نوع مقاله : pajoheshi

نویسندگان

• ابوالفضل رضوی ¹
• محمد حسین فروغی ²

¹ دانشیار دانشگاه خوارزمی

² دانشجوی دکتری

چکیده

شهر اصفهان در مرکز فلات ایران، اقلیم مناسب و شرایط اقتصادی و راهبردی قابل اعتنایی دارد. این شرایط ضمن تاثیرگذاری بر ساختار حیات جمعی ساکنان شهر، در سیر تحول تاریخی آن نیز موثر بوده است. اصفهانِ اواخر دوران ساسانی از مراکز مهم تجاری، کشاورزی و نظامی ایران بود و این اهمیت تا حدی است که یزدگرد سوم به هنگام گریز در برابر اعراب، به اصفهان وارد شد، اما شرایط موجود را به نفع خویش ندید. اعراب نیز، پس از گشودن مرزهای بیرونی ایران، فتح اصفهان را نخستین هدف خویش در درون فلات مرکزی برگزیدند و این شهر پراهمیت را به صلح تصرف کردند. درحالی‌که مسلمانان در فتوحات خود در ایران با مقاومت مردم شهری مواجه بودند و در مواضع چندی به تصرف مجدد شهرها مجبور می‌شدند، فتح اصفهان آسان‌ترانجام گرفت و واکنش‌های مردمی بعدی درپی نداشت. در همین جهت، مسئله نوشتار حاضر تبیین موقعیت ممتاز اصفهان و اهمیت آن در فاصله زمانی اواخر حکومت ساسانیان و اوایل دوران اسلامی و نیز تشریح زمینه‌‌های فتح آن در قیاس با فتح سایر شهرهای بزرگ ایران توسط اعراب است. یافته‌های تحقیق که با بررسی منابع تاریخی و تاریخ نگاری و به شیوه کتابخانه ای به دست آمده و تفسیر شده است نشان می‌دهد که اصفهان به عنوان شهری برخوردار، خوش موقعیت و مرکز توجه طبقات ممتاز ساسانی، تحت تأثیر عوامل مختلفی فتح شده که در این میان سلوک آگاهانه و مصلحت جویانۀ اقشار شهری در برخورد مسالمت آمیز با فاتحان سهم به سزایی داشته است.

کلیدواژه‌ها

• مسلمانان
• اعراب
• اصفهان
• فتح اصفهان
• زمینه های اقتصادی و اجتماعی

عنوان مقاله [English]

Reflections on Economic – Social Grounds of Islamic Conquest of Isfahan

نویسندگان [English]

• . . ¹
• . . ²

¹

²

چکیده [English]

Isfahan in the center of the plateau of Iran has got a suitable climate and considerable economic and strategic conditions. These conditions also affect the collective life of the inhabitants of the city in its historical evolution. Isfahan in the late Sassanid era was a major business, agricultural and military center, and its importance was so much that Yazdgerd III fleeing the Arabs arrived in Isfahan, but the situations did not meet his expectations. Arabs after opening the outer borders of Iran chose Isfahan as their first target in the Central Plateau of Iran and occupied this important town peacefully. While Muslims in their conquests in Iran were faced with people's resistance and were forced to recapturing cities; Isfahan was conquered easier and there were no public resistance and reactions aftermath. In this regard, the paper explains the privileged position of Isfahan and its importance in the late Sassanid and early Islamic period also it describes the conquest of Isfahan in comparison to other major cities in Iran by Arabs. The findings obtained and interpreted by studying historical sources and by library method show that the conquest of the city with a good location and at the center of the Sassanid privileged classes, has been influenced by several factors, in the meantime informed and pragmatic attitude in dealing peacefully with urban populations have contributed winners.

کلیدواژه‌ها [English]

• Muslims
• Arabs
• Isfahan
• conquest of Isfahan
• economic and social grounds