقای افکار فرهنگی و اجتماعی مردم به‌ویژه زنان بود، سرعت گرفت. از میان این انجمن‌ها، «جمعیت پیک ‌سعادت ‌نسوان»، به ‌مدیریت روشنک نوعدوست، در سال‌های 10-1300ش  نقش مؤثری در فعالیت‌های فرهنگی رشت ‌داشت. با توجه به فرضیه عقل‌گرایی و الگوبرداری از زندگی زنان سایر ملل، هدف اصلی جمعیت پیک‌ سعادت ‌نسوان در آگاهی‌بخشی و پیشبرد اصلاحات زنان بود. حال این پرسش مطرح می‌شود که نشریه پیک ‌سعادت ‌نسوان، چه تأثیری بر حیات فرهنگی- اجتماعی زنان رشت داشت؟ یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که هدف این نشریه ایجاد خودباوری در میان زنان، سنت‌شکنی در جامعه، تشویق بانوان به آموزش‌های نوین و مبارزه با بی‌عدالتی در جامعه مردسالار آن دوره بود. این مطالعه با استفاده از روش تاریخی و رویکردهای توصیفی- تحلیلی، به ‌تحلیل و بررسی در این زمینه می‌پردازد. داده‌های پژوهش مقالات نشریه پیک ‌سعادت ‌نسوان، اسناد آرشیوی و منابع کتابخانه‌ای است. پژوهش پیش‌رو بررسی خود را پیرامون شاخص‌های آموزش، سلامت مادران، اشتغال و ازدواج بانوان قرار داده ‌است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

کتاب و مقالات:
ارفع، حسن (1387)، در زمانه پنج شاه، ترجمه: مانی صالحی علامه، تهران: نشر ماهی.
بامداد، بدرالملوک (1347)، زن ایرانی از انقلاب مشروطیت تا انقلاب سفید، تهران: انتشارات ابن سینا.
پناهی، عباس و حنیفه، معصومه (1401)، کنش‌ها و واکنش‌های مردم گیلان در برابر اجرای قانون اتحاد لباس و کشف حجاب(مطالعه موردی شهرهای رشت، لاهیجان و بندر پهلوی 1307-1320)، جستارهای تاریخی (پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی)، سال 13، شماره 1، بهار و تابستان، 81-101.
جودت، حسین (1351)، یادبودهای انقلاب گیلان و تاریخچه جمعیت فرهنگ رشت، رشت: درخشان.
حقیقت، داود (بی‌تا)، تذکره‌الشعرا از نویسندگان و دانشمندان گیلان، رشت: حقیقت.
ساناساریان، الیز (1384)، جنبش حقوق زنان در ایران/ طغیان، افول و سرکوب از 1280 تا انقلاب 57، ترجمه: نوشین احمدی خراسانی، تهران: اختران.
مروجی، سید ابراهیم (1387)، پیشگامان فرهنگ گیلان از آغاز تا 1357، ج1، رشت: فرهنگ ایلیا.
مسعودی، بنفشه-مهاجر، ناصر (1390)، مجله‌ی پیک سعادت نسوان(1307-1306) رشت ایران، آلمان: نشر نقطه.
مسعود، عباس (1307)، روزنامه اطلاعات، شماره 463.
ناهید، عبدالحسین (1360)، زنان ایران در جنبش مشروطه، تبریز: نشر احیا.
اسناد:
محل نگهداری: سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران؛ شماره بازیابی سند: 12113-230
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : 7009-251
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : 108-293
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : 89117-293
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : 89243-293
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : 91756-293
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : 4606-297
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : 9631-297
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : 10252-297
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : 14038-297
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : 21756-297
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : 28717-297
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : 29851-297
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : 26108-297
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : 26106-297
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : 27417-297
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : 27427-297
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : 28625-297
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : 35752-297
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : 025203-297
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : 036123-297
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : 19692-298
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : 22611-298
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : 22631-298
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : 22637-298
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : 23277-298
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : 23281-298
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : 24455-298
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : 24868-298
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : 25110-298
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : 30676-298
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : 51584-298
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : 019584-298
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : 022819-298
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : 023220-298
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : 023723-298
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : 023649-298
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ : 6928-330