پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران

با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی تاریخ

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

بررسی اوضاع بهداشت و درمان شهرهای خوزستان در دوره‌ی رضاشاه (1320-1304ش)

مقالات آماده انتشار

نوع مقاله : pajoheshi

نویسندگان

1 دانش‌آموخته دکتری تاریخ محلی، گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

2 استاد گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهیدچمران اهواز، اهواز، ایران.

3 استادیار گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه‌ شهیدچمران‌اهواز، اهواز، ایران

10.30473/lhst.2025.72180.2935

چکیده

در اوان بنیان‌گذاری سلسله‌ی پهلوی، وضعیت بهداشت عمومی و درمانی خوزستان از جنبه‌هایی مانند داشتن آب آشامیدنی سالم، شیوع و درمان بیماری‌ها، بهداتشت فردی و عمومی، امکانات درمانی و پزشکی و آگاهی‌های مربوط به تندرستی، در وضعیت نامطلوبی قرار داشت. بر این اساس، این پژوهش با روش مطالعات تاریخی و رویکرد توصیفی-تحلیلی مبتنی بر منابع کتابخانه‌ای و اسناد و نشریات به‌دنبال پاسخگویی به این پرسش اصلی است که، وضعیت بهداشت و درمان شهرهایی نظیر اهواز، آبادان، خرمشهر، شوشتر، دزفول، مسجدسلیمان و بهبهان در طی دوره‌ی رضاشاه، به نسبت دوره‌ی قاجاریه، چه تغییر و تحولی، یافته است؟ نتایج پژوهش نشان می‌دهد، به رغم انجام برخی اقدامات بهداشتی و درمانی دوره‌ی پهلوی اول، همچون تأسیس مراکز درمانی جدید، التزام به رعایت قوانین بهداشتی، واکسیناسیون عمومی، نظارت بر کادر درمان، احداث تأسیسات بهداشتی نظیر رختشوی‌خانه، غسال‌خانه، بنگاه آبیاری، تسطیح و آسفالت خیابان‌ها و ترویج آگاهی‌های مربوط به بهداشت فردی و عمومی، شهرهای خوزستان همچنان، وضعیت بهداشتی و درمانی مطلوبی نداشتند. با وجود این، با تداوم تدریجی این اقدامات تا اواخر دوره‌ی رضاشاه، شاهد توفیق نسبی در ساختار بهداشت و درمان خوزستان، به نسبت عصر قاجار هستیم. با این همه، به علت مشکلاتی نظیر باورهای ناصحیح بهداشتی و درمانی مردم، ناکافی بودن بودجه و کمبود یا فقدان امکانات و نهادهای بهداشتی نظیر بیمارستان، کادر درمان و اداره‌ی صحیه در برخی شهرهای خوزستان، معضلات بهداشتی و درمانی این استان، همچنان تداوم یافت.
 

