با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی تاریخ

نوع مقاله : pajoheshi

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری انقلاب اسلامی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران.

2 گروه تاریخ، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بین المللی امام خمینی، قزوین، ایران.

10.30473/lhst.2024.68466.2851

چکیده

قشر معلم و دانش­آموز از مهمترین نیروهای اجتماعی برآمده از ساختار آموزشی نوین در کشور بودند که نسبت به کارکردهای نامتوازن سیاسی و اجتماعی حکومت پهلوی، موضع انتقادی اتخاذ نمودند. معلمان و دانش­آموزان استان گیلان نیز به مانند همنوعان خود در دیگر استان­های کشور در پی­ دگرگونی در ساختار اجتماعی، بسط گفتمان­های چالشگر نظام سیاسی و ظهور رهبری ساختارشکن به نام امام خمینی (ره)، شالوده‌ی بروز نارضایتی و اعتراضات خیابانی را فراهم نمودند و با حضور مستمر در اعتراضات و راهپیمایی­ها و توزیع و تکثیر اعلامیه­ها و کتب انقلابی دست به کنشگری فرهنگی و انقلابی زدند. این پژوهش می‌کوشد تا با رویکرد توصیفی- تحلیلی و روش تاریخی و با تکیه بر منابع اسنادی و تاریخ شفاهی به این پرسش پاسخ دهد که معلمان و دانش­آموزان شهرهای مختلف استان گیلان چه نقشی در شکل­دهی و بسیج سیاسی نیروها در انقلاب اسلامی داشتند؟ یافته­های پژوهش نشان می­دهد که آنان از پیشگامان جریان آگاهی­بخشی و انسجام سیاسی جهت انجام کنش انقلابی در بین اقشار مختلف جامعه بودند و با کنش­های رفتاری و بیانی خود زمینه‌ی حضور توده­های انقلابی را در صحنه‌ی انقلاب فراهم نمودند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

کتابنامه آرشیو سازمان اسناد ملی ایران، ش س 6326/2293. آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی، اسناد سازماندهی‌نشده، ش ب38793؛ 38791. احمدی، حسین، (1395)، نقش معلمان و دانش آموزان در پیروزی انقلاب اسلامی، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی. اسکاچ پل، تدا، (1389)، دولت‌ها و انقلاب اجتماعی، ترجمه سیدمجید روئین‌تن، تهران، سروش، چ دوم. اشرف، احمد و علی بنوعزیزی، (1386)، طبقات اجتماعی، دولت و انقلاب در ایران، ترجمه سهیلا ترابی فارسانی، تهران، نیلوفر. اشرف، حمید، (بی‌تا)، تحلیلی از یک سال جنگ چریکی در شهر و کوه، آمریکا، سازمان دانشجویان ایرانی در آمریکا. انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک استان گیلان، (1389)، کتاب اول و دوم، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات. انقلاب اسلامی به روایت اسناد ساواک، (1386)، کتاب بیست و پنجم، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات. _____، (1385)، کتاب بیست و دوم، بیست و سوم، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات. _____، (1383)، کتاب پانزدهم، چهاردهم، سیزدهم، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات. _____، (1378)، کتاب چهارم، ششم، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات. _____، (1381)، کتاب دهم، یازدهم، دوازدهم، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات. _____، (1384)، کتاب شانزدهم، هفدهم، هجدهم، نوزدهم، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات. _____، (1379)، کتاب هفتم، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات. بولتن خبرگزاری پارس، سال 1357، شمارگان مختلف. بولتن رادیو و تلویزیون ملی ایران، سال 1357، ش 188. حق‌گو، منوچهر، (1357)، زندانیان سیاسی؛ شرح‌حال و مبارزات سیاسی فرزندان راستین ایران، تهران، عطایی. خمامی‌زاده، جعفر، (1374)، «آموزش و پرورش در گیلان»، کتاب گیلان، جلد سوم، تهران، گروه پژوهشگران ایران. _____، (1384)، تاریخچه آموزش و پرورش گیلان، تهران، سنا. راش، مایکل، (1390)، جامعه و سیاست: مقدمه‌ای بر جامعه‌شناسی سیاسی، ترجمه منوچهر صبوری، تهران، سمت، چاپ دهم. روزشمار انقلاب اسلامی، (1384)، ج9، به کوشش میرزاباقر علیان نژاد، تهران، سوره مهر. روزنامه اطلاعات، سال 1357، شمارگان مختلف. روزنامه آیندگان، سال 1357، شمارگان مختلف. روزنامه بورس، سال 1357، شماره 4215. روزنامه جمهوری اسلامی، سال 1358، شماره 77. روزنامه رستاخیز، سال 1357، شمارگان مختلف. روزنامه کیهان، سال 1357، شمارگان مختلف. روزنامه مهر ایران، سال 1357، شماره 4664. روزهای حماسه و نور؛ بر اساس اسناد و مدارک ارتش شاهنشاهی، (1393)، تنظیم‌کننده علی‌حسین احمدی، تهران، بنیاد تاریخ پژوهی و دانشنامه انقلاب اسلامی. فخرایی، ابراهیم، (1362)، سردار جنگل، تهران، جاویدان، چ دهم. فرهنگ اعلام شهدای استان گیلان، (1395)، تهران، نشر شاهد. گر، تد. رابرت، (1377)، چرا انسان‌ها شورش می‌کنند، ترجمه علی مرشدی‌زاد، تهران، پژوهشکده مطالعات راهبردی. گزارش زمستان ۵۷، (1372). به کوشش جلیل جباری، انتشارات سازمان عقیدتی‌سیاسی ارتش جمهوری اسلامی ایران. مصاحبه با آقای سیدهادی موسوی در تاریخ 2/ 4/ 1400. مصاحبه با آقای سیدمحمد حسینی در تاریخ 17/ 8/ 1399. مصاحبه با آقای محمدرضا خانعلی‌پور در تاریخ 17/ 9/ 1400. مصاحبه با آقای محمد رئیسیان در تاریخ 8/ 12/ 1399. مصاحبه با آقای ناصر وحدتی در تاریخ 8/ 11/ 1400. مصاحبه با آقای یعقوب صفری در تاریخ 21/ 6/ 1401. مرادیان، علی اکبر، (1396)، گیلان در گزاره 57، تهران، سوره مهر. مناشری، دیوید، (1400)، نظام آموزشی و ساختن ایران مدرن، ترجمه محمد حسین بادامکی وعرفان مصلح، تهران، حکمت سینا، چاپ سوم. میثمی، لطف‌الله، (1358)، ویژگی‌های انقلاب ایران، تهران، صمدیه. نشریه اخبار جنبش اسلامی، (1357)، یازده شماره، مندرج در آرشیو اسناد نهضت آزادی ایران، جلد نهم، دفتر یکم. Hiro, Dilip, (1985), Iran under the Ayatollahs, London, Melbourne and Henley: Routledge and Kegan paul. Moller, Herbert, (1968), "Youth as a Force in the Modern World", in Comparative Students in Society and History, Apil. Oberschall, Anthony, (1973), Social Conflict and Social Movement, Prentice Hall, New Jersey. Piaget, Jean, (1967), "The Moral Development of the Child", in Six Psychological Students, New York, Randon House.