نوع مقاله : pajoheshi
چکیده
تاریخنویسی محلّی در عصر صفویه از مقوله‌هایی است که کمتر مورد پژوهش قرار گرفته است. شاید دیدگاه تندروانه‌ای که دورۀ صفویه را زمانۀ انحطاط دانش و ادبیات و تاریخ‌نگاری می‌پنداشته است در عدم توجه به این شاخۀ مهم از تاریخ‌نگاری مؤثر بوده و در چگونگی و چرایی آن ارزیابی‌های متفاوتی را رقم زده است. از اینرو، بازکاوی این مقوله میتواند در تصحیح و تعدیل این دیدگاهها راهگشا باشد.در این مقاله، علاوه بر بیان دیدگاه‌های گوناگون، جایگاه تاریخنویسی محلّی در عصر صفویه، ویژگی‌ها و مؤلفه‌های آن، انگیزه‌های مؤلفان از نگارش این تواریخ بررسی شده و فهرستی از این دست تواریخ با تعیین حوزۀ جغرافیایی اثر ارائه شده است.اساس مقالۀ حاضر بر بنیاد این پرسشها سامان یافته است که آیا در دورۀ صفویه در تداوم سنّت تاریخنویسی محلّی مورخان ایرانی در دورههای پیشین، این‌گونه تواریخ تألیف شده‌اند؟ یا خیر؟ آیا تاریخنویسی محلّی در عهد صفویه از رونق برخوردار بوده یا ضعف؟ و مؤلفه‌های این تواریخ و انگیزه‌های مؤلفان آنها چه بوده است؟ یافتههای پژوهش نشان میدهد که در عهد صفویه سنّت تاریخنویسی محلّی، هرچند نه پُررونق، تداوم داشته امّا سیاست تمرکزگرایی صفویه، نیاز به مشروعیتبخشی به حاکمیت سلسله، و برافتادن حکومتهای محلّی، تمایل به تاریخنویسی عمومی و سلسلهای را نسبت به تاریخ محلّی تقویت کرد.
کلیدواژه‌ها
)