کلیدواژه‌ها

موضوعات

مراجع
اسناد
ساکما(سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران)،290004710، 290004747، 290004708، 290004707، 290000095، 290004703، 297005403، 297024323، 111003، 876/293، 18746/310، 290004705، 297034024، 297/34024، 103004،  297005657، 293000875، 290004695، 18970/310، 81105/240، 297032023، 297015457.
نشریات
- اطلاعات، ش4469، 14/12/1319؛ ش2145، 23/12/1312؛ ش3117، 1316؛ ش3123؛ ش78، 21/04/1316؛ ش3094، 15/01/1316؛ ش 4416، 17/10/1319؛ ش4431، 4/11/1319؛ ش4432، 5/11/1319؛ ش4416، 17/10/1319؛ ش4452، 26/11/1319؛ ش4469، 14/12/1319؛ ش4466، 11/12/1319؛ ش4492، 12/01/1320؛ ش4577، 06/04/1320؛ ش 4587، 1320؛ ش4613، 16/05/1320؛ ش4490، 10/01/1320؛ ش4582، 20/04/1320؛ ش4510، 01/02/1320؛ش 4490، 10/01/1320؛ ش4599، 28/04/1320؛ ش4554، 14و 15/03/1320؛ ش4489، 09/01/1320؛ ش 4624، 23/05/1320؛ ش4566، 26/03/1320.
- حبل‌‌المتین، ش6، 04/10/1305؛ ش12، 16/12/1305؛ ش31، 17/05/1306؛ ش32، 1306؛ ش34 و 35، 16/04/1306؛ ش17، 29/01/1306؛ ش18 و 19، 12/02/1306؛ ش20، 19/02/1306؛ ش24، 23/03/1306؛ ش13، 23/12/1305؛ ش29-30، 10/05/1306؛ ش5، 27/10/1305؛ ش21و22، 02/03/1306.
- کوشش، ش1662، 05/07/1310؛ ش1688، 04/08/1310؛ ش1690، 06/08/1310؛ ش1724، 16/09/1310؛ ش1691، 07/08/1310؛ ش1706، 25/08/1310؛ ش1708، 27/08/1310؛ ش1699، 17/08/1310؛ ش1693، 10/08/1310؛ ش1696، 13/08/1310.
- اقدام، ش11، 26/01/1305.
 
کتاب‌‌ها و مقالات
الگود، سیریل.(1371). تاریخ پزشکی ایران، ترجمه باهر فرقانی. تهران: امیرکبیر.
راسخی لنگرودی، احمد.(1385). مردان نفت. تهران: کویر.
روستایی، محسن.(1382). تاریخ طب و طبابت در ایران. تهران: سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.
شهنی‌‌دانش، عباس.(1372). تاریخ مسجدسلیمان. تهران: هیرمند.
ظهیرالاسلام‌‌زاده دزفولی، سیدصدرالدین.( 1308). شکرستان در تاریخ شش‌‌هزارساله خوزستان. تهران: چاپخانه فردوسی
فلور، ویلم.(1400). تاریخ بیمارستان‌‌ها در ایران. ترجمه ایرج نبی‌‌پور. بوشهر: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی.
فلور، ویلم.(1397). مطالعاتی در تاریخ پزشکی ایران. ترجمه ایرج نبی‌‌پور. بوشهر: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی.
فلور، ویلم.(1386). سلامت مردم در ایران قاجار. ترجمه ایرج نبی‌‌پور. بوشهر: دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی.
کسروی، احمد.(1312). تاریخ پانصدساله خوزستان. تهران: بینا.
میرصالحیان، اکبر.(1399). سیری در تاریخچه بیماری‌‌های عفونی باکتریایی و میکرب‌‌شناسی در ایران. تهران: فرهنگستان علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران.
مریدی‌‌شوشتری، اکرم.(1392). شوشتر یعنی خوبتر. ویراستار مهدی کدخدای ‌‌طراحی. اهواز: ترآوا.
جوانمردی، فوزیه .(1400). بازتاب وضعیت بهداشت و پزشکی ایران در اسناد آرشیوی، تاریخ علم، دوره 19(1)، 157-182.
جوانمردی، فوزیه و دیگران .(1398). بازتاب گفتمان پزشکی در مطبوعات دوره مشروطه و پهلوی‌‌اول، تاریخ علم، دوره 17(1)، 134-117.
معرفتی، شادی.(1398). رویکرد شرکت نفت به مساله بهداشت و درمان در مناطق نفت‌‌خیز جنوب از اکتشاف تا انقلاب اسلامی، مجله طب سنتی اسلام و ایران، ویژه‌‌نامه زمستان59-47.
معتقدی، ربابه.(1400). مهندسی شهری آبادان در کوران بیماری‌‌های واگیر پس از جنگ جهانی‌‌اول، تحقیقات تاریخ‌‌اجتماعی، پژوهشگاه علوم‌‌انسانی و مطالعات فرهنگی، 11(1)، 292-277.
 
 
پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده
انتشار آنلاین از تاریخ 06 خرداد 1404
فایل ها
هم رسانی
ارجاع به این مقاله
آمار