نوع مقاله : pajoheshi

نویسندگان

• کورش صالحی ¹
• زینب بلوچی‌نژاد ²

¹ دانشیار گروه تاریخ، دانشگاه سیستان و بلوچستان

² کارشناس ارشد تاریخ، دانشگاه سیستان و بلوچستان

چکیده

صفویان تا روزگار شاه‌عباس اول نظارت مناسبی بر اوضاع ایالات دور دست مانند مکران (بلوچستان) نداشتند؛ از این رو آنان بعد از تسلط بر این نواحی، با واگذار کردن ادارة بخشی از بلوچستان به والی کرمان و قسمت دیگری از آن به ملوک سیستان، به صورت نیابتی به حکومت با واسطه در این مناطق پرداختند. تأثیرات منفی این روند که به طور نسبی بر نظارت غیرمستقیم ایالات استوار بود، در کوتاه مدت هویدا نشد اما در بلند مدت و به گاه ضعف حکومت مرکزی، مشکلات فراوانی را برای صفویان و کانونی از نارضایتی محلی را در بلوچستان پدید آورد و به پیروزی غلجاییان در حمله به سوی پایتخت صفویان کمک بسیاری نمود. سؤال اساسی این پژوهش این است که مبنای شورش بلوچ‌های جنوب شرق ایران در دورة صفویه چه بود؟ فرض اصلی مقاله بر آن است که حملات متعدد حکام کرمان، سخت‌گیری‌های مذهبی و فشارهای مالیاتی سبب نارضایتی مردم از حکومت صفویه و در نهایت شورش آنها گشت؛ این شورش‌هازمینه‌های تضعیف حکومت صفویه در مرزهای شرقیو گسترش شورش محمود افغان را فراهم نمود. این مقاله که به روش توصیفی ـ تحلیلی به فراز و نشیب تحولات این ایالت در روزگار صفویه می‌پردازد، نشان می‌دهد که عوض شدن نقش اقوام مرزنشین از مرزبانی به عامل نفوذ و یاری‌رسان مهاجمان تا چه میزان به طرز حکومت، رفتار و نگرش ساختار دولت مرکزی صفوی بستگی داشته است.

کلیدواژه‌ها

• مکران
• بلوچستان
• سقوط صفویه
• غلجاییان
• کرمان

عنوان مقاله [English]

Baluchistan and Its Role in the Political Developments of the Late Safavid Period and Its Consequences

نویسندگان [English]

• Kurosh salehi ¹
• zenab baluchinejad ²

¹ Associate Professor Department of History, Sistan and Baluchestan University

² MA graduate of History, Sistan and Baluchestan University

چکیده [English]

The Safavids did not have a proper supervising of the situation in distant states such as Makoran (Baluchistan) until the time of Shah Abbas I. Thus, after domination of these areas, they turned the government into mediators by handing over the administration of a part of Baluchistan to the Governor of Kerman and another part of it to the Sultanate. This process, which was roughly based on indirect observation of states, although its short-term negative effects were not revealed in the short term, but in the long run, and occasionally the weakness of the central government, caused a lot of problems for the Safavids and focused on local dissatisfaction in Baluchitan. And this field contributed greatly to the victory of the Ghiljaidsin the attack on the capital of the Safavid. The basic question that this study seeks to provide a well-grounded answer to what was the basis of the context and effect of the Baluch revolt in southeastern Iran during the Safavid period? The main hypothesis of the paper is that the numerous attacks of Kerman rulers, religious hardship and tax pressures caused people to be dissatisfied with the Safavid regime and caused them to revolt in the late Safavid; these riots set the stage for weakening the Safavid rule on the eastern borders and spreading the Mahmud Afghan refugee provided. This paper describes the ups and downs of developments in this state in Safavid era, which shows that the change in the role of the borderland peoples from the borderland to the influence factor and the attackers to the extent to which the government, the behavior and attitude of the structure of the central government of Safavid It depends.

کلیدواژه‌ها [English]

• Makoran
• Baluchistan
• Safavid fall
• Ghiljaids
• Kerman