پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران

با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی تاریخ

صفحه اصلی

مرور

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

اطلاعات نشریه

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

راهنمای نویسندگان

هزینه های پردازش مقاله

ارسال مقاله

داوران

تماس با ما

نوع مقاله : pajoheshi

نویسندگان

¹ دانشجوی دکتری تاریخ ایران بعد از اسلام، گروه تاریخ، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران.

² استادیار گروه تاریخ، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران

³ استادیار گروه تاریخ دانشگاه مذاهب اسلامی. سنندج، ایران.

⁴ استادیار گروه تاریخ.واحد سنندج.دانشگاه آزاد اسلامی.سنندج.ایران

10.30473/lhst.2023.65064.2760

چکیده

در آستانه‌ی جنگ جهانی اول مرزهای غربی و نواحی کردنشین ایران عصر قاجار یک دوره‌ی بحرانی را در نتیجه‌ی جابجایی‌های امرای محلی سپری کرد. همچنین اختلافات ریشه‌دار تاریخی با عثمانی، حضور عشایر مختلف و اختلافات سیاسی، منطقه را آبستن حوادث جدیدی ساخته بود. البته حائل شدن کردستان بین ایران و عثمانی در حالی که عثمانی رسماً به جنگ وارد شده بود نمی‌توانست کردستان را از تبعات جنگ دور نگه دارد. در پژوهش حاضر تلاش شده است تا به روش توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر منابع تاریخی و اسناد و جراید محلی و ملی به هدف تحقیق که تببین علل گسترش و تدوام جنگ جهانی اول در کردستان است، دست یابیم. بررسی‌های صورت گرفته نشان داد که مسائلی همچون اختلافات سیاسی و مذهبی در کردستان و تقابل عشایر با یکدیگر و نیز اهمیت استراتژیک این منطقه برای نیروهای خارجی از عوامل مهم زمینه‌ساز گسترش جنگ به کردستان بود. همچنین بی‌ثباتی سیاسی در کردستان، تشدید تقابل عشایر و وجود مشایخ ناراضی، رقابت دولت‌های متخاصم و در آخر وعده‌های دروغین استقلال، تداوم جنگ در منطقه را به دنبال داشت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

