نوع مقاله : pajoheshi
نویسنده
دانشجوی دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.
چکیده
«ده‌دشت»، شاخص‌ترین شهر ناحیة کهگیلویه (واقع در جنوب‌غربی ایران) می‌باشد که طی حیات چندصدسالة خود، همواره دارای پیوستگی جغرافیایی و پیوند تاریخی عمیقی با جنوب‌شرقی خطة خوزستان (خصوصاً شهر بهبهان) بوده است. علی‌رغم اهمیت راهبردی ده‌دشت و نقش تعیین‌کننده‌ای که این شهر در برخی تحولات سیاسی جنوب‌غربی ایران طی قرون اخیر داشته، هنوز تتبع خاصی در باب تاریخ سکه‌زنی آن، توسط پژوهشگران صورت نگرفته است؛ چنانکه در اکثر قریب به اتفاق منابع سکه‌شناسی، هیچگونه اشاره‌ای به فعالیت ضرابخانة ده‌دشت طی دوران اسلامی نشده است؛ لیکن چندی پیش، 9 قطعه مسکوک بسیار نادر از دارالضرب مذکور یافته و توسط یک وبگاه تخصصی معرفی گردیده‌اند که همگی متعلق به نیمة نخست «عصر صفویه» (1135-907 ق) هستند. نگارندة پژوهش حاضر، مصمم می‌باشد تا به روش توصیفی-تحلیلی، با معرفی سکههای مذکور و تبیین اصلی‌ترین ویژگیهای آنها، اهمیت ضرابخانة ده‌دشت و دلایل فعالیتش طی بخشی از سدة دهم هجریقمری را روشن نماید. یافته‌های ما بیانگر آن است که مسکوکات نامبرده، از جنس نقره، به وزن حدوداً یک مثقال، با ارزش اسمی «دو شاهی» (= یک محمودی) و مضروب در سنة 949 ق یعنی مقارن با اواسط دوران سلطنت «شاه طهماسب اول» می‌باشند. شواهد تاریخی، مبین تولید سکههای فوق در حوالی زمان سرکوب والی وقت دزفول و مقارن با حضور لشکریان شهریار صفوی در نزدیکی کهگیلویه است؛ لذا ده‌دشت به‌عنوان اصلی‌ترین شهر ناحیة مزبور، بهترین گزینه برای استقرار ضرابخانه‌ای موقت به‌منظور تأمین بخشی از نقود مورد نیاز سپاهیان شاه بوده است؛ بنابراین شماری مسکوک سیمین صفوی با درشت‌ترین بهای رایج، در قصبة کهگیلویه ضرب گردیده‌اند که مندرجات جمیع آنها به خط نسخ و شامل «نام سلطان وقت»، «اسامی ائمة اطهار» (علیهم‌السلام) و «شهادات ثلاثه» یا صرفاً «علی ولی الله» بوده است تا سکههای مذکور علاوه بر کارکرد پولی خود، خبر اعادة حاکمیت سلسلة شیعی صفویه بر صفحات جنوب‌غربی ایران را نیز به اطلاع عموم برسانند.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
عنوان مقاله [English]
“Struck in Deh Dasht”, An Introduction to Safavid Coins Newly Discovered from the Abandoned Mint of Kohgiluyeh Region
نویسنده [English]
- Seyed Reza Hosseini
Ph.D Student of History of Iran (Islamic Period), Kharazmi University, Tehran, Iran.
چکیده [English]
A B S T R A C T
As the most prominent city in the Kohgiluyeh region (located in southwestern Iran), “Deh Dasht” has always maintained a geographical and historical connection with the southeastern parts of Khuzestan (particularly the city of Behbahan), throughout its centuries-long history. Despite Deh Dasht’s strategic importance and its decisive role in certain political developments in southwestern Iran in recent centuries, no dedicated research has been conducted on its coinage history and there is no reference to the activity of Deh Dasht Mint during the Islamic era in most numismatic sources. However, 9 extremely rare coins from the mentioned mint were recently discovered, all dating back to the first half of the “Safavid Era” (AH 907–1135), and introduced by a specialized website. This author seeks to adopt a descriptive-analytical approach to introduce these coins and elucidate their main characteristics to highlight the significance of Deh Dasht Mint and the reasons for its operation during part of the tenth century AH. According to our findings, the mentioned coins are silver, weighing approximately one mithqal, with a nominal value of “Two Shahies” (= one Mahmudi), and were minted in AH 949, coinciding with the mid-reign of “Shah Tahmasp I”. Historical evidence suggests that these coins were produced around the time of the quashing of the Then-Governor of Dezful when Safavid troops were deployed near Kohgiluyeh. As the principal city of the region, Deh Dasht was an optimal location for establishing a temporary mint to supply part of the monetary needs of the King’s army. Consequently, a number of highest-value silver Safavid coins were struck in the township of Kohgiluyeh. The inscriptions on these coins, written in Naskh script, include “The name of the Reigning King,” “The names of the Imams” (Peace be upon them), and the “Triple Shahada” (testimonies) or solely “Ali Wali Allah”. Thus, in addition to their monetary function, these coins also served to announce the reassertion of Safavid Shiite Sovereignty over the southwestern regions of Iran.
کلیدواژه‌ها [English]
- Coin
- Deh Dasht
- Shah Tahmasp I
- Kohgiluyeh
- Triple Shahada
)