In collaboration with Payame Noor University and Iranian Society of History

Document Type : pajoheshi

Authors

1 Department of History, Payam ‎Noor University, Tehran, Iran.

2 Ph.D. student in Islamic history, Payam ‎Noor University, Tehran, Iran.

10.30473/lhst.2024.67273.2814

Abstract

With the increasing communication between Indian Persians and Iranian Zoroastrians during the Naseri period, Indian Persians sent representatives and established associations among Iranian Zoroastrians, especially Yazd Zoroastrians, with the aim of improving their fellow believers’ status and religious and social affairs  in Iran. The formation of these associations in Yazd, along with the efforts of some Zoroastrian reformers, especially the Persians, caused significant changes in the conditions of the Zoroastrians in this area. This research, with a descriptive and analytical approach and based on library and documentary sources, seeks to answer the main question that what role did Zoroastrian associations in Yazd play in Zoroastrians’ cultural and social life during the Qajar period? The findings indicate that Indian Persians played a significant role in improving the condition of Yazd Zoroastrians during the Qajar era through the establishment of associations such as Akaber association and Naseri association. These associations with the help of the representatives sent by Indian Persians, played a significant role in Yazd Zoroastrians’ social and cultural life in t affaires such as canceling the jizya, establishing new schools, and removing injustices from the Zoroastrian minority.

Keywords

Main Subjects

آدمیت، فریدون، (۱۳۶۱)، امیرکبیر و ایران، تهران: خوارزمی. اردشیر زارع، کتاب خاطرات، ۲ج، دست نویس، ‌نگهداری در کتاب خانه یگانگی تهران، بی تا. اشیدری، جهانگیر، (۲۵۳۵)، تاریخ پهلوی وزرتشتیان، تهران: هوخت. اشیدری، جهانگیر،(۱۳۵۵)، یادداشت های کیخسرو شاهرخ، تهران: انتشارات پرچم. امینی، تورج، (۱۳۸۰)، اسنادی از زرتشتیان معاصر(۱۲۵۸-۱۳۳۸)، تهران: سازمان اسناد ملی ایران. بای، کای، (۱۳۴۸)، «دیانت زرتشتی» مجموعه سه مقاله از کای بار، آسموسن، مری بویس، ترجمه فریدون وهمن، تهران: بنیاد فرهنگ ایران زمین. بویس، مری، (۱۳۶۴)، «مانکجی هاترایا در ایران»، ماهنامه سیاسی، اجتماعی، هنری، علمی، ادبی چیستا، ترجمه هاشم رضی، ش ۲۶، اسفند۱۳۶۴. تاپار، رومیلا و اسپیر، پرسیوال، (۱۳۸۷)، تاریخ هند، ترجمه همایون صنعتی زاده، قم: انتشارات ادیان. ترابی فارسانی، سهیلا، (۱۳۸۴)، تجار مشروطیت و دولت مدرن، تهران، نشر تاریخ ایران. تشکری، علی اکبر، (۱۳۸۴)، درآمدی بر شرایط اجتماعی و اقتصادی زرتستیان یزد در دوره قاجاریه، مجله فرهنگ، شماره ۵۶، صص ۱۷-۳۸. تقی زاده، سید حسن، (۱۳۳۶)، زمینه انقلاب مشروطیت ایران، بی جا، انتشارات گام. جکسن، ویلیامز(۱۳۵۲)، سفرنامه جکسن، ترجمه منوچهر امیری، تهران، خوارزمی. رحمانی، عنایت الله(۱۳۸۳)، حبل المتیتن(کلکته)، تهران: سازمان اسناد و کتابخانه ملی. شورش هندوستان، (۱۳۷۲)، ترجمه آوانس ماسئیان، تهران: انتشارات نیلوفر. شهریاری، پرویز، (۱۳۶۰)، «پارسی نامه» (پارسیان نام آور وبلند آوازه هند)، ماهنامه دینی، اجتماعی، ادبی و علمی فروهر، ش ۵، س۱۰. شهزادی، رستم،(۱۳۴۵) «تاریخ انجمن های زرتشتیان»، هوخت، دوره۱۷، ش۳ و۴. شهمردان، رشید، (۱۳۵۴)، صورت فرمان های جماعت، هوخت، دوره بیست و ششم، شماره ۱۲: ۲۵-۲۹. شهمردان، رشید، (۱۳۳۰)، فرزانگان زرتشتی، تهران، چاپ راستی. شهمردان، رشید، (۱۳۶۲)، تاریخ زرتشتیان وفرزانگان، تهران: فروهر. شهمردان، رشید، (۱۳۶۰)، تاریخ زرتشتیان پس ازساسانیان، تهران: راستی. کیخسرو شاهرخ، (۱۳۸۲)، خاطرات ارباب کیخسرو شاهرخ، به اهتمام شاهرخ داشنا ایت، ترجمه غلامحسین میرزا صالح، مازیار، تهران. لب و خلاصه ریپورت انجمن ناصری زرتشتیان یزد، چاپ سنگی، نگهداری در آرشیو کتابخانه وزیری یزد وابسته به آستان قدس رضوی، بی تا. مالکوم، ناپیر، (۱۳۹۴)، خاطرات، ترجمه علی اکبر تشکری، چاپ اول، تبریز، بهاردخت. مانکجی لیمجی، هوشنگ هاترایای کیانی، (۱۲۸۰ق)، اظهار سیاحت در ایران، بمبئی: طبع خانه نبئی ایدوکیشن سوساتینی. نائبیان جلیل و جواد علیپور سیلاب، (1389)، مانکجی لیمجی و جامعه زرتشتیان ایران عصر قاجار، تاریخ نامه ایران بعد از اسلام، سال اول، پائیز و زمستان۱۳۸۹.
اسناد کیومرث وفادار، 2 جلد، نسخه خطی، آرشیو شخصی دکتر علی اکبر تشکری. تلگراف یوسف بختیاری از طهران به یزد، مجموعه گزارش‌های انجمن ناصری، نمره ۳۳۲، آرشیو خصوصی. سازمان اسنادملی ایران، سند شماره ۳۶۰۰۰۷۷۷۷. سواد تلگرام ظل السلطان به خلق یزد، ۱۳۰۱ه ق، آرشیو خصوصی. سند تأئیدیه علمای یزد، رمضان ۱۲۷۶، آرشیو خصوصی. عریضه انجمن ناصری به شیخ محمد تقی، ۱۸ شعبان، ۱۳۰۹، آرشیو خصوصی. عریضه مانکجی به ناصرالدین شاه، بی تا، آرشیو خصوصی. عریضه وکلای پارسیان هندوستان به ناصرالدین شاه، مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی، ص۷. نامه انجمن به ریاست نظمیه یزد،۲۴ رجب ۱۳۲۹، آرشیو خصوصی. نامه انجمن به جناب مستطاب مجدالعلما ، ۲۳ رجب ۱۳۰۹، آرشیو خصوصی. نامه به سکرتری انجمن بمبئی جی جی باهای میتجی، ۱۶ جولای ، آرشیو خصوصی. نامه جماعت مجوس دارالعباد یزد به صدر اعظم ،ذی حجه ۱۲۶۸ ه.ق، آرشیو خصوصی. نامه میرزا تقی خان وزیر به شیخعلی خان نایب الحکومه یزد، جمادی الثانی ۱۲۶۶، آرشیو خصوصی.