ابوالفضل رضوی
دوره 2، شماره سوم-پاییز و زمستان 92 ، مهر 1392، ، صفحه 1-14
محمدحسن مرادی؛ اعظم اسماعیل زاده
چکیده
در عصر مشروطه شمار فراوانی انجمن در سراسر ایران و از جمله در شهرهای گیلان؛ مانند رشت، انزلی، لاهیجان و آستارا تشکیل شدند. شکلگیری انجمنها؛ همانند دیگر نهادها و سازمانهای مردمی، تلاش برای استقرار نظم جدید و اهمیت دادن به نقش و جایگاه مردم در عرصه سیاست و امور اجتماعی با هدف مشروطهخواهی و حاکمیت بخشیدن به قانون ...
بیشتر
در عصر مشروطه شمار فراوانی انجمن در سراسر ایران و از جمله در شهرهای گیلان؛ مانند رشت، انزلی، لاهیجان و آستارا تشکیل شدند. شکلگیری انجمنها؛ همانند دیگر نهادها و سازمانهای مردمی، تلاش برای استقرار نظم جدید و اهمیت دادن به نقش و جایگاه مردم در عرصه سیاست و امور اجتماعی با هدف مشروطهخواهی و حاکمیت بخشیدن به قانون و آزادی بود. انجمن ملی انزلی در بندر کوچکی بر کنار سواحل دریای خزر تاسیس شد، شهری که در آشنایی ایرانیان با غرب سهیم بود. موقعیت خاص جغرافیایی بندرانزلی بر فعالیت و تحرک انجمن ملی انزلی هر چه بیشتر افزود. با وجود نقشهای متعدد و مهمی که این انجمن ایفا نمود، اما تاکنون پژوهشی مستقل درباره آن صورت نگرفته است. بنابراین پژوهش حاضر با محور قرار دادن انجمن ملی انزلی درصدد پاسخ به این پرسش است که انجمن ملی انزلی چه کارکردهایی داشت؟ این انجمن کارکردهای مختلفی را در حوزههای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و امور عامالمنفعه به اجرا گذاشت. تبین و بررسی مسأله مزبور بر پایه دادههای تاریخی که از خلال اوراق روزنامهها و کتب به روش کتابخانهای فراهم آمد، با عنایت به رویکرد توصیفی ـ تحلیلی هدف پژوهش حاضر است.یافتههای تحقیق نشان می دهد، انجمن ملی انزلی با یاری و همراهی مردم و دیگر انجمنها، نه تنها از مشروطه خواهی و نهادهای آن دفاع نمود بلکه با توجه به درخواستهای مردمی ترتیب و ساماندهی امورات مختلف اجتماعی و اقتصادی را وجه همت خود قرار داد؛ و به توفیقاتی هم نائل شدند.
دوره 1، شماره اول-پاییز و زمستان 91 ، مهر 1391، ، صفحه 5-17
چکیده
چکیده دهانه اروندرود آبراه سوق الجیشیِ مهمی بود که خلیجفارس را به بین النهرین متصل میکرد. گذشته از حکومتهای محلی باستانی خاراکس و خاراسن، در دورۀ اسلامی نیز حکومتهای محلی و نهضتهایی از قبیل زنگیان، قرامطه و بریدیان در این منطقه به قدرت رسیدند. با آنکه به نظر نمیرسد که از نظر تعداد لشکریان قدرت نظامیِ چندانی داشتهاند، ...
بیشتر
چکیده دهانه اروندرود آبراه سوق الجیشیِ مهمی بود که خلیجفارس را به بین النهرین متصل میکرد. گذشته از حکومتهای محلی باستانی خاراکس و خاراسن، در دورۀ اسلامی نیز حکومتهای محلی و نهضتهایی از قبیل زنگیان، قرامطه و بریدیان در این منطقه به قدرت رسیدند. با آنکه به نظر نمیرسد که از نظر تعداد لشکریان قدرت نظامیِ چندانی داشتهاند، اما توانستند تأثیرات عمیقی بر اوضاعِ خلافت عباسی بنهند. این مقاله درپی آن است که به این پرسش پاسخ گوید که نقش اقتصادی و مواصلاتی دهانۀ اروند در تاریخ حکومتهای محلی راسِ خلیجفارس در عهد خلافتچه بوده است؟ فرضیه حاکی از آن است که موقعیت مواصلاتی و اقتصادی دهانه اروند نقش اصلی را در سرنوشت حکومتهای محلی و مناسبات آنها با خلافت داشته است
دوره 1، شماره دوم-بهار و تابستان 92 ، فروردین 1392، ، صفحه 5-29
چکیده
تاریخنویسی محلّی در عصر صفویه از مقولههایی است که کمتر مورد پژوهش قرار گرفته است. شاید دیدگاه تندروانهای که دورۀ صفویه را زمانۀ انحطاط دانش و ادبیات و تاریخنگاری میپنداشته است در عدم توجه به این شاخۀ مهم از تاریخنگاری مؤثر بوده و در چگونگی و چرایی آن ارزیابیهای متفاوتی را رقم زده است. از اینرو، بازکاوی این ...
بیشتر
تاریخنویسی محلّی در عصر صفویه از مقولههایی است که کمتر مورد پژوهش قرار گرفته است. شاید دیدگاه تندروانهای که دورۀ صفویه را زمانۀ انحطاط دانش و ادبیات و تاریخنگاری میپنداشته است در عدم توجه به این شاخۀ مهم از تاریخنگاری مؤثر بوده و در چگونگی و چرایی آن ارزیابیهای متفاوتی را رقم زده است. از اینرو، بازکاوی این مقوله میتواند در تصحیح و تعدیل این دیدگاهها راهگشا باشد.در این مقاله، علاوه بر بیان دیدگاههای گوناگون، جایگاه تاریخنویسی محلّی در عصر صفویه، ویژگیها و مؤلفههای آن، انگیزههای مؤلفان از نگارش این تواریخ بررسی شده و فهرستی از این دست تواریخ با تعیین حوزۀ جغرافیایی اثر ارائه شده است.اساس مقالۀ حاضر بر بنیاد این پرسشها سامان یافته است که آیا در دورۀ صفویه در تداوم سنّت تاریخنویسی محلّی مورخان ایرانی در دورههای پیشین، اینگونه تواریخ تألیف شدهاند؟ یا خیر؟ آیا تاریخنویسی محلّی در عهد صفویه از رونق برخوردار بوده یا ضعف؟ و مؤلفههای این تواریخ و انگیزههای مؤلفان آنها چه بوده است؟ یافتههای پژوهش نشان میدهد که در عهد صفویه سنّت تاریخنویسی محلّی، هرچند نه پُررونق، تداوم داشته امّا سیاست تمرکزگرایی صفویه، نیاز به مشروعیتبخشی به حاکمیت سلسله، و برافتادن حکومتهای محلّی، تمایل به تاریخنویسی عمومی و سلسلهای را نسبت به تاریخ محلّی تقویت کرد.
