محسن مرسلپور؛ محمد پیری
چکیده
حکومتها در منطقة کرمان میکوشیدند با ترویج کشاورزی و در اختیار گرفتن آب و تنظیم حقابه، درآمد پایداری داشته باشند. بنابر گزارش جغرافیدانان، در قرون نخستین اسلامی کشاورزی در کرمان رونق زیادی داشته و محصولات مختلفی در آنجا بهدست میآمده است؛ لکن عدم وجود راههای مناسب، فاصلة زیاد شهرها، موانع طبیعی چون کوهها و ناتوانی ...
بیشتر
حکومتها در منطقة کرمان میکوشیدند با ترویج کشاورزی و در اختیار گرفتن آب و تنظیم حقابه، درآمد پایداری داشته باشند. بنابر گزارش جغرافیدانان، در قرون نخستین اسلامی کشاورزی در کرمان رونق زیادی داشته و محصولات مختلفی در آنجا بهدست میآمده است؛ لکن عدم وجود راههای مناسب، فاصلة زیاد شهرها، موانع طبیعی چون کوهها و ناتوانی حکومتها در تأمین امنیت، عدم رونق تجارت و بازرگانی را در قرون نخستین اسلامی در کرمان سبب میشد. سلجوقیان ساختار اقتصادی کرمان را تغییر داده و تجارت را اساس اقتصاد این منطقه قرار دادند. مقالة حاضر که با رویکردی توصیفی- تحلیلی و با تکیه بر منابع کتابخانهای به موضعگیری سلجوقیان در مورد مسائل اقتصادی و تغییراتی که در دورة سلجوقی در ساختار اقتصادی کرمان نسبت به ادوار پیش پدید آمد، پرداخته است. سؤال اصلی تحقیق حاضر مبتنی بر چگونگی نقش سلجوقیان در تغییر ساختار اقتصادی کرمان است؟ که این فرضیه مطرح شده که امرای سلجوقی و شیوه معیشت ایشان نقش مهمی در این تغییر داشتهاند. بر این اساس مقاله به این نتیجه دست یافته که سرشت شبانی و قبیلهای سلجوقیان به کشاورزی در کرمان آسیب وارد نمود اما ایشان با در اختیار گرفتن راههای تجاری، توانستند عواید سرشاری بهدست آورند و الگوی اقتصادی منطقه کرمان را تا حد زیادی تغییر دهند.
محمد بختیاری؛ متین سادات اصلاحی؛ مهشید سادات اصلاحی
چکیده
اشغال ایران توسط متفقین در جنگ جهانی دوم و مشکلات ناشی از آن همچون ناامنی، تورم، احتکار، قاچاق و مهاجرت روستاییان به شهرها، آسیبهای فراوانی به کشاورزی ایران، از جمله اصفهان وارد کرد. دولت برای مقابله با مشکلات موجود تدابیر مختلفی را به کار برد. هدف پژوهش حاضر بررسی میزان موفقیت تدابیر و اقدامات دولت برای حل مشکلات و بهبود شرایط ...
بیشتر
اشغال ایران توسط متفقین در جنگ جهانی دوم و مشکلات ناشی از آن همچون ناامنی، تورم، احتکار، قاچاق و مهاجرت روستاییان به شهرها، آسیبهای فراوانی به کشاورزی ایران، از جمله اصفهان وارد کرد. دولت برای مقابله با مشکلات موجود تدابیر مختلفی را به کار برد. هدف پژوهش حاضر بررسی میزان موفقیت تدابیر و اقدامات دولت برای حل مشکلات و بهبود شرایط زندگی کشاورزان در اصفهان است.برای بررسی این موضوع از رویکرد توصیفی- تحلیلی استفاده میشود و روش گردآوری اطلاعات نیز کتابخانهای و اسنادی خواهد بود. یافتههای پژوهش حاضر نشان میدهد اشغال کشور توسط متفقین تأثیر مخربی بر کشاورزی ایران که پایه اصلی اقتصاد کشور را تشکیلمیداد، وارد کرد. دولت برای مقابله با مشکلات کشاورزان، سیاستها و اقداماتی همچون تعمیر قنوات و شبکههای آبیاری، تشویق زارعان به کشت بهاره و پرداخت وام طولانیمدت به کشاورزان را در پیش گرفت. اما این سیاستها به دلیل بیثباتی دولتها، اختلاف و درگیری میان افراد و گروههای مختلف سیاسی و قومی، حضور و کارشکنی نیروهای اشغالگر خارجی، خشکسالی و آفتزدگی محصولات کشاورزی، چندان مفید و مؤثر واقع نشد و کشاورزی اصفهان همچون سایر نقاط ایران، شرایط بدتری را نسبت به قبل از اشغال کشور تجربه کرد.
شایان کرمی؛ داریوش رحمانیان
چکیده
کرمانشاه یکی از متراکمترین مناطق مالکیت خالصه و سلطنتی در دورۀ قاجاریه و پهلوی اول بود. مسئلۀ اصلی مقالة حاضر روشن کردن چرایی و چگونگی شکلگیری مالکیت سلطنتی و پیامدهای این نوع مالکیت بر کشاورزی منطقۀ کرمانشاه در دورۀ پهلوی اول است. هدف کلی مقاله توضیح و تفسیر علل و عوامل ظهور و بروز پدیدۀ املاک رضاشاه در کرمانشاه در دورۀ پهلوی اول ...
