با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی تاریخ

نوع مقاله : pajoheshi

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای تاریخ ایران دوره اسلامی،دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر، ابهر،ایران

2 گروه تاریخ،دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر ،ابهر، ایران.

3 استادیار گروه تاریخ، دانشگاه فرهنگیان، قزوین، ایران.

10.30473/lhst.2024.68423.2849

چکیده

سلجوقیان کرمان یا آل قاورد (۴۳۲-۵۸۳ق) یکی ازحکومت‌های مهم محلی در تاریخ سلجوقیان، توسط قاورد در کرمان شکل گرفت و به مدت یکصدوپنجاه سال از کرمان تا سواحل عمان را زیر سیطره خود داشت. این حکومت منشأ تحولاتی در اقتصاد و تجارت زمینی و دریایی شد؛ بطوریکه در این دوره کرمان به یکی از پایگاه‌های تجاری در قلمرو حکومتی سلجوقیان بزرگ تبدیل شد. اگرچه به دلیل بروز چالش بین سلطان ملکشاه و قاورد، چند جنگ رخ داد که موجب تیرگی روابط فی‌مابین شد، ولی سرانجام بین آنها صلح برقرار گشت و از آن پس آل قاورد سعی کردند در منازعات شاهزادگان و حکومت مرکزی دخالت نکنند. هدف از این پژوهش شناسایی عوامل بقا و تداوم این سلسله محلی، آن هم در دوران بحرانی پس از مرگ ملکشاه است. نتایج تحقیق نشان داد که نگرش سیاسی جانشینان قاورد نسبت به حکومت مرکزی مبنی بر عدم مداخله در منازعات سلجوقیان و توجه آنها به شکوفایی تجاری و اقتصادی در درازمدت، رمز بقا و پایداری حکومت سلجوقیان کرمان شد. این پژوهش تلاش دارد تا بر اساس روش تحقیق تاریخی با رویکرد توصیفی- تحلیلی و در حوزه‌ی مطالعات کتابخانه ای، موضوع را از زوایای مختلف مورد واکاوی قرار دهد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

ابن‌اثیر، عزالدین ابواسحاق. (1352). الکامل فی التاریخ. ترجمه عباس خلیلی، ابوالقاسم حالت. تهران: انتشارات علمی. باسورث، (1381). سلسله اسلامی، ترجمه فریدون بدره‌ای، تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی. بنداری اصفهانی، محمّد. (1356). تاریخ سلسله‌ی سلجوقی (زبدة النصر و نخبة العصره). ترجمه محمدحسین جلیلی. تهران: انتشارات بنیاد فرهنگ ایران. بیهقی، ابوالفضل. (1373). تاریخ بیهقی. به‌کوشش خلیل خطیب‌رهبر. تهران: انتشارات مهتاب. تاریخ سیستان، (1381). تصحیح محمد تقی بهار، جلد اول. تهران: انتشارات معین. حسن‌زاده، اسماعیل. (1391).«تحلیل انتقادی روایت های واقعه یورش غز به خراسان (سال 548ق)». مطالعات تاریخ فرهنگی؛ پژوهشنامه‌ی انجمن ایرانی تاریخ. سال سوم، شماره ی دوازدهم، صص 25-51. راوندی، محمدبن علی بن سلیمان، (1363)، راه الصدور آیه السرور، به تصحیح محمد اقبال، انتشارات علمی فرهنگی، تهران. سعادتی‌فر، براتعلی (1377). «سلجوقیان در عصر سلطان سنجر». دانشگاه فردوسی مشهد. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. شبانکاره‌ای، محمّد بن علی بن محمّد (1363). مجمع الانساب، به کوشش میر هاشم محدّث، انتشارات تهران: امیر کبیر. کاهن، کلود (1385). « بر آمدن ترکان»، ترکان در ایران، ترجمه یعقوب آژند، تهران : انتشارات مولی. کرمانی، افضل الدین ابوحامد، (1326). بدایع الازمان فی وقایع کرمان، فراورده مهدی بیانی، تهران: بی جا. کرمانی، افضل الدین ابوحامد، (1373). سلجوقیان و غز در کرمان. مقدمه، تصحیح و تحشیه: محمدابراهیم باستانی پاریزی. تهران: انتشارات کورش. کرمانی، افضل الدین ابوحامد، (1386). سلجوقیان و غز در کرمان، محمد ابراهیم باستانی پاریزی، تهران: ناشر علمی، جلد اول کلوزنر، کارلا (1381). دیوانسالاری در عهد سلجوقی، ترجمه یعقوب آژند، تهران : امیرکبیر. گروسه، رنه (1379). امپراطوری صحرانوردان، ترجمه عبدالحسن میکده، تهران : انتشارات علمی فرهنگی. لسترنج،کی، (1337). جغرافیای تاریخی، ترجمه محمد عرفان، تهران: انتشارات بنگاه ترجمه، نشر کتاب. لمبتون، آن.کی.اس، (1363). سیری در تاریخ ایران بعد از اسلام، ترجمه یعقوب آژند، تهران: انتشارات امیرکبیر. مرسلپور، محسن، پیری، محمد، (1400)، «بررسی تحلیلی اقدامات اقتصادی حکومت محلی سلجوقیان کرمان» پژوهش نامۀ تاریخ های محلی ایران، سال نهم، شماره دوم، صص 51-60. مستوفی، حمدالله، (1339). تاریخ گزیده، به اهتمام عبدالحسین نوایی، تهران: انتشارات امیرکبیر. مسکویه، ابوعلی (1376). تجارب الامم. ترجمه ی علینقی منزوی، تهران: توس. منشی،ناصرالدین، (1362). سمط العلی للحضره العلیا. تصحح عباس اقبال. تهران: انتشارات اساطیر. نیشابوری، ظهیر الدین. (1332). سلجوقنامه. به‌کوشش محمّد رمضانی. تهران: نشر کلاله خاور. وزیری کرمانی، احمدعلی، (1340)، تاریخ کرمان (سالاریه)، به کوشش محمدابراهیم باستانی پاریزی، تهران: انتشارات ابن سینا.