جهانبخش ثواقب
دوره 2، شماره چهارم-بهار و تابستان 93 ، فروردین 1393، ، صفحه 5-20
چکیده
چکیدهتاریخنویسی محلّی، در کنار سایر گونههای تاریخنویسی، یکی از زمینههایی بوده است که مورخانایرانی آن را آزموده و آثار ارزندهای پدید آوردهاند. این نوع تاریخ نگاری، با محوریّت مکاننگاری،آگاهیهای ارزشمندی در باب حیات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، تاریخ، جغرافیا، حکّام وفرمانروایان و تحولات سیاسی یک شهر و ناحیهای خاص ارائه میدهند که ...
بیشتر
چکیدهتاریخنویسی محلّی، در کنار سایر گونههای تاریخنویسی، یکی از زمینههایی بوده است که مورخانایرانی آن را آزموده و آثار ارزندهای پدید آوردهاند. این نوع تاریخ نگاری، با محوریّت مکاننگاری،آگاهیهای ارزشمندی در باب حیات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، تاریخ، جغرافیا، حکّام وفرمانروایان و تحولات سیاسی یک شهر و ناحیهای خاص ارائه میدهند که در دیگر گونههایتاریخنگاری، نظیر تواریخ عمومی و یا سلسلهای، کمتر دیده میشود. در واقع، نوعی تاریخ اجتماعییا تمدنی و، خیلی سادهتر، نوعی شهرشناسی به شمار میروند. امروزه، در پژوهشهای تاریخی بارویکرد اجتماعی و تمدنی، تاریخهای محلّی جایگاه برجستهای یافته و در کنار دیگر منابع و متون درترسیم چهرة شهرها و بررسی تحولات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی نواحی مختلف، گزارشهایآنها بسیار راهگشاست. در این مقاله با بررسی جایگاه، ویژگیها و مؤلّفهها، انگیزهها و اهداف تاریخ-نویسی محلّی ایرانی و ارائة فهرستی از تاریخهای محلّی در باب شهرهای ایران، بر این نکته تاکیدمیگردد که این گونة تاریخنویسی، بهرغم فراز و فرودهای آن، به صورت یک سنّت مستمر توسطمورخان ایرانی از سدة سوم تا دورة معاصر تداوم داشته و جایگاه ویژهای در رویکرد زیستبوم-نگارانه به تاریخ داشته است.
محمد پیری
دوره 3، سال سوم-شماره دوم-پیاپی 6 بهار و تابستان 94 ، مهر 1394، ، صفحه 5-22
چکیده
بلوچستان در آغاز حکومت قاجار گرفتار آشوبهای ناشی از منازعات خانهای محلی شد. بخش وسیعی از این منطقه که همواره جزو جغرافیای تاریخی ایران بوده است، سرانجام با دخالت انگلستان جدا شد.
پژوهشگر میکوشد پاسخ مناسبی برای این پرسش بیابد که آیا قاجارها در آغاز حکومتشان توانستند حاکمیت دولت مرکزی را در بلوچستان تثبیت کنند؟ پرسش دیگر اینکه ...
بیشتر
بلوچستان در آغاز حکومت قاجار گرفتار آشوبهای ناشی از منازعات خانهای محلی شد. بخش وسیعی از این منطقه که همواره جزو جغرافیای تاریخی ایران بوده است، سرانجام با دخالت انگلستان جدا شد.
پژوهشگر میکوشد پاسخ مناسبی برای این پرسش بیابد که آیا قاجارها در آغاز حکومتشان توانستند حاکمیت دولت مرکزی را در بلوچستان تثبیت کنند؟ پرسش دیگر اینکه چه کسانی طی دوران زمامداری فتحعلیشاه و محمدشاه در صحنه سیاسی این ایا لت نقشآفرین بودند؟
چنین فرض میشود که کشمکشهای محلی در بلوچستان، که ریشه در تاریخ میانه ایران داشت، فرصت تثبیت حاکمیت ایران بر این ناحیه را پس از فروپاشی دولت صفوی و افشاری نداد و دولت انگلستان نیز کوشید از این نابسامانی سیاسی در جهت مطامع استعماریش استفادهکند.
این بررسی به روش تحلیل تاریخی نشان میدهد: که بلوچستان در آغاز دورة قاجار کانون ناآرامیهای فراوانی شد که دولت انگلستان با فرصتطلبی کوشید با فرقهتراشی بر نابسامانی آن بیفزاید. قاجارها هم به دلیل درگیری با دولت روسیه و انگلیس و نیز بیکفایتی برخی دولتمردان، نتوانستند حاکمیت ایران را بر این نواحی به طور کامل برقرار سازند
صفورا برومند
دوره 4، شماره اول- پیاپی 7-پاییز و زمستان 94 ، بهمن 1394، ، صفحه 5-15
چکیده
بخش درخور توجهی از مجموعه سکههای دوره صفوی به سبب کیفیت و اطلاعاتی که دربردارند، از منابع دست اول و شاخص در پژوهشهای تاریخ اقتصادی، سیاسی و فرهنگی ایران در دوران مورد بحث به شمار میروند. نقش این سکهها را در بازخوانی تاریخ محلی نیز نمیتوان نادیده گرفت. درخصوص معرفی و بازشناسی سکههای دوره صفوی و محل ضرب آنها کمابیش ...
بیشتر
بخش درخور توجهی از مجموعه سکههای دوره صفوی به سبب کیفیت و اطلاعاتی که دربردارند، از منابع دست اول و شاخص در پژوهشهای تاریخ اقتصادی، سیاسی و فرهنگی ایران در دوران مورد بحث به شمار میروند. نقش این سکهها را در بازخوانی تاریخ محلی نیز نمیتوان نادیده گرفت. درخصوص معرفی و بازشناسی سکههای دوره صفوی و محل ضرب آنها کمابیش آثاری به صورت کاتالوگ، کتاب و مقاله منتشر شده است. اما مطالعات سکهشناختی سکههای دوره صفوی، هنوز با نواقصی همراه است که از آن جمله به نقص در شناسایی محل ضرابخانههای دوره صفوی میتوان اشاره کرد. بر این اساس، در این پژوهش، برای نخستین بار نمونه سکههای کمیابی بررسی میشود که مبتنی بر متن سکه، در فرحآباد ضرب شدهاند. اگرچه دو منطقه با عنوان فرحآباد – ساری و اصفهان - به دوره صفوی تعلق دارد؛ در منابع مرتبط با سکهشناسی دوره صفوی از این ضرابخانه نامی برده نشده است و برخی مجموعهداران و سکهشناسان در انتساب این سکهها به دو فرحآباد مذکور اختلاف نظر دارند. در این پژوهش ضمن اینکه تنها نمونههای این سکههای کمیاب نخستین بار معرفی میشوند، فرحآباد محل ضرب آنها نیز شناسایی میشود.
کریم نجفی برزگر؛ مهری ادریسی؛ مطلب مطلبی
دوره 4، شماره دوم-پیاپی 8-بهار و تابستان 95 ، شهریور 1395، ، صفحه 5-18
چکیده
طریقت صفوی در طول حیات خود تحولات دینی متمایزی را تجربه نمود. تحولات و تطورات اندیشه دینی طریقت صفوی، از شیخ جنید تا شاه اسماعیل، موضوع بررسی این مقاله است. این پژوهش با تکیه بر منابع دوره صفوی و منابع دینی آیینهای مورد مطالعه و با رویکرد توصیفی – تحلیلی، چگونگی تحول اندیشه دینی طریقت صفوی را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار میدهد. ...
بیشتر
طریقت صفوی در طول حیات خود تحولات دینی متمایزی را تجربه نمود. تحولات و تطورات اندیشه دینی طریقت صفوی، از شیخ جنید تا شاه اسماعیل، موضوع بررسی این مقاله است. این پژوهش با تکیه بر منابع دوره صفوی و منابع دینی آیینهای مورد مطالعه و با رویکرد توصیفی – تحلیلی، چگونگی تحول اندیشه دینی طریقت صفوی را مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار میدهد. میتوان گفت همه پژوهشها و تحقیقات جدید، دورة نوین اندیشة صفویان را تأیید میکنند، منتها اختلاف در منشأ، آغاز و چگونگی تحول این دورة جدید است. بنابراین موضوع اصلی این پژوهش، بررسی چگونگی سیر این تحول، منشأ و نتایج برآمده از آن است. در این پژوهش نشان داده شده که تحولات صورت گرفته طریقت صفوی، از دورة شیخ جنید تا شاه اسماعیل، تحت تأثیر آیینهای اهل حق (کاکهیی)، شبک و علویان بوده است.
شهین* رعنایی؛ علی بیگدلی
دوره 5، شماره اول-پیاپی9-پاییز و زمستان95 ، اسفند 1395، ، صفحه 5-22
چکیده
مرحلة اول برنامة اصلاحات ارضی فقط عمدهمالکان را شامل میشد، این پروژه در سراسر کشور دارای اهداف واحدی بود، اما در مناطق مختلف با واکنشهای متفاوتی روبه رو شد. مالکان، با توجه به امکانات و شرایط موجود، به اقدامات گوناگونی برای ممانعت از اجرای برنامه و مخالفت با سیاستهای دولت دست زدند. مسئلهای که در مقالة حاضر مورد پژوهش قرار ...
بیشتر
مرحلة اول برنامة اصلاحات ارضی فقط عمدهمالکان را شامل میشد، این پروژه در سراسر کشور دارای اهداف واحدی بود، اما در مناطق مختلف با واکنشهای متفاوتی روبه رو شد. مالکان، با توجه به امکانات و شرایط موجود، به اقدامات گوناگونی برای ممانعت از اجرای برنامه و مخالفت با سیاستهای دولت دست زدند. مسئلهای که در مقالة حاضر مورد پژوهش قرار میگیرد، نحوة برخورد عمدهمالکان کردستان با مفاد قانون اصلاحات ارضی و بررسی چگونگی و چرایی وجود تعارضات در نوع واکنش آنها در نواحی مختلف منطقه است. با عنایت به دو پرسش چیستی و چرایی در این تحقیق از دو روش توصیفی و تبیین علّی استفاده شده است. بر اساس یافتههای پژوهش، مقابله با اجرای برنامه و مبارزه با حکومت، در بخشهای شمالی و غربی استان همانند سقز، بانه، مریوان و دیواندره به دلیل تسلط ساختار قبیلهای و وجود همبستگی ایلیاتی، فعالیتهای احزاب چپ و نفوذ اندیشههای استقلالطلبانه، شدیدتر از مناطق دیگر بود.
عبدالرسول خیراندیش؛ کشواد سیاهپور
دوره 3، شماره پنجم-پاییز و زمستان 93 ، اسفند 1393، ، صفحه 6-18
چکیده
بویراحمد، از اقوام قدیمی ایران و بزرگ ترین قبیله لر است که از بهبهان تا کوهپایههای دنا سکونت دارند. درعصر قاجار، حوادث و اتفاقات زیادی در حیات سیاسی-اجتماعی این قوم رخ داده ،که تنها اندکی از آنها در سرودههای محلی ضبط شده است. از اواخر زندیه تا پایان پادشاهی ناصرالدین شاه چند تن از اشخاص مشهور بویراحمد، مانند هادیخان و شاهینخان، ...
بیشتر
بویراحمد، از اقوام قدیمی ایران و بزرگ ترین قبیله لر است که از بهبهان تا کوهپایههای دنا سکونت دارند. درعصر قاجار، حوادث و اتفاقات زیادی در حیات سیاسی-اجتماعی این قوم رخ داده ،که تنها اندکی از آنها در سرودههای محلی ضبط شده است. از اواخر زندیه تا پایان پادشاهی ناصرالدین شاه چند تن از اشخاص مشهور بویراحمد، مانند هادیخان و شاهینخان، حاکمیت منطقه را برعهده داشتند که بخشی از حوادث سیاسی آنان در مرثیههایی که در سوگشان سروده شده و بر سنگ مزار آنان حک گردیده، انعکاس یافتهاست. خداکرمخان بویراحمدی که با حاکمان معروف فارس، چون فرهاد میرزا معتمد الدوله و فرزندش سلطان اویس میرزا احتشام الدوله، دوستی نزدیک داشت، خود شاعر شهیر محلی بود که بخشی از رخدادهای بویراحمد را در اشعارخویش انعکاس داده است . شاعران گمنام دیگر نیز در توصیف وقایع آن روزگار - خاصه جنگهای خداکرم خان و فرزندانش - اشعار بسیار سروده اند ، که معدودی از آنها ضبط و سینه به سینه انتقال یافته است. از آنچه که تا امروز در مکتوبات و منقولات محلی بر جای مانده برمیآید که وقایع مهم و شخصیتهای مؤثر در ذهن و زبان عامه و شاعران این قوم محفوظ و بازتاب داشته است.اشعار و سروده های موجود، هم به زبان فارسی است و هم به گویش محلی (= لری بویراحمدی). این مقاله، بر مبنای روش تحقیق تاریخی و شیوه توصیفی - تحلیلی، به بازتاب حوادث تاریخی بویراحمد در فاصله زمانی مورد نظر پرداخته است. بخشی از سرودههایی که در این مقاله بررسی شده، پیش تر در برخی منابع محلی آمده و بخشی دیگر در نتیجه تحقیقات میدانی نگارندهگان کشف و تدوین شده است. مفروض مقاله این است که بویراحمدیها در باب رخدادهای مهم سیاسی، اجتماعی، نظامی و نیز شخصتهای بزرگ و مشهور خود به سرایش اشعار پرداخته و حماسه سرایی کرده اند. در نتیجه، باید دانست که بویراحمدیها ادب عامیانه ویژای را درباب حوادث تاریخی و سرنوشت ساز و افراد موثر و بارز به ظهور رسانیدهاند، که خود جزئی از فرهنگ و سنن عامیانه محسوب میشود.
