نوع مقاله : pajoheshi

نویسندگان

• فریده باوریان ¹
• احمد اسدالهی گازار ²

¹ استادیار تاریخ انقلاب اسلامی، گروه معارف اسلامی، دانشکده الهیات و معارف اسلامی، دانشگاه ایلام، ایلام، ایران.

² نویسنده و پژوهشگر حوزه هنری انقلاب اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

در دوران قاجار شرق ایران با موقعیت استراتژیک خاص خود به‌دلیل خودمختاری خاندان‌های حکومت‌گر آن و ضعف حکومت مرکزی در روابط بین الملل عرصه‌ای مهم برای حضور مستقیم بیگانگان بوده است. در اواخر این عصر «شوکت‌الملک دوم» (1259-1322هـ.ش) از مؤثرترین چهره‌‌های این منطقه بود، که مشهور به همکاری با سیاست‌های بریتانیا می‌باشد. وی در دوران حکمرانی خود گسترده‌ترین مناسبات را با انگلیسی‌ها برقرار ساخت. نگرش و عملکرد «محمد ابراهیم‌خان عَلَم»، نسبت به حضور انگلیسی‌ها در ولایت قاینات باعث اتخاذ مواضع سیاسی خاصی از سوی وی گردید که در رخدادهای سیاسی آن دوران تأثیراتی عمیق برجای نهاد. با توجه به این امر پژوهش حاضر سعی دارد ضمن استفاده از منابع کتابخانه‌ای، اسنادی و مصاحبه‌ای با استفاده از رویکرد توصیفی-تحلیلی و روش تاریخی ماهیت این روابط و مواضع را مورد واکاوی قراردهد. یافته‌های پژوهش با طرح این سوال که «مناسبات شوکت‌الملک علم با بریتانیایی‌ها در ولایت قاینات چگونه بود و این مناسبات چه تأثیراتی در این منطقه برجای نهاده است». بر این مبنا استوار است: شوکت‌الملک در دوران حکمرانیش با بریتانیایی‌ها مناسبات دوستانه‌ای برقرار نمود. وی با آگاهی از ضعف قاجارها برای حفظ رهبری و تثبیت موقعیت خویش به اتخاذ این سیاست روی آورد و شرق کشور را پایگاه مطمئنی برای آن‌ها قرارداد. لکن این امر برای منطقه حاصلی جز ضعف و زوال در امور مختلف خصوصا امور اقتصادی و گسترش نارضایتی‌ها اجتماعی درپی نداشت.

کلیدواژه‌ها

• بریتانیا
• حکومت قاجار
• خاندان عَلَم
• شوکت‌الملک دوم
• ولایت قاینات

موضوعات

• تاریخ های محلی ایران

عنوان مقاله [English]

The positions and relations of Muhammad Ibrahim Khan Alam (Shaukatul Mulk II relative to presence of the British in the province of Qaynat

نویسندگان [English]

• faride bavaryan ¹
• Ahmad Asadollahi Gazar ²

¹ Assistant Professor of Islamic Revolution History, Department of Islamic Studies, Faculty of Theology and Islamic Studies, Ilam University, Ilam,Iran.

² Writer and researcher in the art field of the Islamic Revolutionn, Tehran,Iran.

چکیده [English]

During the Qajar era, eastern Iran was an important arena for the direct presence of foreigners in the international relations arena, due to its special strategic location, the autonomy of its ruling families, and the weakness of the central government there. One of the most influential figures in this region at the end of this period was "Shaukat al-Mulk II" (1881-1944 AD). A person who was known during his reign for collaborating with the British and establishing the most extensive relations with them. The present study has examined the nature of these relationships and positions using library, documentary, and interview sources, as well as the historical method and descriptive-analytical approach. The main question of this research is: "What were Shaukat al-Mulk Alam's relations with the British in the province of Qaynat and what effects did these relations have on this region?". But based on the main question, the findings of the research are: Shaukat al-Molk, aware of the weakness of the Qajars, established friendly relations with the British during his reign to maintain his leadership and stabilize his position, and made eastern Iran a safe base for them. However, these friendly relations in regional affairs led to weakness and decline in various matters, especially in economic matters, and led to the spread of social discontent..

کلیدواژه‌ها [English]

• Shaukat al-Mulk II
• Britain
• Qajar government
• Qaynat province
• Alam dynasty