پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران

با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی تاریخ

صفحه اصلی

مرور

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

اطلاعات نشریه

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

راهنمای نویسندگان

هزینه های پردازش مقاله

ارسال مقاله

داوران

تماس با ما

نوع مقاله : pajoheshi

نویسنده

محمد بختیاری

استادیار گروه تاریخ، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران

10.30473/lhst.2023.65354.2767

چکیده

چکیده
قزوین از جمله شهرهایی است که در هر دو جنگ جهانی مورد اشغال متفقین قرار گرفت. در جنگ جهانی دوم نیروهای هر سه کشور شوروی، بریتانیا و آمریکا در این شهر حضور یافتند و قزوین به عنوان یکی از مراکز فرماندهی نیروهای شوروی و پایگاه اصلی آنها برای کنترل پایتخت مورد استفاده قرار گرفت. حضور نیروهای متفقین در قزوین، مشکلات زیادی را برای ساکنان آن به وجود آورد که آثار و نشانه‌های آن در اسناد و منابع تاریخی قابل مشاهده است. هدف پژوهش حاضر که با روش تحلیلی و با تکیه بر اسناد و منابع کتابخانه‌ای انجام می‌شود بررسی وضعیت قزوین در جنگ جهانی دوم است و می‌خواهد به این سوال پاسخ دهد که اشغال قزوین توسط نیروهای متفقین چه پیامدهایی را برای این شهر و ساکنان آن داشته است؟ نتیجه پژوهش حاضر نشان می‌دهد حضور متفقین در قزوین که از اولین روزهای ورودشان به ایران تا ماه‌های بعد از اتمام جنگ جهانی ادامه یافت، سبب بروز ناامنی، هرج و مرج، قتل، غارت، دزدی، قحطی، گرانی، قاچاق، احتکار، بیماری، اختلاف و درگیری در قزوین و اطراف آن شد. هر چند با اتمام جنگ و خروج متفقین از ایران وضعیت در ظاهر به حالت عادی برگشت، اما برخی از پیامدهای آن همچون تشکیل حزب توده و دخالت‌های آن در امور داخلی و اختلافاتش با گروه‌های دیگر سیاسی همچنان ادامه یافت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

تاریخ های محلی ایران

مراجع

سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران(ساکما)، ورود سربازان شوروی به شهرستانها، ش 004298/ 290، 17/2/1324: ص 8. ساکما، اعتراض رئیس پادگان شوروی در قزوین نسبت به تغییر فرماندار شهر، ش 003184/290، 21/6/1320: ص 4. ساکما، تصرف اراضی کشاورزی توسط نیروهای شوروی و نقل و انتقال سربازان و تسلیحات آن کشور در ایران و ایجاد ناامنی در شهرهای مرزی، ش008270/290، 11/1/1324: ص67. ساکما، ارسال تسلیحات به شهربانی و ژاندارمری‌‌های مناطق تحت اشغال نیروهای شوروی با نظارت مأمورین آن کشور، ش 008276/290، 7/8/1320: ص 21. ساکما، مسامحه نظامیان شوروی در تخلیه شهر قزوین، ش 003497/293، 17/12/1323: ص 2. ساکما، ملزم ساختن شهرداری و ژاندارمری قزوین توسط فرمانده روسی به منعکس نمودن کلیه سرقتهای مسلحانه، ش 004615: 293، بی‌‌تا: ص 3. ساکما، برگزاری جشنهای سالروز ایجاد ارتش سرخ در قزوین، ش 003484/293، 6/12/1323: ص 7. ساکما، بازرسی منزل رئیس امنیه قزوین توسط نیروهای شوروی، ش003562/293، 8/5/1321: ص 10. ساکما، صورتجلسه خسارت وارده به دادگستری قزوین در حادثه شهریور 1320، ش 118045/293، 6/10/1320: ص 10؛ 14/10/1320: ص 12. ساکما، کنترل مبادی ورودی و خروجی شهرها و بازرسی وسائط نقلیه و مسافرین توسط نیروهای شوروی، ش 003502/293، 9/12/1320: ص 10. ساکما، تقاضای پرداخت خسارت به آسیب‌‌دیدگان وقایع شهریور 1320، ش 16670/310، 14/7/1321: ص 3. ش 009902/310، 2/12/1320: ص 4؛ 18/1/1321: ص 5. ساکما، درخواست تامین نیروی نظامی جهت برقراری امنیت در قزوین و دهات اطراف آن، ش 16683/310، 16/6/1320: ص 1؛ 17/7/1320: ص 4؛ 3/8/1320: ص 9؛ 14/8/1320: ص 12؛ 13/8/1320: ص 13؛ 8/9/1320: ص 24؛ 12/9/1320: 28؛ 19/9/1320: ص 34؛ 27/10/1320: ص 49.