سید محمود سادات بیدگلی
دوره 5، شماره دوم-پیاپی 10- بهارو تابستان 96 ، فروردین 1396، ، صفحه 9-26
چکیده
این مقاله به بررسی چالش اقتصادی و چالش دینی که در کاشان بر سر راه ایجاد ساختار مشروطه وجود داشت، میپردازد. بستر اقتصادی کاشان میراثدار وضعیت نابسامان اقتصادی ایران دورة قاجار بود که پذیرش نظام نوین را با مشکل مواجه میکرد. جامعة کاشان در دورة قاجار جامعهای ایستاست با عقاید سخت مذهبی که در آن مشروطه و نظام نوین پذیرش نداشت. نوشتن ...
بیشتر
این مقاله به بررسی چالش اقتصادی و چالش دینی که در کاشان بر سر راه ایجاد ساختار مشروطه وجود داشت، میپردازد. بستر اقتصادی کاشان میراثدار وضعیت نابسامان اقتصادی ایران دورة قاجار بود که پذیرش نظام نوین را با مشکل مواجه میکرد. جامعة کاشان در دورة قاجار جامعهای ایستاست با عقاید سخت مذهبی که در آن مشروطه و نظام نوین پذیرش نداشت. نوشتن دو رساله کلمات انجمن و رسالة انصافیه در جهت تطبیق دادن مشروطه با اسلام جهت متقاعد کردن جامعه به پذیرش نظام نوین صورت گرفت. این پژوهش با استفاده از اسناد،نسخ خطی و منابع اصلی به دنبال آزمون این فرضیه است که «آیا وضعیت اقتصادی و فرهنگی کاشان در دورة قاجار بر پذیرش مشروطه در کاشان تأثیر داشتهاست؟». یافتههای این پژوهش نشان میدهد که وضعیت اقتصادی نابسامان کاشان در دورة قاجار، چالش بزرگی بر سر راه پذیرش نظام جدید بود. وضعیت فرهنگی شهر و ساختار ایستای آن، چالش فرهنگی استقرار نظام نوین بود. نوشتن رساله انصافیه، برای اثبات انطباق مشروطه با اسلام، در جهت کمک به استقرار نظام نوین در کاشان ارزیابی میشود.
محمدرضا علم؛ سکینه کاشانی
دوره 6، شماره اول -پیاپی 11-پاییز و زمستان 96 ، اسفند 1396، ، صفحه 11-24
چکیده
در بحبوحه نهضت ملی شدن نفت، مناطق نفتخیز جنوب از جمله خوزستان کانون توجه قرار گرفت. علاوه بر وجود صنعت نفت در این مناطق که بحث بر سر در اختیار گرفتن آن به اوج رسیده بود، اعتصابات کارگران شرکت نفت در اواخر 1329ش و اوایل 1330ش سبب شد تا موضعگیریهایی در این زمینه صورت گیرد. در اسفند 1329ش مبلغی از حقوق کارگران شرکت نفت کسر گردید ...
بیشتر
در بحبوحه نهضت ملی شدن نفت، مناطق نفتخیز جنوب از جمله خوزستان کانون توجه قرار گرفت. علاوه بر وجود صنعت نفت در این مناطق که بحث بر سر در اختیار گرفتن آن به اوج رسیده بود، اعتصابات کارگران شرکت نفت در اواخر 1329ش و اوایل 1330ش سبب شد تا موضعگیریهایی در این زمینه صورت گیرد. در اسفند 1329ش مبلغی از حقوق کارگران شرکت نفت کسر گردید که سبب شد جرقه اعتصابات در این مناطق زده شود. کارگران در مقابل کسر حقوق خود، شرکت نفت را مسئول ایجاد آشوب در مناطق نفتی میدانستند. حزب توده با سیاست دوگانه سعی میکرد کارگران را متشکل کند و جبهه ملی و سران آن سعی در ایجاد آرامش در مناطق نفتی داشتند. شرایط بد اقتصادی و معیشتی از جمله زمینههای ایجاد تحرکات کارگری در مناطق نفتخیز جنوب به شمار میآمد و در این میان موقعیت حساس این مناطق به دلیل مبارزه برای ملی کردن نفت سبب شده بود تا تحولات این مناطق مورد توجه قرار بگیرد. اما این پژوهش ضمن بررسی این اعتصابات؛ در پی یافتن پاسخ این سوال است که: چه زمینههایی سبب شکلگیری اعتصابات کارگران صنعت نفت در خوزستان بود و رویکرد جبهه ملی و حزب توده در مقابل این اعتصابات چه بوده است؟به نظر میرسد اقدام شرکت نفت در کسر حقوق کارگران و به دنبال آن سر باز کردن نارضایتیها از شرکت نفت که سبب فعالیت حزب توده در میان کارگران نیز شده بود، سرانجام به متشکل شدن کارگران منجر شد..روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و نگارنده کوشیده با استفاده از ابزارهای گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانهای و اسناد، دادههای موردنیاز را جمعآوری کند.
محمودرضا کوه کن
دوره 6، شماره دوم - پیاپی 12 - بهار و تابستان 97 ، فروردین 1397، ، صفحه 11-24
چکیده
با فروپاشی شاهنشاهی ساسانی، بسیاری از مبانی نظری اندیشة سیاسی ایرانشهری با چالش جدی مواجه شد. نظام فکری اعراب مهاجم به هیچروی با سنتهای سیاسی و آداب ملکداری ساسانیان سازگاری نداشت. پیشینة قومی و قبیلهای و اینک آموزههای اسلامی، فرهنگ سیاسی اعراب را از خصایصی برخوردار میکرد که آنان را از پذیرش مفاهیم سیاسی ایرانیان دور ...
