تاریخ های محلی ایران
تکتم یارمحمدی؛ فریبرز ویسی قلعه گلینه
چکیده
سنقر و کلیایی یکی از مناطق حاصلخیر در کرمانشاه است که در دوره قاجار مورد توجه برخی از خاندان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های متنفذ این حکومت قرار گرفت. آنها آنها با خرید املاک مردم به بهای اندک، صاحب زمین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های فراوانی در این منطقه شدند. دو تن از ملاکین بزرگ این منطقه، عبدالحسین فرمانفرما و امان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌الله ...
بیشتر
سنقر و کلیایی یکی از مناطق حاصلخیر در کرمانشاه است که در دوره قاجار مورد توجه برخی از خاندان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های متنفذ این حکومت قرار گرفت. آنها آنها با خرید املاک مردم به بهای اندک، صاحب زمین‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های فراوانی در این منطقه شدند. دو تن از ملاکین بزرگ این منطقه، عبدالحسین فرمانفرما و امان‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌الله خان فتح‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌السلطان بودند که اولی شاهزاده قاجاری و دومی از بزرگان منطقه کلیایی سنقر است. این ملاکین در اواخر دوره قاجار به علت بحران‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های مالی و وقوع جنگ جهانی اول از تسویه به موقع مالیات اراضی خود شانه خالی کردند، دولت نیز با این افراد غالباً رویه مماشات را در پیش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گرفت، اما پس از کودتای 1299ش. به ویژه بعد از نخست وزیری و پادشاهی رضاشاه، حسابرسی شدیدی از آنها آنها به عمل آمد. پرسش اصلی پژوهش حاضر آن است که چرا ملاکین متنفذ سنقر بدهی مالیاتی داشتند و حکومت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های قاجار و پهلوی اول با این مساله چگونه برخورد کرد؟این پژوهش با روش توصیفی–تحلیلی انجام گرفته و تکیه آن بر اسناد مربوط به دوتن از ملاکین بزرگ منطقۀ سنقر است. یافته‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های پژوهش حاکی از آن است که ملاکین دوره قاجار با توجه به معافیت‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌هایی که حکومت برای آنها آنها در نظر گرفته بود و نفوذی که در دربار داشتند، از تسویه به موقع مالیات‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های خود امتناع می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کردند، اما در اوایل دوره نخست وزیری و پادشاهی رضاشاه با توجه به نیاز او برای تأمین بودجه اصلاحات و نوسازی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌های گسترده خود از طریق مالیات‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیری و نیز طمع وی به تصاحب اراضی حاصلخیز آنها، آنها، حسابرسی شدیدی از این ملاکین صورت گرفت.
