با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی تاریخ

نوع مقاله : pajoheshi

نویسندگان

1 گروه تاریخ، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد نجف آباد

2 گروه تاریخ، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد نجف آباد

3 استادیار دانشگاه آزاد نجف آباد(

چکیده

نهاد آموزش رسمی دارای ظرفیت بالایی جهت گسترش و تثبیت ایدئولوژی حاکم بر جامعه است. در این راستا حکومت پهلوی از اهمّیت، جایگاه و ظرفیت های آموزش و پرورش در راستای دیدگاه های کلی خود و در جهت پیشبرد اهداف حکومت بهره گرفته است. انتخاب نام مدارس با عناوین همسو با ارزش‌های حکومت مثالی از ظرفیت های استفاده شده در آموزش و پرورش دوره پهلوی، به منظور القاء و تثبیت ارزش‌ها است؛ بنابراین انتخاب نام مدارس ارتباط مستقیمی با دیدگاه های حاکم داشته است. هدف این پژوهش بررسی اسامی انتخاب شده برای مدارس شهرها و بخش های استان لرستان در دوره پهلوی است. در این مقاله تلاش شده است تا به روش توصیفی تحلیلی و بر اساس اسناد و مدارک آرشیوی و همچنین با استفاده از نمودار و جداول به این سؤالات پاسخ داده شود: برای مدارس لرستان در دوره پهلوی اول و دوم بیشتر از چه عناوینی استفاده شده است؟ عوامل مؤثر در انتخاب نام مدارس لرستان چه بوده است؟ چه ارتباطی میان دیدگاه های حکومت پهلوی و نام مدارس استان وجود دارد؟ یافته های این پژوهش نشان می دهد که دیدگاه های کلی حکومت پهلوی با مؤلفه های ایدئولوژیکی همچون ملی گرایی، تأکید بر زبان فارسی، باستان گرایی و تمرکز گرایی، از طریق مسؤلین دولتی و نمایندگی ها و ادارات آموزش و پرورش در بخش ها و شهرستان های لرستان در انتخاب نام مدارس استان تأثیر مستقیم داشته است و نوع اسامی انتخابی مدارس در دورة پهلوی اول نسبت به دورة دوم، متأثر از حوادث تاریخی و جابه‌جایی قدرت، تفاوت  های اساسی دارد.

کلیدواژه‌ها

آبراهامیان، یرواند (1391). ایران بین دو انقلاب. ترجمة احمد گل‌محمدی و محم ابراهیم فتاحی. چاپ 13. تهران: نی.
امیر احمدیان، بهرام (1383). تقسیات کشوری. تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
ترابی فارسانی، سهیلا (1378). اسنادی از مدارس دختران از مشروطه تا پهلوی. تهران: سازمان اسناد ایران.
روستایی، محسن (1379). اعتضاد فرهنگ: نگاهی به زندگانی اعتضاد الشریعه میرزا محمدخان رازانی بنیان‌گذار فرهنگ و معارف لرستان. تهران: علوم و فنون.
سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران (ساکما) (1328). سیاهه آموزشگاه‌های حوزه فرهنگ خرم‌آباد. شناسه سند: 197/297/91.
سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران (ساکما) (1356). صورت‌جلسات شورای اداری در کوهدشت. خرم‌آباد. معمولان و پلدختر. شناسه سند: 197/297.
سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران (ساکما) شعبه همدان (1330). نامگذاری مدارس. شناسه سند: 197/297/91.
سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران (ساکما) شعبه همدان (1333). فهرست دبیرستان‌ها، دانش آموزان، و اسامی برخی از فرهنگیان استان. شناسه سند: 173/297/91.
سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران (ساکما) شعبه همدان (1349). کمیسیون نامگذاری مؤسسات دولتی. شناسه سند: 197/297/91.
سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران (ساکما) شعبه همدان (1350). نام‌گذاری مؤسسات. شناسه سند: 197/297/91.
سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران (ساکما) شعبه همدان (1353). نام‌گذاری مدارس، پارکها، میادین و خیابان‌ها. شناسه سند: 197/297/91.
سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران (ساکما) شعبه همدان (1354). فهرست مدارس. شناسه سند: 197/297/91.
سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران (ساکما) شعبه همدان (1354). نقاط تابعه اداره کل آموزش و پرورش لرستان. شناسه سند: 213/297/91.
ساکی، علی محمد (1343). جغرافیای تاریخی و تاریخ لرستان. خرم‌آباد: محمدی.
سپهوند، رحیم (1394). زمزمه حیات: خاطرات سی و شش سال خدمت یک معلم. خرم‌آباد: شاپورخواست.
سراجی، روح اله (1388). نیم قرن خاطرات یک معلم. خرم‌آباد: شاپورخواست.
صدقی، ضیاءالله (1362). مصاحبه با دکتر کریم سنجابی. چیکو کالیفرنیا: فایل پی دی اف، در دسترس: سایت کتابناک.
عباسی، مهدی (1392). تاریخ معارف قم: گزارش میرزا محمد اعتضاد رازانی به وزارت معارف. قم: بنیاد قم پژوهی.
عیدی، حمید (1387). یادگار عمر: خاطراتی از خرم‌آباد قدیم. خرم‌آباد: افلاک.
قاسمی پویا، اقبال (1377). مدارس جدید در دوره قاجار: بانیان و پیشروان. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
قاسمی، سید فرید (1394). سرگذشت خرم‌آباد. تهران: سید فرید قاسمی.
قاسمی، سید فرید (الف1376). «از مکتب‌خانه بروجرد تا فرهنگستان ایران. نشریه لرستان شناسی شقایق. سال 1. شماره 2. ص 10-7.
قاسمی، سید فرید (ب1376). «دارالتربیه دولتی عشایر لرستان». نشریه لرستان شناسی شقایق. سال 1، شماره 2. ص 79-77.
کاظمی، ایرج (1376). مشاهیر لر: بررسی پیشینه تاریخی اجتماعی و ساختار شهری خرم‌آباد. خرم‌آباد: افلاک.
مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی (مامشا) (1312). بخش نشریات: سالنامه وزارت معارف و اوقاف و صنایع مستظرفه. تهران. روشنایی.
مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی (مامشا) (1328). بخش نشریات: سالنامه دبیرستان پهلوی بروجرد، بروجرد، سعادت.
مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی (مامشا) (1330). بخش نشریات: سالنامه دبیرستان پهلوی خرم‌آباد، بروجرد، لاویان.
مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی (مامشا) (1307). بخش نشریات: احصائیه معارف و مدارس، تهران، روشنایی.
والیزاده معجزی، محمدرضا (1356). سفرهای رضا شاه کبیر به لرستان. خرم‌آباد: امیرکبیر.
والیزاده، داراب (1392). موانع توسعه سیاسی در لرستان. پلدختر: خورشید مکتوب.