بیشتر
با فروپاشی شاهنشاهی ساسانی، بسیاری از مبانی نظری اندیشة سیاسی ایرانشهری با چالش جدی مواجه شد. نظام فکری اعراب مهاجم به هیچروی با سنتهای سیاسی و آداب ملکداری ساسانیان سازگاری نداشت. پیشینة قومی و قبیلهای و اینک آموزههای اسلامی، فرهنگ سیاسی اعراب را از خصایصی برخوردار میکرد که آنان را از پذیرش مفاهیم سیاسی ایرانیان دور میساخت. اما فتح ایران به دست اعراب و از میان رفتن وحدت سیاسی و سازمان دولتی ساسانیان به معنی نابود شدن اندیشة قوامیافته و منسجم ایرانیان در حوزة سیاست و ملکداری نبود؛ بلکه این نظام فکری از طریق مبادی فرهنگی و با تلاش بخشهای مختلف مردم در جریان بود. در این میان ایالت پارس به جهت نقشی که در تبیین و بازتولید مفاهیم و مبانی نظری اندیشة سیاسی ایرانشهری ایفا نمود، اهمیتی بسزا دارد و این به دلیل موقعیتی بود که سرزمین مذکور در تاریخ و خاطرة جمعی ایرانیان داشت. یافتههای این پژوهش نشان میدهند که ماندگاری آیین زرتشت، روحانیت زرتشتی، اشراف و خاندانهای بزرگ پارسی در این بخش از ایرانزمین، موقعیت ممتازی را برای پویایی و بازآفرینی اندیشة ایرانی بدان بخشید. روش پژوهش در این تحقیق به صورت توصیفی ـ تحلیلی و مبتنی بر مطالعات کتابخانهای است.
اعظم رحیمی جابری
چکیده
شیخ ابواسحاق کازرونی در نیمۀ دوم قرن چهارم هجری در خانوادۀ زرتشتی نومسلمانی در کازرون متولد شد. این دوره مقارن با حکومت آل بویه بود که با سیاست تسامح مذهبی از اقلیتهای دینی حمایت میکرد و کازرون از اصلیترین مراکز زرتشتینشین فارس محسوب میشد. شیخ ابواسحاق بعد از تحصیل نزد مشایخ فارس، وارد طریقت ابن خفیف (از عارفان بزرگ شیراز) ...
بیشتر
شیخ ابواسحاق کازرونی در نیمۀ دوم قرن چهارم هجری در خانوادۀ زرتشتی نومسلمانی در کازرون متولد شد. این دوره مقارن با حکومت آل بویه بود که با سیاست تسامح مذهبی از اقلیتهای دینی حمایت میکرد و کازرون از اصلیترین مراکز زرتشتینشین فارس محسوب میشد. شیخ ابواسحاق بعد از تحصیل نزد مشایخ فارس، وارد طریقت ابن خفیف (از عارفان بزرگ شیراز) شد؛ چرا که کاربرد عملی این طریقت را در حوزة مذهبی بیشتر منطبق با اعتقادات خود مىدید. از این رو، مقالة حاضر با روش توصیفی ـ تحلیلی و با تکیه بر منابع اصلی، درصدد پاسخ به این پرسش است که شیخ ابواسحاق چه نقشی در ترویج دین اسلام در کازرون داشتند؟ نتیجة تحقیق حاکی از آن است که شیخ ابواسحاق در اواخر قرن چهارم هجری طریقت خاص خود، موسوم به طریقت مرشدیه، را تأسیس کرد و موعظة خود را در راستای نشر اسلام در مساجد کازرون آغاز نمود که با مخالفت حاکمان زرتشتی روبهرو شد. شیخ ابواسحاق نیز با ساخت مسجد و خانقاه مرشدیه و همچنین تشکیل دستۀ مطوعه در کازرون، نسبت به تضعیف موقعیت زرتشتیان اقدام نمود که این عوامل، در غایت موجب گسترش دین اسلام در کازرون شد.
شهرام یوسفی فر
چکیده
با سلطه مغولان بر ایران (قرن 7ق/13م) و بروز بحرانهای فراگیر اجتماعی گروههای فقیر رو به فزونی نهاد و باید برای ساماندهی وضعیت آنان وکاهش فقر سیاستهای مناسب حمایتی اتخاذ میشد تا ثبات و امنیت اجتماعی تأمین گردد. موضوع فقر و توانمندسازی گروههای فرودست در آراء صاحب نظران سدههای میانه، از جمله خواجه نصیرالدّین طوسی، مورد توجه قرارداشت ...
بیشتر
با سلطه مغولان بر ایران (قرن 7ق/13م) و بروز بحرانهای فراگیر اجتماعی گروههای فقیر رو به فزونی نهاد و باید برای ساماندهی وضعیت آنان وکاهش فقر سیاستهای مناسب حمایتی اتخاذ میشد تا ثبات و امنیت اجتماعی تأمین گردد. موضوع فقر و توانمندسازی گروههای فرودست در آراء صاحب نظران سدههای میانه، از جمله خواجه نصیرالدّین طوسی، مورد توجه قرارداشت و نتایج آن در تدوین برنامههای معطوف به حمایت اجتماعی، توسط بخش خصوصی یا دولتمردان مورد توجه قرار میگرفت تا جایی که خواجه رشیدالدّین فضل الله همدانی، نظام حمایت از فرودستان در ربع رشیدی را برپا ساخت. در پژوهش حاضر، با تکیه بر اطلاعات وقف نامه ربع رشیدی و منابع تاریخی، قصد داریم به این پرسش پاسخ دهیم که اولویتها و نیازهای گروههای فرودست در آن زمان کدامها بودند؟ چه سیاست و راهکارهایی برای رفع نیازهای آن گروهها و برقراری حمایت اجتماعی از آنان در پیش گرفته شد؟. برای بررسی موضوع ابتدا سیاست و راهبردهای اجرایی در ربع رشیدی شناسایی و استخراج و سپس، با تجزیه و تحلیل آنها، اولویتها و نیازهای فقرا و مساکین در دوره مورد نظر بازشناسی سرانجام برنامه اجرایی و راهکارها برای رفع نیازهای اصلی فقرا تبیین شد. در نهایت مشخص میشود مدل حمایتی وی در کدامیک از الگوهای تأمین یا بیمه اجتماعی یا مدلی فراتر از این موارد شناخته شده، قرار داشت. نتیجه بررسی موید این امر است که در ربع رشیدی نظام حمایتی کارآمدی، مبتنی بر شناسایی نیازهای گروههای فرودست طراحی شده بودتا با اجرای آن ثبات و امنیت پایدار در جامعه ایجاد و توانمندسازی تدریجی و رفع آسیبهای اجتماعی مرسوم در نزد آن گروهها، محقق شود.
