با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی تاریخ

نوع مقاله : pajoheshi

نویسندگان

1 دانشیار گروه تاریخ دانشکده ادبیات دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.

2 دکترای ایرانشناسی، مدرس گروه معارف دانشگاههای آذربایجان شرقی. ایران

10.30473/lhst.2023.63417.2737

چکیده

بررسی قدرت‌‌گیری خاندان‌‌ حکومتگر پس از افول قدرت‌‌های مرکزی، روند تاریخی گذر از حکمرانی‌‌های متمرکز ایرانی به حکمرانی‌‌های محلی را نشان می‌‌دهد. متأسفانه مطالعات نظری مربوط به خاندان‌‌شناسی در ایران هنوز آغاز نشده‌‌است تا بتوان با تکیه بر آن ظهور و افول خاندان‌های حکومتگر را مورد بررسی تطبیقی دقیق قرار داد. این مقاله روند قدرت‌‌گیری و افول قدرت خاندان گاورودیان در منطقه گاورود بین همدان و کردستان ‌‌و به طور مشخص سیاست گاورودیان در قبال سه حکومت قراقوینلو، تیموری و آق‌قوینلو را مورد بررسی و تحلیل قرار می‌‌دهد. یکی از مشکلات فراروی این خاندان، تغییر سریع حکومت‌‌ها در ایران بود. مساله اصلی گاورودیان که در طول سده‌ی نهم قمری بر ایران حاکم شدند، این بود که بتوانند منافع خود را با منافع متفاوت و سیّال این سه حکومت تنظیم کنند. لذا سیالیّت منافع حکومت‌‌های مرکزی به سیالیّت و پیچیدگی واکنش گاورودیان انجامید. آنان نتوانستند در برابر سیاست تمرکزگرایی حکومت‌های مرکزی، قدرت استوار و باثباتی ایجاد کنند و سرعت تحولات، آنان را به اتخاذ سیاست‌های آنی و فرصت‌طلبانه وامی‌‌داشت. بنابراین گرفتار تذبذب و سردرگمی شدند. بعلاوه رقابت‌های درون خاندانی و عملکرد خاندان رقیب نیز قدرت آنان را به افول کشانید.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Gavrudi dynasty’s policy in interaction with Timurid and Turkmen governments

نویسندگان [English]

  • Esmaeil Hassanzadeh 1
  • Hojat Niknafs 2

1 Associate Professor, Department of history.Faculty of Literature. university of alzahra .Tehran. Iran.

2 PhD in Iranology, Lecturer of the Department of Islamic Education, East Azerbaijan .Iran

چکیده [English]

Study ruling families’ rise of power after the decline of the central powers shows the historical process of passing from centralized Iranian governments to local governments. Unfortunately, theoretical studies related to family history have not yet begun in Iran, so that the emergence and decline of ruling families can be examined in detail. This article studies and analyzes fall of the Gavrudian in Gavrudi region near Hamedan and Kurdistan and in particular Gavrudian's policy towards the three governments of kara kouynlu, Timurid, and Ak kouynlu. The main problem of the Gavrudians who ruled during the 9th century that they could adjust their interests to the three governments’ different and fluid interests. Thus, the fluidity of central governments’ interests led to the Gavrudians’ reaction fluidity and complexity. They could not establish a strong and stable power against the central governments’ centralist policies. The rapid changes forced them to adopt immediate and opportunistic policies. Therefore they became confused. In addition, intra-family rivalries and the performance of rival families reduced their power.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Gavrudian family
  • Azerbayjan
  • Hamedan
  • Qaraquynlu's
  • Timurids and Aghquynlu's
ابن‌‌شهاب یزدی(بی‌‌تا)، جامع التواریخ حسنی، باهتمام حسین مدرسی طباطبایی و ایرج افشار، موسسه علوم آسیای میانه و غربی، دانشگاه کراچی پاکستان. اسناد و مکاتبات تاریخی ایران(1370)، گردآورنده عبدالحسین نوائی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی. امینی هروی، صدرالدین ابراهیم(1383)، فتوحات شاهی، تصحیح محمدرضا نصیری، تهران، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی. حافظ ابرو(1372)، زبدة التواریخ، به کوشش سیدکمال حاج سیدجوادی، تهران، نشر نی و وزارت فرهنگ وارشاد اسلامی حسن زاده، اسماعیل(1379)، حکومت ترکمانان قراقویونلو و آق قویونلو در ایران، تهران، سمت. خاماچی، بهروز(بی تا)، قلعه‌های تاریخی آذربایجان، تبریز،نشر معرفت گلزار. روملو، حسن بیگ(1389)، احسن التواریخ، تصحیح عبدالحسین نوائی، تهران، انتشارات اساطیر. سمرقندی، کمال‌‌الدین عبدالرزاق(1383) مطلع سعدین و مجمع بحرین، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. سیدحسین زاده، هدی(1394)، تاریخ فراموش شده: ایران در دوره سلطان یعقوب آق قویونلو، تهران، نشر تاریخ ایران. طهرانی، ابوبکر(1356)، کتاب دیاربکریه، تصحیح نجاتی لوغال و فاروق سومر، تهران کتابخانه طهوری. کاتب یزدی، احمدبن حسین بن علی،تاریخ جدید یزد، بخ کوشش ایرج افشار، تهران، ابن سینا. مرعشی، ظهیرالدین(1364)، گیلان و دیلمستان، تصحیح منوچهر ستوده، تهران، انتشارات اطلاعات. منز، بئاتریس فوربز(1390)، قدرت، سیاست و مذهب عهد تیموری، ترجمه جواد عباسی، مشهد، دانشگاه فردوسی مشهد. میرخواند(1380)، روضة الصفا، تصحیح جمشید کیانفر، تهران، اساطیر واله اصفهانی قزوینی، محمدیوسف(1379)، خلدبرین: تاریخ تیموریان و ترکمانان، به کوشش میرهاشم محدث، تهران، میراث مکتوب.