پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران

با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی تاریخ

صفحه اصلی

مرور

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

اطلاعات نشریه

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

راهنمای نویسندگان

هزینه های پردازش مقاله

ارسال مقاله

داوران

تماس با ما

نوع مقاله : pajoheshi

نویسندگان

¹ گروه تاریخ، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

² دانشجوی دکتری تاریخ اسلام دانشگاه پیام نور، تهران، ایران

10.30473/lhst.2024.67273.2814

چکیده

با بالا گرفتن دامنه‌ی ارتباط میان پارسیان هند و زرتشتیان ایران در دوره‌ی ناصری، پارسیان هند با هدف اصلاح وضعیت و امور مذهبی و اجتماعی همکیشان خود در ایران اقدام به ارسال نمایندگان و تأسیس انجمن‌هایی در میان زرتشتیان ایران به‌ویژه زرتشتیان یزد نمودند. تشکیل این انجمن‌ها در شهر یزد در کنار تلاش‌های برخی مصلحان زرتشتی به‌ویژه پارسیان موجب رقم خوردن تحولات قابل توجهی در احوال زرتشتیان این ناحیه شد. این پژوهش با رویکرد توصیفی و تحلیلی و مبتنی بر منابع کتابخانه‌ای و اسنادی در پی پاسخ‌گویی به این سؤال اصلی است که وجود انجمن‌های زرتشتی در شهر یزد در دوره‌ی قاجاریه چه نقشی در حیات فرهنگی و اجتماعی زرتشتیان این ناحیه ایفا کرد؟ یافتههای پژوهش حاکی از آن است که پارسیان هند از طریق تأسیس انجمن‌هایی همچون انجمن اکابر و انجمن ناصری، نقش قابل توجهی در بهبود وضعیت و اصلاح حال زرتشتیان یزد در دوره‌ی قاجاریه ایفا کردند. این انجمن‌ها با مساعدت نمایندگان پارسیان هند در انجام اموری مانند لغو جزیه، تأسیس مدارس نوین و برداشتن اجحافات از اقلیت زرتشتی، نقش مهمی در حیات اجتماعی و فرهنگی جامعه‌ی زرتشتیان یزد داشتند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