مصطفی سوری
چکیده
نهاوند یکی از شهرهای غربی ایران و هم اکنون جزء استان همدان محسوب میشود. نهاوند به دلیل رونق کشاورزی و سایر جاذبههای طبیعی همواره مورد توجه حاکمان و شاهزادگان قاجار بود؛ چنانچه از این طریق عایدات خوبی نصیب آنها میگشت. قاجاری کردن ایران جریانی بود که با واگذاری حکومت ایالات و ولایات به شاهزادگان در دورة فتحعلیشاه شروع شد. افزایش ...
بیشتر
نهاوند یکی از شهرهای غربی ایران و هم اکنون جزء استان همدان محسوب میشود. نهاوند به دلیل رونق کشاورزی و سایر جاذبههای طبیعی همواره مورد توجه حاکمان و شاهزادگان قاجار بود؛ چنانچه از این طریق عایدات خوبی نصیب آنها میگشت. قاجاری کردن ایران جریانی بود که با واگذاری حکومت ایالات و ولایات به شاهزادگان در دورة فتحعلیشاه شروع شد. افزایش شاهزادگان و اجتماع آنها در پایتخت ممکن بود که خطراتی برای حکومت مرکزی ایجاد کند؛ به همین دلیل این شاهزادگان را به عنوان حاکم به سمت ایالات و ولایات روانه نمودند. بین سالهای 1229-1250ق سه تن از این شاهزادگان در نهاوند مستقر شدند و امور حکومتی این ولایت را بر عهده گرفتند، در ولایات همجوار نهاوند نیز سایر شاهزادگان حکومت یافتند؛ استقرار آنها در این ولایات باعث درگیریهایی بین آنها در این مناطق گشت، به طوری که اوضاع اجتماعی و سیاسی این ولایات را آشفته نمود.این مقاله قصد دارد که چگونگی و نتایج واگذاری ایالات به شاهزادگان قاجار در ولایت نهاوند را بررسی کند.
محمدرضا نصیری؛ مهدی فیضی سخا
دوره 2، شماره سوم-پاییز و زمستان 92 ، مهر 1392، ، صفحه 15-25
محمد تقی ایمانپور؛ طهمورث مهرابی
دوره 4، شماره اول- پیاپی 7-پاییز و زمستان 94 ، بهمن 1394، ، صفحه 16-26
چکیده
تاریخ نگاری محلی به ثبت و ضبط وقایع تاریخی در محدودۀ یک شهر، ایالت و ناحیه میپردازد، که ذیل تاریخ ملی کشور قرار میگیرد. بنابراین، وجه اصلی و مشخصه تاریخ نگاری محلی پیوند آن با یک عرصه جغرافیایی محدود و مشخص است. بر این اساس، پرداختن به نقش سرزمین دیلَمیان که یکی از سرزمینهای تحت سلطه شاهنشاهی ساسانی محسوب میشد، در شورشها ...
بیشتر
تاریخ نگاری محلی به ثبت و ضبط وقایع تاریخی در محدودۀ یک شهر، ایالت و ناحیه میپردازد، که ذیل تاریخ ملی کشور قرار میگیرد. بنابراین، وجه اصلی و مشخصه تاریخ نگاری محلی پیوند آن با یک عرصه جغرافیایی محدود و مشخص است. بر این اساس، پرداختن به نقش سرزمین دیلَمیان که یکی از سرزمینهای تحت سلطه شاهنشاهی ساسانی محسوب میشد، در شورشها و سرانجام فروپاشی دولت ساسانی از اهمیت ویژهای برخوردار است. اگر چه مورخان عوامل مختلفی نظیر، جنگاوری و سختکوشی نیروهای اعراب که با ایمان به دین اسلام و با مبانی و اندیشههای جدید و ،در مقابل، فرسودگی و ضعف دولت ساسانی، به خصوص در اواخر عمر این دولت و همچنین عوامل خارجی را باعث سقوط دولت ساسانی میدانند، اما به نظر میرسد نقش سرزمین دیلم و ویژگیهای مردمان آن که بارها به مقابله با فرمانروایان ساسانی پرداختند در فروپاشی این دولت از سوی مورخان نادیده انگاشته شده است. هر چند که از اوضاع سرزمین دیلم در دوره ساسانیان اطلاعات محدودی در دست داریم و، از اینرو، تاکنون به این موضوع پرداخته نشده است، اما با تکیه بر برخی منابع می توان از بعضی از تحولات سیاسی و نظامی در این سرزمین اطلاعات مفیدی بهدست آورد. بنابراین، این پژوهش با درک این مطلب تلاش دارد تا با استناد به منابع تاریخی و با استفاده از شیوۀ پژوهشهای تاریخی به نقش سرزمین دیلَمیان در فروپاشی دولت ساسانی بپردازد.
دوره 1، شماره اول-پاییز و زمستان 91 ، مهر 1391، ، صفحه 18-33
چکیده
چکیده
یکی از مناطقی که مغولان در حملات خود، دستیابی و تسلط بر آن را مورد توجه قرار دادند، ارمنستان بود. در این دوره، نقاط مختلف این سرزمین تحت حکومت لردهایی قرار داشت که از خاندانهای برجسته و بسیار مشهور ارمنستان بودند. یکی از این خاندانها، خاندان اوربلیان بود که از قدرت چشمگیری برخوردار بودند و بر منطقه سیونیک حکومت میکردند. ...
بیشتر
چکیده
یکی از مناطقی که مغولان در حملات خود، دستیابی و تسلط بر آن را مورد توجه قرار دادند، ارمنستان بود. در این دوره، نقاط مختلف این سرزمین تحت حکومت لردهایی قرار داشت که از خاندانهای برجسته و بسیار مشهور ارمنستان بودند. یکی از این خاندانها، خاندان اوربلیان بود که از قدرت چشمگیری برخوردار بودند و بر منطقه سیونیک حکومت میکردند. حکومت آنها در تاریخ به نام دولت سیونیک مشهور است. به دنبال نخستین حملات مغولان به متصرفات خاندان اوربلیان، این منطقه به تابعیت آنان درآمد و سپس با تأسیس دولت ایلخانان، این خاندان نیز مانند دیگر لردهای ارمنستان به تابعیت ایلخانان گردن نهاد. یافتهها نشان میدهد که اوضاع مذهبی، اقتصادی، اجتماعی و به خصوص سیاسی دولت سیونیک، در دورۀ امرای مغول و حکومت ایلخانان، به طور مستقیم مناسبات این خاندان با حاکمان مغول تأثیر گرفت و دولت سیونیک به طور جدی در حفظ قدرت و بقای حکومت خود، در رقابت با دیگر خاندانهای لرد حکومتگر ارمنستان، به برقراری مناسبت حسنه با حاکمان مغول و جلب رضایت آنها وابسته بودند. از طرف دیگر، امرای مغول و ایلخانان نیز برای تحکیم و تداوم حکومت خود بر ارمنستان و حتی دیگر مناطق قفقاز جنوبی به این خاندانها احتیاج داشتند. به گونهای که در صورت لزوم میتوانستند از لردهای تابع، از جمله خاندان اوربلیان، برای پیشبرد اهداف خود در منطقه سود جویند.
