پژوهشنامه تاریخ های محلی ایران

با همکاری مشترک دانشگاه پیام نور و انجمن ایرانی تاریخ

صفحه اصلی

مرور

شماره جاری

بر اساس شماره‌های نشریه

بر اساس نویسندگان

بر اساس موضوعات

نمایه نویسندگان

نمایه کلیدواژه ها

اطلاعات نشریه

درباره نشریه

اهداف و چشم انداز

اعضای هیات تحریریه

اصول اخلاقی انتشار مقاله

بانک ها و نمایه نامه ها

پیوندهای مفید

پرسش‌های متداول

فرایند پذیرش مقالات

اطلاعات آماری نشریه

راهنمای نویسندگان

هزینه های پردازش مقاله

ارسال مقاله

داوران

تماس با ما

نوع مقاله : pajoheshi

نویسندگان

¹ استادیار گروه تاریخ دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.

² دانشیار گروه تاریخ،دانشکده ادبیات، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.

10.30473/lhst.2023.64899.2758

چکیده

خراسان بزرگ به عنوان یکی از مناطق مهم دنیای اسلام و ایران در دوره‌ی تیمور گورکانی و فرزندش شاهرخ، دو دوره‌ی متفاوت را تجربه کرد. تیمور با تکیه بر حمایت امرای نظامی الوس جغتایی، دست به فتوحات گستردهای در غرب آسیا زد. در پی این فتوحات شهرهای خراسان نیز مانند بیشتر نقاط مفتوحه، شاهد قتل و غارت و ویرانی بود. بعد از مرگ تیمور و روی کار آمدن شاهرخ، رونق و آبادانی تا حد زیادی به خراسان بازگشت و این مناطق از زیر فشار دوره‌ی تیموری بیرون آمد. این پژوهش با روش توصیفی، تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانهای قصد دارد عملکرد تیمور و شاهرخ در خراسان را مورد بررسی قرار دهد. یافتههای پژوهش حاکی از این است که تیمور با توجه به منافع خود و تعلق خاطری که به آبادی پایتختش- سمرقند- داشت، تلاش نمود منابع اقتصادی و ظرفیتهای انسانی و فرهنگی مناطق مفتوحه به ویژه خراسان را صرف رونق و شکوفایی ماوراءالنهر نماید. نگاه تبعیضآمیز تیمور به خراسان، باعث ایجاد نابسامانی در این ولایت و تکرار بلایی شد که پیش‌تر مغولان بر سر خراسان آوردند. در مقابل، شاهرخ به عللی چون دلبستگی به خراسان، تکیه بر دیوانسالاران ایرانی و تعلق خاطر به قوانین اسلامی، تلاش قابل توجهی برای آبادانی خراسان به کار گرفت.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