تاریخ های محلی ایران

مراجع

آدمیت، فریدون، (۱۳۶۱)، امیرکبیر و ایران، تهران: خوارزمی. اردشیر زارع، کتاب خاطرات، ۲ج، دست نویس، ‌نگهداری در کتاب خانه یگانگی تهران، بی تا. اشیدری، جهانگیر، (۲۵۳۵)، تاریخ پهلوی وزرتشتیان، تهران: هوخت. اشیدری، جهانگیر،(۱۳۵۵)، یادداشت های کیخسرو شاهرخ، تهران: انتشارات پرچم. امینی، تورج، (۱۳۸۰)، اسنادی از زرتشتیان معاصر(۱۲۵۸-۱۳۳۸)، تهران: سازمان اسناد ملی ایران. بای، کای، (۱۳۴۸)، «دیانت زرتشتی» مجموعه سه مقاله از کای بار، آسموسن، مری بویس، ترجمه فریدون وهمن، تهران: بنیاد فرهنگ ایران زمین. بویس، مری، (۱۳۶۴)، «مانکجی هاترایا در ایران»، ماهنامه سیاسی، اجتماعی، هنری، علمی، ادبی چیستا، ترجمه هاشم رضی، ش ۲۶، اسفند۱۳۶۴. تاپار، رومیلا و اسپیر، پرسیوال، (۱۳۸۷)، تاریخ هند، ترجمه همایون صنعتی زاده، قم: انتشارات ادیان. ترابی فارسانی، سهیلا، (۱۳۸۴)، تجار مشروطیت و دولت مدرن، تهران، نشر تاریخ ایران. تشکری، علی اکبر، (۱۳۸۴)، درآمدی بر شرایط اجتماعی و اقتصادی زرتستیان یزد در دوره قاجاریه، مجله فرهنگ، شماره ۵۶، صص ۱۷-۳۸. تقی زاده، سید حسن، (۱۳۳۶)، زمینه انقلاب مشروطیت ایران، بی جا، انتشارات گام. جکسن، ویلیامز(۱۳۵۲)، سفرنامه جکسن، ترجمه منوچهر امیری، تهران، خوارزمی. رحمانی، عنایت الله(۱۳۸۳)، حبل المتیتن(کلکته)، تهران: سازمان اسناد و کتابخانه ملی. شورش هندوستان، (۱۳۷۲)، ترجمه آوانس ماسئیان، تهران: انتشارات نیلوفر. شهریاری، پرویز، (۱۳۶۰)، «پارسی نامه» (پارسیان نام آور وبلند آوازه هند)، ماهنامه دینی، اجتماعی، ادبی و علمی فروهر، ش ۵، س۱۰. شهزادی، رستم،(۱۳۴۵) «تاریخ انجمن های زرتشتیان»، هوخت، دوره۱۷، ش۳ و۴. شهمردان، رشید، (۱۳۵۴)، صورت فرمان های جماعت، هوخت، دوره بیست و ششم، شماره ۱۲: ۲۵-۲۹. شهمردان، رشید، (۱۳۳۰)، فرزانگان زرتشتی، تهران، چاپ راستی. شهمردان، رشید، (۱۳۶۲)، تاریخ زرتشتیان وفرزانگان، تهران: فروهر. شهمردان، رشید، (۱۳۶۰)، تاریخ زرتشتیان پس ازساسانیان، تهران: راستی. کیخسرو شاهرخ، (۱۳۸۲)، خاطرات ارباب کیخسرو شاهرخ، به اهتمام شاهرخ داشنا ایت، ترجمه غلامحسین میرزا صالح، مازیار، تهران. لب و خلاصه ریپورت انجمن ناصری زرتشتیان یزد، چاپ سنگی، نگهداری در آرشیو کتابخانه وزیری یزد وابسته به آستان قدس رضوی، بی تا. مالکوم، ناپیر، (۱۳۹۴)، خاطرات، ترجمه علی اکبر تشکری، چاپ اول، تبریز، بهاردخت. مانکجی لیمجی، هوشنگ هاترایای کیانی، (۱۲۸۰ق)، اظهار سیاحت در ایران، بمبئی: طبع خانه نبئی ایدوکیشن سوساتینی. نائبیان جلیل و جواد علیپور سیلاب، (1389)، مانکجی لیمجی و جامعه زرتشتیان ایران عصر قاجار، تاریخ نامه ایران بعد از اسلام، سال اول، پائیز و زمستان۱۳۸۹.

اسناد کیومرث وفادار، 2 جلد، نسخه خطی، آرشیو شخصی دکتر علی اکبر تشکری. تلگراف یوسف بختیاری از طهران به یزد، مجموعه گزارش‌های انجمن ناصری، نمره ۳۳۲، آرشیو خصوصی. سازمان اسنادملی ایران، سند شماره ۳۶۰۰۰۷۷۷۷. سواد تلگرام ظل السلطان به خلق یزد، ۱۳۰۱ه ق، آرشیو خصوصی. سند تأئیدیه علمای یزد، رمضان ۱۲۷۶، آرشیو خصوصی. عریضه انجمن ناصری به شیخ محمد تقی، ۱۸ شعبان، ۱۳۰۹، آرشیو خصوصی. عریضه مانکجی به ناصرالدین شاه، بی تا، آرشیو خصوصی. عریضه وکلای پارسیان هندوستان به ناصرالدین شاه، مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، ص۷. نامه انجمن به ریاست نظمیه یزد،۲۴ رجب ۱۳۲۹، آرشیو خصوصی. نامه انجمن به جناب مستطاب مجدالعلما ، ۲۳ رجب ۱۳۰۹، آرشیو خصوصی. نامه به سکرتری انجمن بمبئی جی جی باهای میتجی، ۱۶ جولای ، آرشیو خصوصی. نامه جماعت مجوس دارالعباد یزد به صدر اعظم ،ذی حجه ۱۲۶۸ ه.ق، آرشیو خصوصی. نامه میرزا تقی خان وزیر به شیخعلی خان نایب الحکومه یزد، جمادی الثانی ۱۲۶۶، آرشیو خصوصی.