شهین فارابی؛ مهری ادریسی
دوره 3، شماره پنجم-پاییز و زمستان 93 ، اسفند 1393، ، صفحه 19-35
چکیده
به رغم آگاهیهای موجود در باب اجتماع عصر صفوی، که عمدتاً از سفرنامهها و گزارشهای اروپاییان معاصر حکومت صفوی فراهم آمدهاست، ممکن است بتوان در تواریخ محلی و سلسلهای نیز شواهدی از موضوعات اجتماعی یافت. به لحاظ تاریخنگاری، در عصر شاه عباس، دو دسته از منابع - تواریخ محلی و سلسله ای - به نگارش درآمدهاند. در پژوهش کنونی، گزیدهای ...
بیشتر
به رغم آگاهیهای موجود در باب اجتماع عصر صفوی، که عمدتاً از سفرنامهها و گزارشهای اروپاییان معاصر حکومت صفوی فراهم آمدهاست، ممکن است بتوان در تواریخ محلی و سلسلهای نیز شواهدی از موضوعات اجتماعی یافت. به لحاظ تاریخنگاری، در عصر شاه عباس، دو دسته از منابع - تواریخ محلی و سلسله ای - به نگارش درآمدهاند. در پژوهش کنونی، گزیدهای از گزارشهای اجتماعی مشترک در این تواریخ، بررسی تطبیقی شده است. رویکرد هر یک از مورخان به بحث طبقات اجتماعی، روابط شاه و حاکمان محلی با مردم، پیامدهای اجتماعی رویدادهای نظامی - همچون حملة ازبکان به شرق ایران- و یا بلاهای طبیعی - ازجمله قحطی، سیل و زلزله و عواقب اجتماعی آن- مسئلة توجه به خرافات و... ازجمله مسائلی است که در این مقاله ، به چگونگی بازتاب آن در تواریخ محلی و سلسلهای عصر شاه عباس اول توجه شده است. نوع و میزان بازتاب پدیدههای اجتماعی، در آثار یادشده و نیز تأثیر خاستگاه اجتماعی و جایگاه شغلی نویسندگان هر یک از آنها در نوع این بازتاب، مسئله اساسی این پژوهش حاضر است. مقاله بر آن است به این پرسشها پاسخ دهد که هر یک از تواریخ یادشده در موضوعات اجتماعی مورد نظر، به چه نکاتی توجه داشته اند؟ این توجه به چه سبب و با چه ملاحظاتی بودهاست؟ یافتههای پژوهش نشان میدهد که میزان گزارشهای اجتماعی مندرج در تواریخ محلّی بیش از تواریخ سلسلهای است و نوع آن گزارشها نیز، با توجه به جایگاه شغلی مؤلفانشان، با هم متفاوت است.
حسن زندیه؛ آرش قنبری
دوره 4، شماره دوم-پیاپی 8-بهار و تابستان 95 ، شهریور 1395، ، صفحه 19-28
چکیده
در دوران صفویان ایلات و طوایف کرد نقش مهمی در فعالیتهای سیاسی ایفاء میکردند و میتوان گفت این نقش در دوران حکمرانی شاه عباس اول اهمیت بیشتری داشت. یکی از این ایلات، کردهای برادوست بودند که در مناطق شمالغربی ایران و در نواحی ارومیه و اشنویه سکونت داشتند؛ این در حالی بود که پیش از شاه عباس اول قلمرو ایلیاتی کردهای برادوست در سرزمین ...
بیشتر
در دوران صفویان ایلات و طوایف کرد نقش مهمی در فعالیتهای سیاسی ایفاء میکردند و میتوان گفت این نقش در دوران حکمرانی شاه عباس اول اهمیت بیشتری داشت. یکی از این ایلات، کردهای برادوست بودند که در مناطق شمالغربی ایران و در نواحی ارومیه و اشنویه سکونت داشتند؛ این در حالی بود که پیش از شاه عباس اول قلمرو ایلیاتی کردهای برادوست در سرزمین عثمانی قرار داشت. کردهای برادوست در دوران حکومت شاه عباس اول به اوج شهرت رسیدند، چرا که در این زمان حاکم آنها، امیرخان برادوست، از حکام مورد احترام شاه عباس محسوب میشد. امیرخان برادوست در یکی از نبردهای صفویان علیه دشمنان آسیب دید و از آن پس به امیر چلاق برادوست معروف شد. وی قلعهای قدیمی و مشهور را که قلعه دمدم نام داشت، به عنوان مقر حکومتی خود برگزید و پس از مدتی علیه حکومت مرکزی عصیان کرد و به جنگ با نیروهای صفوی پرداخت که درنهایت به دستور شاه عباس و بعد از مدتی طولانی سرکوب گردید. مقاله حاضر در نظر دارد به بررسی علل سرکشی کردهای برادوست و چگونگی سرکوب آنها در دوران شاه عباس اول بپردازد.
هوشنگ خسروبیگی؛ عبدالله ساجدی
دوره 3، سال سوم-شماره دوم-پیاپی 6 بهار و تابستان 94 ، مهر 1394، ، صفحه 23-44
چکیده
تشکیل یک حکومت به شکلگیری مبانی ذهنی و پشتوانۀ معنایی مورد باور مردم وابسته است. این پشتوانه معنایی همان مشروعیّت است. حکومت صفاری، به عنوان یکی از حکومت های محلی در حوزۀ قلمرو خلافت عباسی، برپایۀ قدرت نظامی و استیلاء پا به عرصۀ رقابت های سیاسی گذاشت و پیش درآمدی شد برای حکومت های بعدی، مانند آل بویه، که قدرت نظامی را اساس کسب ...