تاریخ های محلی ایران

مراجع

آژند، یعقوب (1379). تاریخ ایران دوره تیموریان، تهران: جامی. ابن اثیر، (1371)، تاریخ کامل بزرگ اسلام و ایران، ترجمه عباس خلیلی، ابوالقاسم حالت، تهران: مؤسسه مطبوعات علمی. ابن عربشاه، احمد بن محمد (2008)، عجائب المقدور فی نوائب التیمور، تصحیح سهیل زکار، ج1، دمشق. اسفزاری، معین الدین محمد (1338)، روضات الجنات فی اوصاف مدینه هرات، تصحیح محمد کام امام، ج1 و 2، تهران: دانشگاه تهران. امیر اسمی، کامبیز و فیاض انوش، ابالحسن و اللهیاری، فریدون (1398). «تاثیر سیاست های حمایتی امرای تیموری بر موقعیت بازاریان اقتصاد شهری»، مجله پژوهش های تاریخی ایران و اسلام، شماره 25، صص 98-47. امیرخانی، غلامرضا (1393). «بازشناخت جریان های فرهنگی هرات در عصر شاهرخ»، پژوهش های علوم تاریخی، شماره2، دوره6، صص38-21. باسورث، کلیفورد ادموند (1381). سلسله های اسلامی جدید، ترجمه فریدون بدره ای، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران. جوینی، عطاملک بن محمد (1385). تاریخ جهانگشای جوینی، تصحیح محمد قزوینی، ج1، تهران: دنیای کتاب. حسینی تربتی، ابوطالب (1342). تزوکات تیموری، تهران: انتشارات اسدی. حافظ ابرو، شهاب الدین عبدالله (1349). جغرافیای حافظ ابرو قسمت ربع خراسان (هرات)، تصحیح مایل هروی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران. حافظ ابرو، شهاب الدین عبدالله(1370). جغرافیای تاریخی خراسان در تاریخ حافظ ابرو، تصحیح غلامرضا ورهرام، تهران: اطلاعات. حافظ ابرو، شهاب‌الدین عبدالله (1380). زبده التواریخ، تصحیح حاج سید جوادی، ج1 و2، تهران: فرهنگ و ارشاد اسلامی. خوافی، احمد بن محمد (1386). مجمل فصیحی، تصحیح محسن ناجی نصرآبادی، ج3، تهران: اساطیر. خواندمیر، غیاث‌الدین بن همام الدین (1380). حبیب السیر فی اخبار افراد بشر، تصحیح محمد دبیر سیاقی، ج 3، تهران: خیام. خواندمیر، غیاث‌الدین بن همام‌الدین (1355). دستور الوزرا، تصحیح سعید نفیسی، تهران: اقبال. خواندمیر، غیاث‌الدین بن همام‌الدین (1378). مکارم اخلاق، تصحیح محمد اکبر عشیق، تهران: میراث مکتوب. دست پاک، فاطمه (1390). خراسان بزرگ در عصر تیموریان، مشهد: بدخشان. راقم سمرقندی، میر سید شریف (بی‌تا). تاریخ راقم سمرقندی، بی‌جا: بی‌نا. رحم خدا، رقیه (1395). «بررسی دستاوردهای علمی و فرهنگی شاهرخ تیموری»، تاریخ نامه خوارزمی، سال3، صص116-99. رضوی، ابوالفضل و آزادبخت، سروش (1397). «دیوانسالاران امیر؛ درآمدی بر دگرگونی ساختار سیاسی- نظامی تیموریان در عهد شاهرخ»، مطالعات تاریخی جنگ، سال4، دوره2، صص138-113. رفیعی، امیر تیمور (1386). «سیری در اوضاع اقتصادی خراسان بزرگ در عهد تیموری»، فصلنامه تاریخ محلات، شماره 6، صص84-61. رویمر، ه.ر (1382). تاریخ ایران دوره تیموریان، ترجمه یعقوب آژند، تهران: جامی. سمرقندی، کمال‌الدین عبدالرزاق (1383). مطلع السعدین و مجمع البحرین، تصحیح عبدالحسین نوایی، ج 1و2و3، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. شامی، نظام الدین (1363). ظفرنامه، تصحیح محمد احمد پناهی، تهران: بامداد. شبانکاره‌ای، محمدبن علی (1381). مجمع الانساب، تصحیح هاشم محدث، تهران: امیر کبیر. عباسی، جواد و دلریش، بشری و معینی یزدی، ربابه (1391). «سپاه ایالات در عصر تیموریان»، پژوهش های علوم تاریخی. شماره1، دوره4، صص172-153. فرهانی منفرد، مهدی (1382). پیوند سیاست و فرهنگ در عصر زوال تیموریان و ظهور. صفویان، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی. کلاویخو، روی گنزاله دو (1377). سفرنامه کلاویخو، ترجمه مسعود رجب نیا، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب. منز، فوربز بئاتریس (1390). قدرت، سیاست و مذهب در ایران عهد تیموری، ترجمه جواد عباسی، مشهد: دانشگاه فردوسی. ___________ (1393). برآمدن و فرمانروایی تیمور(تاریخ ایران و آسیای مرکزی در سده‌های هشتم و دهم هجری)، ترجمه منصور صفت گل، تهران: رسا. میرجعفری، حسین (1379). تاریخ تحولات سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران در دوره تیموریان، اصفهان: سمت. ___________ (1383). «حمله تیمور به مازندران و عوامل سقوط مرعشیان»، پژوهش های تاریخی دانشگاه اصفهان، شماره 37 و 36، دوره 2، صص 36-17. میرجعفری، حسین و یوسف جمالی، کریم و موگویی، داریوش (1394). «عوامل رشد و زوال شهرهای ایران در عصر تیموریان»، پژوهش های تاریخی ایران و اسلام، شماره 17، صص 221-203. میرخواند، محمد بن خاوند شاه (1370). روضه الصفا فی سیره الانبیاء و الملوک الخلفا، بی جا: بی‌‌نا. نسوی، شهاب‌‌الدین محمد، (1388)، سیرت جلال‌‌الدین منکبرنی، تصحیح مجتبی مینوی، تهران: علمی و فرهنگی. نظری، سعید (1391). «بررسی روایات کشتار تیمور در سبزوار» ، مطالعات اسلامی: تاریخ و فرهنگ، شماره 89، سال 44، صص 98-85. نوروزی، جمشید و برومند، صفورا (1395). «نقش دیپلماسی شاهرخ تیموری در شبه قاره هند»، فصلنامه تاریخ اسلام و ایران، شماره30، سال26، صص273-253. نوروزی، جمشید و ربیعی، منیژه (1394). «نقش سادات بیهقی در تاریخ سیاسی کشمیر»، تاریخ‌های محلی ایران، شماره 2، سال 3، صص179-165. نوروزی، جمشید و یوسفی‌فر، شهرام و خسروبیگی، هوشنگ (1397). «عوامل موثر بر وضعیت تجارت خراسان و ماوراءالنهر در دوران تیموریان»، مجله پژوهش‌های تاریخی ایران و اسلام، شماره 22. صص176-153. هیلن براند، رابرت (1380). معمـاری اسـلامی، ترجمـه باقـر آیت‌الله‌زاده شیرازی. تهران: روزنه. واصفی، محمود بن عبدالجلیل (1349). بدایع الوقایع، تصحیح الکساندر بلدروف، ج2، تهران: بنیاد فرهنگ ایران. واله اصفهانی قزوینی، محمد یوسف (1379). خلدبرین (تاریخ تیموریان و ترکمانان)، به کوشش میرهاشم محدث، تهران: نشر میراث مکتوب. یزدی، شرف‌الدین علی (1387). ظفرنامه یزدی، ترجمه عبدالقادر هاشمی، ج1 و2، تهران: مجلس شورای اسلامی. یوسف جمالی، محمد کریم و میرجعفری، حسین و کلانتر، اعظم (1394). «طبقات، مناصب و ساختار شهرهای خراسان دوره تیموری»، مجله پژوهش‌های تاریخی ایران و اسلام، شماره 16، صص 203-183.