تاریخ های محلی ایران

مراجع

آذری شهرضایی، رضا (1358)، گزیده اسنادی از وقایع مشروطیت در کردستان و کرمانشاه، تهران: کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی. اتابکی، تورج (1387)، ایران و جنگ جهانی اول، ترجمه مهدی حقیقت‌خواه، تهران: انتشارات حقیقت‌خواه. افشار یزدی، محمود (1358)، سیاست اروپا در ایران، ترجمه ضیاءالدین دهشیری، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار. برزویی، مجتبی (1378)، اوضاع سیاسی کردستان از 1258 تا 1325، مقدمه ابراهیم یونسی، تهران: فکر نو. بیات، کاوه (1389)، ایران و جنگ جهانی اول اسناد وزارت داخله، انتشارات سازمان اسنا ملی ایران. تیمورزاده، مصطفی (1380)، وحشت در سقز، به کوشش شهباز محسنی، تهران: شیرازه، ص 29. ذوقی، ایرج (1368)، تاریخ روابط سیاسی ایران و قدرت‌های بزرگ، تهران: انتشارات پاژنگ، هوشنگ مهدوی، عبدالرضا (1349)، تاریخ روابط خارجی ایران، تهران، ج. رضایی، احمد(1379)، «کردها و کردستان در گذر زمان»، مطالعات ملی. روژبیاتی، محمد جمیل (1381)، فرمانروایی مکریان در کردستان، ترجمه شهباز محسنی، مقدمه همایون احمدی، تهران: نشر آنا. زارعی مهرورز، عباس (1385)، «اوضاع سیاسی و اجتماعی کردستان از مشروطه تا پایان جنگ جهانی اول»، پایان‌نامه دکتری، دانشگاه شهید بهشتی، استاد راهنما، دکتر عطاءالله حسنی. زکی‌بیگ، محمدامین (1388)، زبده تاریخ کرد و کردستان، ترجمۀ یدالله روشن اردلان، جلد دوم، تهران: انتشارات توس. سپهر، محمد علی (1336)، ایران در جنگ بزرگ، تهران: بانک ملی ایران. سردار مقتدر، علی اکبر خان (1380)، ایل سنجابی و مجاهدت ملی ایران، تحریر و تحشیه کریم سنجابی، تهران: شیرازه. شیخ‌الاسلامی، محمدجواد (1368)، قتل اتابک و شانزده مقاله تحقیقی دیگر، تهران: کیهان. ضیایی، رئوف (1367)، یادداشت‌هایی از کردستان، خاطرات شیخ رئوف ضیایی از وقایع حضور روسیه و بریتانیا و عثمانی و آشوب‌های محلی، به کوشش عمر فاروقی، ارومیه: انتشارات صلاح‌الدین ایوبی. علیف، اسو ام (1380)، تحولات مه در سیاست توسعه‌طلبی روسیه نسبت به ایران، ایران در جنگ جهانی اول، مجموعه مقالات سمینار، به کوشش صفا اخوان، تهران: وزارت امور خارجه، 1380. فاروقی، عمر (1383)، کردستان در مسیر تاریخ، تهران: آنا. فلوریدا، سفیری (1364)، پلیس جنوب ایران(اس. پی آر)، ترجمه منصوره اتحادیه نظام مافی و منصوره جعفری فشارکی، تهران: نشر تاریخ ایران. کاتم، ریچارد (1371)، ناسیونالیسم در ایران، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی. کندال، عصمت شریف وانلی (1379)، مصطفی مازدار، کردها، ترجمه ابراهیم یونسی، تهران: روزبهان. گزیده اسناد سیاسی ایران و عثمانی (1372)، ج6، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه. لازاریف، م. س. و همکاران (1999)، تاریخ کردستان، ترجمه کامران امین‌زاده- منصور صدقی، مسکو. لیتن، ویلهلم (1368)، خاطرات لیتن، سرکنسول آلمان در تبریز در اثنای جنگ جهانی اول، ترجمه پرویز صدری، تهران: ایرانشهر، 1368. محمدرضا بن صوفی محمد سلیم افلاس (1344)، تاریخ انقلاب کردستان، نسخ خطی متعلق به کاوه بیات. محمدی، آیت (1382)، سیری در تاریخ سیاسی کرد، تهران: پرسمان. مردوخ کردستانی، محمد (1379)، تاریخ مردوخ، تهران: نشر کارنگ. مریوانی، محمد (1395)، نگاهی به تحولات گروس در جریان جنگ جهانی اول، کردستان: دانشگاه کردستان- پژوهشکده کردستان‌شناسی. مریوانی، محمد (1382)، بیجار در گذر زمان، تهران: نیک‌پندار. مظهر احمد، کمال (1385)، کردستان در سال‌های جنگ جهانی اول و قتل عام ارامنه، ترجمه. مک‌داول، دیوید (1383)، تاریخ معاصرکرد، ترجمه ابراهیم یونسی، تهران: پانیذ. ملایی توانی، علیرضا (1378)، ایران و دولت ملی در جنگ جهانی اول، تهران: موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران. ملکزاده دیلمقانی، توحید (1385)، اذربایجان در جنگ جهانی اول، تبریز. میراحمدی، مریم (1363)، دین و مذهب در عهد صفوی، تهران: امیرکبیر. نیکیتین، واسیلی (1366)، کرد و کردستان، ترجمۀ محمد قاضی، تهران: نیلوفر. محمدی، آیت (1382)، سیری در تاریخ سیاسی کرد و کردهای کرد، تهران: پرسمان. هوشمندی، احسان (1382)، «کردستان: گذشته، حال و چالش‌های پیش رو»، چشم‌انداز ایران، ویژه‌نامه کردستان. یاسمی، غلامرضا رشید (1363)، کرد و پیوستگی نژادی و تاریخی او، تهران: امیرکبیر. اسناد و نشریات اسناد بایگانی وزارت امور خارجه، سال 1332، کارتن 66، پرونده 5. گزارش قنسولگری ایران در بادکوبه، نمره 1545، مورخ 25 ذیقعده 1332، کارتن 66، پرونده 5. اسناد وزارت خارجه، سند شماره 1181، تاریخ 16 ربیع الاول 1326ه‍.ق کارتن 42، پرونده 4. اسناد وزارت خارجه، سند شماره 1218، 27 سرطان 1338ه‍.ق، کارتن 40، پرونده 5. اسناد وزارت امور خارجه، پوشه‌های، 16تا 25، 18- 1321 و ... اسناد مجلس شورای اسلامی، دوره 3، ک3، ج33، ن 160؛ 1333/ 1915. اسناد بایگانی وزارت امور خارجه، سال 1332، کارتن 66، پرونده 5؛ گزارش قنسولگری ایران در بادکوبه، نمره 1545، مورخ 25 ذیقعده 1332، کارتن 66، پرونده 5. روزنامه ایران، سال دوم، شماره 273، 17 شوال 1336ق/ 3 مرداد 1297 ش. روزنامه حبل المتین، ج19، س 22، ش 18، 1384. روزنامه نوبهار، سال ششم، شماره 76، 10 ربیع‌الاول 1336ق.

Golmorad Moradi (1998), "Remarks about Kurdistan", WKI conflict Resolution, july 28. Abbas Valli (1998), The Kurds and Their Others: Fragmented Identity and Fragmented Politics, Comparative Studies Of South Asia, Africa and The Middle East, Vol.XVIII, No. 2.