بیشتر
تشکیل یک حکومت به شکلگیری مبانی ذهنی و پشتوانۀ معنایی مورد باور مردم وابسته است. این پشتوانه معنایی همان مشروعیّت است. حکومت صفاری، به عنوان یکی از حکومت های محلی در حوزۀ قلمرو خلافت عباسی، برپایۀ قدرت نظامی و استیلاء پا به عرصۀ رقابت های سیاسی گذاشت و پیش درآمدی شد برای حکومت های بعدی، مانند آل بویه، که قدرت نظامی را اساس کسب مشروعیّت سیاسی خود قرار داده بودند. برخلاف رسم رایج، خلافت عباسی را تنها به عنوان یک ابزار و درمانی موقتی به آن پناه می بردند. البته در کنار قدرت شمشیر، مسلک عیاری، مشروعیّت پیشینی(درگذشته) و نیز مقبولیت عمومی در مشروعیّتبخشی به حکومت صفاری نقش داشته اند. هدف این مقاله، به کمک روش توصیفی-تحلیلی، شناسایی مبانی مشروعیّت سیاسی حکومت محلی صفاری و تحلیل آنها در جهت روشن شدن بیشتر ماهیّت سیاسی آن حکومت و میزان وابستگی به هریک از کانون های مشروعیت بخش است.
فاطمه زینلی*؛ محمدرضا علم
دوره 5، شماره اول-پیاپی9-پاییز و زمستان95 ، اسفند 1395، ، صفحه 23-41
چکیده
اجرای قانون اصلاحات ارضی در سال 1341، علیرغم نقائص فراوان، در نخستین گام، لغو نظام زمینداری سنتی و روابط ارباب ـ رعیتی را به دنبال داشت. تقسیم اجباری زمین و، به تبع آن، از دست رفتنِ منابع قدرت سیاسی، اجتماعی و اقتصادیِ مالک و رئیس ایل باعث شد تا در برخی از مناطق جنوب، از جمله منطقة بویراحمد، که همچنان مناسبات کهن ایلی حکمفرما بود، ...
بیشتر
اجرای قانون اصلاحات ارضی در سال 1341، علیرغم نقائص فراوان، در نخستین گام، لغو نظام زمینداری سنتی و روابط ارباب ـ رعیتی را به دنبال داشت. تقسیم اجباری زمین و، به تبع آن، از دست رفتنِ منابع قدرت سیاسی، اجتماعی و اقتصادیِ مالک و رئیس ایل باعث شد تا در برخی از مناطق جنوب، از جمله منطقة بویراحمد، که همچنان مناسبات کهن ایلی حکمفرما بود، مالکان سنتی اقدام به شورش کنند. مقالة حاضر بر آن است، که با روش اسنادی ـ کتابخانهای و با رویکرد توصیفی ـ تحلیلی، شورش دو تن از مالکان سنتی، در منطقة بویراحمد، به نامهای عبدالله ضرغامپور و ناصر طاهری، را بررسی و ماهیت شورش آنها را اثبات کند. یافتههای تحقیق حاکی از آن است که دلیل این شورشها از ابتدا مقاومت خوانین در برابر اصلاحات ارضی بوده که در مراحل آخر، اشخاصی با رویکرد مذهبی نیز در این جریان شرکت کردند.
محمدعلی علوی کیا
دوره 6، شماره اول -پیاپی 11-پاییز و زمستان 96 ، اسفند 1396، ، صفحه 25-36
چکیده
بررسی تاریخچه مدارس نوین کرمانشاه را میتوان مقدمه ای بر سیر تحولات فرهنگ نوین و موسسات جدید تمدنی و مدخلی بر تاریخ تحولات فرهنگی غرب کشور دانست. تاسیس مدارس نوین کرماتنشاه در عصر مظفرالدین شاه موضوع بررسی این مقاله است. این پژوهش با تکیه بر کتب و مدارک موجود در تاریخ فرهنگی منطقه غرب ایران با رویکردی توصیفی چگونگی تاسیس نخستین واحدهای ...
بیشتر
بررسی تاریخچه مدارس نوین کرمانشاه را میتوان مقدمه ای بر سیر تحولات فرهنگ نوین و موسسات جدید تمدنی و مدخلی بر تاریخ تحولات فرهنگی غرب کشور دانست. تاسیس مدارس نوین کرماتنشاه در عصر مظفرالدین شاه موضوع بررسی این مقاله است. این پژوهش با تکیه بر کتب و مدارک موجود در تاریخ فرهنگی منطقه غرب ایران با رویکردی توصیفی چگونگی تاسیس نخستین واحدهای آموزشی به سبک نوین در کرمانشاه را بررسی قرار میکند و میکوشد موانع ساختاری در تحکیم نهادهای نوین آموزشی را نشان دهد
حمیدرضا دالوند
دوره 6، شماره دوم - پیاپی 12 - بهار و تابستان 97 ، فروردین 1397، ، صفحه 25-46
چکیده
فارس هم به سبب پیشینه آن وهم به عنوان خاستگاه ساسانیان مهمترین بخش از سرزمین ایران بود که سدهها پس از فروپاشی پادشاهی ساسانی رهبری جامعه زردشتیان ایران را در دست داشت. شواهد تاریخی و اسناد و مدارک درون جامعة زردشتی نشان میدهند که تا اوایل سده پنجم هجری، کانونهای زردشتی فارس از رونق و شکوه لازم برخوردار بودند و حکومت اسلامی نیز ...
بیشتر
فارس هم به سبب پیشینه آن وهم به عنوان خاستگاه ساسانیان مهمترین بخش از سرزمین ایران بود که سدهها پس از فروپاشی پادشاهی ساسانی رهبری جامعه زردشتیان ایران را در دست داشت. شواهد تاریخی و اسناد و مدارک درون جامعة زردشتی نشان میدهند که تا اوایل سده پنجم هجری، کانونهای زردشتی فارس از رونق و شکوه لازم برخوردار بودند و حکومت اسلامی نیز وجود آنها را به رسمیت شناخته بود. اما ناگهان از سدة پنجم هجری به بعد حضور تاریخیشان در فارس کمرنگ میشود، به گونهای که تا روزگار ما هیچ گزارش و سند موثقی، چه درون و چه بیرون از جامعة زردشتیان، مبنی بر حضور مؤثرشان در سرزمین یادشده وجود ندارد. آنچه در این گفتار بررسی شده است، بیان وضعیت زردشتیان فارس تا آغاز سده پنجم هجری و پژوهش در چگونگی رویاروییشان با دین اسلام است. همچنین، تلاش شده تا پاسخی منطقی برای سرانجام کار کانونهای زردشتی سرزمین یادشده فراهم گردد، پاسخی که بنابر دلایل مختلف، دامنههای شیرکوه در یزد را گزینه محتمل برای مهاجرت تشکیلات زردشتی منطقة فارس پیشنهاد میکند.
