با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی تاریخ

نوع مقاله : pajoheshi

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه گیلان

2 دانشجوی دکتری تاریخ دانشگاه پیام نور

چکیده

سرزمین گیلان همواره در طول تاریخ برای حاکمان مرکزی ایران سرزمینی ثروتمند و دور از دسترس بود. همین مسئله نیز موجب مهاجرت اسماعیل میرزا به سرزمین گیلان گشت. اما در دوره شاه تهماسب وشاه عباس اول این شاهان دلایل و بهانه­های متعددی جهت تسلط بر این سرزمین داشتند. همسایگی گیلان با قفقاز، روسیه و، همچنین، ارتباط با عثمانی از مسیر قفقاز، ذخایر ارزشمند ابریشم، ارتباط آبی با اروپا، تبدیل این سرزمین به مخفیگاه فراریان و مخالفان صفوی و تسلط سادات شیعی و رقابت آنان با صفویان موجب گشت تا آنان حاضر به تداوم این حکومت ها بر گیلان نباشند و درصدد تضعیف و حذف آنان بر آیند. نگارنده در پژوهش حاضر سعی دارد با روش توصیفی و تحلیلی و بر پایه منابع کتابخانه ای و تحلیل داده های مورد اشاره به بررسی روابط مورد اشاره بپردازد.

کلیدواژه‌ها

اسکندربیک منشی (1386). تاریخ عالم‌آرای عباسی. به تصحیح ایرج افشار. تهران: انتشارات امیرکبیر.
افوشته‌ای‌نطنزی، محمودبن هدایت‌الله (1373).  نقاوه‌الآثار فی ذکر‌الاخیار در تاریخ صفویه. تصحیح احسان اشراقی. تهران: علمی و فرهنگی.
 اولئاریوس،آدام (1376). سفرنامه، ترجمه احمد بهپور.  تهران: انتشارات ابتکار.
 بدلیسی، شرف‌الدین (1343). شرف‌نامه. به تصحیح محمد عباسی. تهران: امیرکبیر.
بوداق‌ منشی‌قزوینی (1378). جواهر‌الاخبار تصحیح محسن بهرام‌نژاد. تهران: انتشارات میراث مکتوب.
پرتو، افشین (1379). تاریخ گیلان از آغاز تا مشروطیت.رشت: حرف نو.
پناهی، عباس (1392). "بازتاب مذهب مردم گیلان در اسناد و مکاتبات خان احمد گیلانی". تاریخنامه ایران بعد از اسلام. دانشگاه تبریز. سال سوم. شماره ششم. بهار و تابستان.
 تاجبخش، احمد (1373). تاریخ صفویه. شیراز: انتشارات نوید.
ثابتیان، ذبیح‌الله (1343). اسناد و نامه‌های تاریخی، سیاسی و اجتماعی دوره صفویه. تهران: انتشارات نگاه.
 ثواقب، جهانبخش (1382). «ابریشم‌ گیلان». پژوهش‌نامه دانشکده ادبیات دانشگاه شهید بهشتی. ش 34.
_____ (1378)، «زمینه‌ها و علل شکل‌گیری قیام غریب شاه‌گیلانی». مجله دانشکده ادبیات دانشگاه اصفهان. ش 18 و19. پاییز و زمستان.
 جنابادی، میرزابیگ (1378). روضة الصفویه. به کوشش غلامرضا طباطبایی مجد. تهران: بنیاد موقوفات دکتر افشار.
حسن‌بیگ روملو (1384). احسن‌التواریخ. به تصحیح عبدالحسین نوایی. تهران: انتشارات اساطیر.
خورشاه الحسینی (1379). تاریخ ایلحی نظام­شاه. به تصحیح محمدرضا نصیری. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
 دلاواله، پیترو (1382). سفرنامه. ترجمه شعاع‌الدین شفا. تهران: علمی و فرهنگی.
 رابینو، ه. ل. (1374). ولایات دارالمرز ایران، گیلان. ترجمه جعفر خمامی‌زاده. رشت: طاعتی.
 رای، سوکمار (1383). همایون در ایران. ترجمه کیوان فروزنده شهرکی. تهران: انتشارات آرون.
ریاض‌الاسلام (1373). تاریخ روابط ایران و هند در دوره صفویه و افشاریه. ترجمه‌ محمدباقر آرام و عباسقلی غفاری‌فرد. تهران: انتشارات امیرکبیر.
شورمیج، محمد؛ میرجعفری، حسین (1390). "تحلیلی بر مذهب تشیع خان احمد گیلانی". شیعه­شناسی. ش36.
 
کاتف، فدت (1356). سفرنامه. ترجمه محمدصادق همایونفرد. تهران: کتابخانه ملی ایران.
فلسفی، نصرالله (1375). زندگانی شاه‌عباس اول. تهران: انتشارات علمی.
فومنی، عبدالفتاح (1349). تاریخ گیلان. به تصحیح منوچهر ستوده. تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ.
قاضی احمدقمی (1367). خلاصة‌التواریخ به کوشش احسان اشراقی. تهران: ‌انتشارات دانشگاه تهران.
قبادالحسینی، خورشاه (1379). تاریخ ایلچی نظام‌شاه به تصحیح دکترمحمدرضا نصیری و کوئیچی‌هانه‌دا. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی
 لوئی‌بلان، لوسین (1375). زندگی شاه‌عباس اول. ترجمه ولی‌الله شادان. تهران: انتشارات اساطیر.
 منجم، ملاجلال‌ (1366). تاریخ عباسی یا روزنامه ملاجلال به کوشش سیف‌الله وحیدنیا. تهران: انتشارات وحید.
نوایی، عبدالحسین (1377). ایران و جهان. ج 1. تهران: انتشارات هما.
_______ (1372). روابط سیاسی ایران و اروپا در عصر صفوی. تهران: انتشارات ویسمن.
_______ (2536). شاه‌عباس  ج 3 (اسناد و مکاتبات تاریخی). تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
نوزاد، فریدون (1373). نامه‌های خان‌احمدخان گیلانی. تهران: بنیاد موقوفه دکتر افشار.
هدایت، رضاقلی‌خان (1380). روضة‌الصفای ناصری. تصحیح جمشید کیان‌ فر. تهران: انتشارات اساطیر.
یوسف جمالی، محمدریم (1385). تاریخ تحولات ایران در عصر صفوی. اصفهان: انتشارات دانشگاه آزاد نجف‌آباد.
Spuler, (1983). B., “GILAN”, The Encyclopaeblia of Islam. E.J.Brill. new edition. volume II(c-g)lejdin.