بیشتر
کرمانشاه یکی از متراکمترین مناطق مالکیت خالصه و سلطنتی در دورۀ قاجاریه و پهلوی اول بود. مسئلۀ اصلی مقالة حاضر روشن کردن چرایی و چگونگی شکلگیری مالکیت سلطنتی و پیامدهای این نوع مالکیت بر کشاورزی منطقۀ کرمانشاه در دورۀ پهلوی اول است. هدف کلی مقاله توضیح و تفسیر علل و عوامل ظهور و بروز پدیدۀ املاک رضاشاه در کرمانشاه در دورۀ پهلوی اول است. رویکرد تحقیق حاضر کیفی است. دادهها از مراکز اسناد و منابع کتابخانهای بر پایۀ نمونهگیری هدفمند گردآوری و به روش گراندد تئوری تجزیه و تحلیل شد. یافتههای تحقیق نشان داد مقولههایی مانند: «ایدئولوژی ایران باستان»، «فروپاشی نظام ایلی»، «زور»، «نظام اربابرعیتی مدرن» و «کشاورزی پایۀ توسعه» عمدهترین علل و عوامل شکلگیری پدیدۀ املاک سلطنتی در کرمانشاه بود. مهمترین نتایج و پیامدهای پدیدۀ املاک شاهانه در کرمانشاه عبارتند از: تغییر الگوی کشت و توسعۀ کشاورزی تجاری، تخصصی شدن دانش بهرهبرداری از زمین، تأسیس کارخانۀ قند شاهآباد (اسلامآباد)، سدسازی، توسعة شبکۀ آبیاری و ماشینی شدن کشاورزی.
حمیدرضا ثنائی
دوره 6، شماره اول -پیاپی 11-پاییز و زمستان 96 ، اسفند 1396، ، صفحه 67-82
چکیده
ولایت نیشابور از دیرباز یکی از مناطق خوشآبوهوا و سرسبز شرق ایران بوده و منابع چشمگیر آب آن و خاک مستعدش برای کشت و برز، این ناحیه را به یکی از نواحی مهم کشاورزی در خراسان بدل ساخته بود. کشاورزی در ولایت نیشابور در سدههای 3ـ6ق یکی از پررونقترین ادوار خویش را تجربه کرد؛ اگرچه در این مدت در اثر عوامل مختلف گاه با فراز و فرود روبهرو ...
بیشتر
ولایت نیشابور از دیرباز یکی از مناطق خوشآبوهوا و سرسبز شرق ایران بوده و منابع چشمگیر آب آن و خاک مستعدش برای کشت و برز، این ناحیه را به یکی از نواحی مهم کشاورزی در خراسان بدل ساخته بود. کشاورزی در ولایت نیشابور در سدههای 3ـ6ق یکی از پررونقترین ادوار خویش را تجربه کرد؛ اگرچه در این مدت در اثر عوامل مختلف گاه با فراز و فرود روبهرو بوده است.مقاله حاضر با توصیف کشتورزی در ولایت نیشابور و موضوعات مختلف پیرامون آن در این دوره و با استفاده از روش توصیفی تحلیلی میکوشد از تطور کشاورزی در این ولایت و عوامل موثر بر آن سخن گوید. نتیجه این بررسی نشان میدهد کشاورزی در این ولایت در سده 3ق دوران اوج خود را طی میکرد و با زوال تدریجی آن در سده های بعد در اثر عوامل گوناگون به نازل ترین سطح خود در سدهخ 6 ق رسید.
شهرام فرحناکی*؛ جمشید نوروزی؛ هوشنگ خسروبیگی؛ شهرام یوسفی فر
دوره 5، شماره اول-پیاپی9-پاییز و زمستان95 ، اسفند 1395، ، صفحه 42-75
چکیده
نوشتار حاضر به بررسی جنبههایی از کشاورزی خراسان و ماوراءالنهر در دورة تیموریان ـ از ظهور تیمور تا انتهای حکمرانی سلطان حسین بایقرا ـ میپردازد. مقاله، با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی و با اتکاء به دادههای موجود در منابع، این مسئله را مورد توجه قرار میدهد که تحولات کشاورزی خراسان و ماوراءالنهر تا چه میزان از تحولات سیاسی دورة ...
بیشتر
نوشتار حاضر به بررسی جنبههایی از کشاورزی خراسان و ماوراءالنهر در دورة تیموریان ـ از ظهور تیمور تا انتهای حکمرانی سلطان حسین بایقرا ـ میپردازد. مقاله، با رویکردی توصیفی ـ تحلیلی و با اتکاء به دادههای موجود در منابع، این مسئله را مورد توجه قرار میدهد که تحولات کشاورزی خراسان و ماوراءالنهر تا چه میزان از تحولات سیاسی دورة تیموریان تأثیر پذیرفته است. در این نوشتار نشان داده شد که جنبههای مختلفی از کشاورزی خراسان و ماوراءالنهر متأثر از تحولات سیاسی دورة تیموریان بوده است. ترغیب به آبادسازی اراضی در کنار اجرای طرحهای احیای اراضی در چندین ولایت، احداث و یا بازسازی شبکههای آبیاری و نیز اجرای مدیریت کارآمد در نظام زمینداری منطقه، در زمرة این تأثیرات است. کاربست فنون عملی در زراعت و باغداری موجب رونق در تولید محصولات زراعی و باغی گردید. علیرغم رونق مذکور، به سبب برخی تحولات سیاسی- اجتماعی و نیز اخذ مالیاتهای نامتعارف در برهههایی از این دوره، وضعیت زندگی زارعان ناخوشایند گزارش شده است.