نوع مقاله : pajoheshi
نویسنده
دانشجوی دکترای تخصصی دانشگاه تهران، تهران، ایران.
چکیده
حکومت قاجار وارث نوعی از پراکندگی قدرت در ایران بود. از این‌رو برای بازگرداندن نظارت بر نهادهای اداری- مالی، سیاست‌هایی اتخاذ کرد که به پشتوانه‌ی تخصیص اعتبار ، اجرایی می‌شد. در راستای این هدف، از ابتدای دوره‌ی قاجاریه تا پایان پادشاهی محمدشاه در سال 1264 ه.ق اقداماتی برای بازسازی نظام اداری در بندر بوشهر انجام شد و سپس با شروع دوره‌ی ناصری و صدارت میرزا تقی‌خان امیرکبیر، از طریق اختصاص بودجه به مصارف کشوری و لشگری، بازسازی نظام اداری بندر بوشهر پیگیری شد. با بررسی دفاتر «دستورالعمل» و «مفاصاحساب» این دوره، می‌توان سیر تخصیص بودجه برای بازسازی نظام اداری و مالی بنادر را از ابتدای دوره‌ی ناصری پیگیری نمود. مطالعه‌ی این متون سیاقی، سیر سیاست‌های اداری- مالی حکومت قاجار برای توسعه‌ی نظام اداری- مالی خود در بندر بوشهر را نشان می‌دهد. شکل‌گیری ولایت «بوشهر و مضافات و بنادر» در سال 1305 ه.ق نقطه عطفی در این فرآیند بود. با تشکیل این ولایت، بندر بوشهر بیش از پیش به نظام اداری- مالی حکومت قاجار نزدیک شد. پرسش این پژوهش این است که سیاست‌گذاری حکومت قاجار برای جای دادن بندر بوشهر در نظام اداری – مالی خود چگونه بود؟ این پژوهش با استفاده از روش کیلومتریک، بودجه‌ی اختصاص داده‌شده به مصارف اداری - مالی بندر بوشهر را به عنوان یکی از مؤلفه‌های مؤثر بر بازسازی نظام اداری- مالی حکومت قاجار در بنادر جنوبی در نظر گرفته است. فرضیه این پژوهش آن است که تشکیل واحد اداری- مالی ولایت «بوشهر و مضافات و بنادر» به عنوان واحدی مستقل از ایالت فارس، امری دفعی نبوده، بلکه برآیندی از روند برنامه‌ی تخصیص بودجه برای بنادر جنوبی در دور‌ی ناصری است.
کلیدواژه‌ها
موضوعات
)