نوع مقاله : pajoheshi

نویسندگان

• محمد مهدی مرادی خلج ¹
• محمد کشاورز ²
• شهرام یوسفی فر ³

¹ دانشیارگروه تاریخ-دانشگاه شیراز

² دانشجوی دکتری ایران‌شناسی، بنیاد ایرانشناسی-دانشگاه شهید بهشتی

³ ؛ استادپژوهشکده تاریخ،

چکیده

ایل شاهسون یکی از بزرگترین ایل­های ایران است که پس از شکل­گیری در دوره صفویه، دشت مغان و دامنه­های سبلان را برای قشلاق و ییلاق خود برگزیدند. در دوره قاجاریه، سرزمین اصلی شاهسون­ها در دشت مغان یک بار به دلیل اشغال مراتع قشلاقی آنها در جنگ­های ایران و روس و بار دیگر به دلیل فشارهای متعدد سیاسی دولت روسیه دچار تغییر گردید. این مقاله بر آن است تا بر اساس گردآوری داده­های مرتبط با ایل شاهسون از منابع و اسناد آرشیوی و با استفاده از روش تحقیق تاریخی، تغییرات سرزمینی و کوچ­های اجباری ایل شاهسون را بر اساس تاثیرات عوامل سیاسی مورد بررسی قرار دهد. نتایج حاصل از این پژوهش بیانگر آن است که از دست رفتن مراتع قشلاقی(در بخش شمالی دشت مغان)، رقابت حکام محلی در سلطه بر ایلات، از دست رفتن بازارهای فروش تولیدات دامی در شهرهای مستقر در دشت مغان، اخذ مالیات اضافی، ضعف دولت مرکزی و تشویق دولت روسیه به غارتگری طوایف قدرتمند مرزی برای تحت فشار قرار دادن دولت ایران، درگیری­های مرزی طوایف قدرتمند شاهسون و سپس بسته شدن مرزها، از عمده­ترین دلایل جابجایی­های سرزمینی طوایف گوناگون ایل شاهسون در دوره مورد نظر و ظهور وضعیت­های بعدی استقرار آن طوایف در قشلاق­های اختصاص یافته از سوی دولت ایران بود.

کلیدواژه‌ها

• ایل شاهسون
• دشت مغان
• مراتع قشلاقی
• مرزهای ایران و روس
• کوچ‌های اجباری
• تغییرات سرزمینی

عنوان مقاله [English]

A study about the Effects of Political Factors on the Landlord's Change of Shahsevan tribe in the Qajar Period (1803-1887)

نویسندگان [English]

• . . ¹
• . . ²
• . . ³

¹

²

³

چکیده [English]

Shahsevan tribe is one of the Iranianlargest tribes That chose Moqan plain and Sabalanhillsides as their own country side and winter quarters(qeshlaq) in Safavid era. During the Qajar period, the Shahsevans mainland in Moqan plain, once by occupation of their grasslands in the wars between Iran and Russia and again due to the numerous political pressures by Russian government changed. This article, by gathering  data to do with Shahsevan tribe from historical references and  archives and by using historical method, is going to study territorial transposition and compulsory wandering and migration of some of its clans according to political effects. The results show that losing of their rangelands, competition between local governors for domination on tribes, losing of their animal production sale market, taking additional tax, weakness of central government and conspiracy of Russia in order to motivate powerful frontier tribes for plundering for the sake of putting Iranian government under pressure in order to accommodate tribes, border disputes between Shahsevan clans and then closing the borders were the most important reasons of transpositions of   Shahsevan tribe and led to the emerging of subsequent circumstances that this tribe encountered by their establishment on  grasslands that Iranian government assigned them.

کلیدواژه‌ها [English]

• Shahsevan tribe
• Mogan plain
• Grassland pastures
• The boundaries of Iran and Russia
• Forced migrations
• Territorial changes