کتاب‌‌ها

استوارت، ا. ریچارد (1370)، در آخرین روزهای رضاشاه، ترجمه عبدالرضا هوشنگ مهدوب و کاوه بیات، چ 2، تهران: انتشارات معین. اسکرین، سرکلارمونت (1363)، جنگ جهانی در ایران، ترجمه غلامحسین صالحیار، بی‌‌جا: نشر سلسله. اسنادی از اشغال ایران در جنگ جهانی دوم (1389)، به کوشش علیرضا روحانی و ابوالفضل ایزدی‌‌زاده، ج4، تهران: خانه کتاب. ایران در اشغال متفقین: مجموعه اسناد و مدارک 1324- 1318 (1371)، به کوشش صفاء‌‌الدین تبرائیان، تهران: موسسه خدمات فرهنگی رسا. ایران در بحران (مهر ماه 1320 تا شهریور ماه 1326) بر پایه خلاصه اخبار شبانه رایوهای خارجی و گزارش‌‌های روزانه و خلاصه روزنامه‌‌ها (1379)، به کوشش کیانوش کیانی هفت لنگ، پرویز بدیعی، تهران: سازمان اسناد ملی ایران. بولارد، سر ریدر و اسکراین، سر کلارمونت (1363)، شترها باید بروند!، ترجمه حسین ابوترابیان، چ 2، تهران: نشر نو. خامه‌‌ای، انور (1381)، سال‌‌های پرآشوب، ج 4، تهران، فرزان روز. ذوقی، ایرج (1368)، ایران و قدرتهای بزرگ در جنگ جهانی دوم، چ 2، تهران: پاژنگ. فرخ، مهدی (بی‌‌تا)، خاطرات سیاسی فرخ (معتصم‌‌السلطنه): شامل تاریخ پنجاه ساله معاصر، تهران: جاویدان. گزیده اسناد جنگ جهانی دوم در ایران (1389)، به کوشش بهروز قطبی، چ 2، تهران: اطلاعات. مشروح مذاکرات مجالس شورای ملی و اسلامی، نسخه دوم، کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم انسانی، دوره 14، جلسه 79. مکی، حسین (1374)، تاریخ بیست ساله ایران، ج 8، تهران: علمی و فرهنگی. میلسپو، آرتور (1370)، آمریکایی‌‌ها در ایران (خاطرات دوران جنگ جهانی دوم)، ترجمه عبدالرضا هوشنگ مهدوی، تهران، نشر البرز.

اطلاعات، ش 4714، 30/8/1320: 1؛ ش 4769، 26/10/1320: 1؛ ش 4724، 10/9/1320: 1؛ ش 4906، 22/3/1321: 1؛ ش 4954، 9/5/1321: 4؛ ش 4973، 30/5/1321: 4؛ ش 4984، 11/6/1321: 4؛ ش 4789، 18/11/1320: 1؛ ش 5030، 29/7/1321: 1؛ ش 5043، 13/8/1321: 1؛ ش 5049، 19/8/1321: 1؛ ش 5539، 23/5/1323: 4؛ ش 5221، 22/4/1322: 3؛ ش 5225، 28/4/1322: 3؛ ش 5226، 29/4/1322: 3؛ ش 5230، 3/5/1322: 3؛ ش 5251، 30/5/1322: 3؛ ش 5260، 9/6/1322: 4؛ ش 5297، 23/7/1322: 4؛ ش 5308، 8/8/1322: 3؛ ش 5313، 14/8/1322: 3؛ ش 5317، 18/8/1322: 3؛ ش 5332، 6/9/1322: 4؛ ش 5358، 8/10/1322: 4؛ ش 5362، 14/10/1322: 4؛ ش 5624، 4/9/1323: 4.