با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی تاریخ

نوع مقاله : pajoheshi

نویسندگان

1 دکترای تخصصی،گروه تاریخ و ایران شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

2 دانشیار، گروه تاریخ و ایران شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

3 استاد، گروه تاریخ و ایران شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران.

10.30473/lhst.2024.67715.2834

چکیده

تلاش‌های روسیه برای نفوذ در ایالت‌های شمالی ایران، در دوره‌ی قاجار شکل جدی‌تری به خود گرفت و سرانجام پس از انعقاد عهدنامه‌های گلستان و ترکمانچای، محسوس‌تر و مشهودتر شد. استرآباد به سبب موقعیت ویژه‌ی تجاری و جغرافیایی خود، مورد توجه خاص روس‌ها قرار گرفت. آنها با نفوذی که در استرآباد به دست آوردند بر مسائل، وقایع و حوادث این ناحیه تأثیرات جدی گذاشتند. این شرایط به سمتی پیش رفت که حاکم منطقه، عملاً کنسول روس بود و اکثر حکام و مقامات ایرانی در مقابل او قدرتی نداشتند. این پژوهش با هدف بررسی وضعیت ایالت استرآباد و دلایل ناتوانی حاکمان این منطقه در مقابله با سلطه‌ی روسیه قصد آن دارد تا به این سؤال پاسخ دهد که چرا حکام  ایالت استرآباد نمی‌توانستند واکنشی مناسب در مقابل نفوذ روس‌ها داشته باشند؟ یافته‌های پژوهش که به شیوه‌ی توصیفی-تحلیلی انجام‌ شده، این فرضیه را مطرح می‌کند که نبود حاکمان مقتدر و اصلاح‌گر در منطقه‌ی استرآباد، ظلم و تعدی مقامات و حاکمان ایرانی این منطقه به مردم، عدم یکپارچگی و اتحاد میان اهالی و نهایتاً همدستی برخی مقامات ایرانی با روس‌ها، نفوذ و حضور بیگانگان را در منطقه پررنگ‌تر کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات