In collaboration with Payame Noor University and Iranian Society of History

Document Type : pajoheshi

Author

Department of History, Faculty of Literature, Lorestan University

Abstract

Several Atabeg dynasties emerged in different parts of Iran in the second half of the 6/12th century as a result of the weakness of the Seljuqs. One of which was formed by the elders of the Afshar tribe in the region of Khuzestan and Lorestan. One of their chiefs, Shumleh, entered the Seljuqid court and went to Khuzestan in the political turmoil after the death of the Seljuqid Sultan Masud in 547 A.H. With the support of some of the Seljuqid princes, he founded the new Atabeg dynasty in this area, which may be named the Banu Shumleh dynasty after its founder. In this descriptive-analytical research, the establishment, legitimization, stabilization and finally the decline of this lesser known dynasty will be investigated.
The findings show that the weakness of the Seljuqid and the favorable political activity of the Atabeg institution were conducive to the presence of Afshars in power struggles. The rulers of this dynasty sought to gain the necessary legitimacy to consolidate and maintain their power by the establishment of social security in the territory and setting up friendly or contentious relations with the existing powers, such as the Seljuqid court, the Abbasid caliphate and the Atabegs of Azerbaijan and Atabegs of Fars.
However, the dynasty was overthrown following pointless conflicts with neighboring governments, the weakness of the Shumleh’s successors and various economic, political, and social problems.
 

Keywords

ابن‌اثیر، عزالدین علی (1386ق). الکامل فی التاریخ. تصحیح کارل یوهانس تورنبرگ. بیروت: دارصادر.
ابن‌تغریبردی (بی­تا). النجوم الزاهرة فی ملوک مصر و القاهرة. قاهره: وزارة الثقافة و الارشاد القومی. الموسسة المصریة العامة.
ابن‌جوزی، عبدالرحمن بن علی (1412ق). المنتظم فی تاریخ الملوک و الامم. تحقیق محمد عبدالقادر عطا و مصطفی  عبدالقادر عطاء. بیروت: دارالکتب العلمیه.
ابن‌دبیثی، محمد بن سعید (1427ق). ذیل تاریخ مدینة السلام. تحقیق بشّار عوّاد معروف. بیروت: دارالغرب الاسلامی.
ابن‌زرکوب، احمدبن ابی‌الخیر (1350). شیرازنامه. به کوشش اسمعیل واعظ جوادی. تهران: بنیاد فرهنگ ایران. 
ابن‌ساعی، تاج‌الدین علی بن انجب (1934م). الجامع المختصر فی عنوان التواریخ و عیون السیر. عنّی بنشره مصفی جواد. بغداد: مطبعه السریانیة الکاتولیکیه.
ابن‌فوطی، کمال‌الدین عبدالرزاق بن احمد (1374). مجمع الآداب فی معجم الألقاب. تحقیق محمد الکاظم. تهران: وزارة الثقافة و الارشاد الاسلامی.
ابن‌فوطی، کمال‌الدین عبدالرزاق بن احمد (1424ق).  الحوادث الجامعه. تحقیق مهدی‌النجم. بیروت: دارالکتب العلمیه.
ابوالغازی، بهادرخان (1383). شجره‌ تراکمه. ترجمة‌ آنادردی عنصری. گنبد قابوس: ایل آرمان.
ابوحامد محمد بن ابراهیم(1332). ذیل سلجوقنامه؛ ضمیمه سلجوقنامه. تصحیح اسماعیل افشار. تهران: کلاله خاور.
اصفهانی، عمادالدین‌ کاتب (1400ق). زبدةالنصرة و نخبةالعصرة. تلخیص فتح‌بن‌علی بنداری. بیروت: دارالآفاق الجدیدة.
بدلیسی، شرف الدین (1377). شرفنامه. تصحیح زرنوف. تهران: اساطیر.
جوینی، عطا ‌ملک (1375). تاریخ جهانگشای. تصحیح محمد قزوینی. تهران: دنیای کتاب.
حسینی، صدرالدین ابوالفوارس (1933م). اخبارالدولة السلجوقیه. تصحیح محمد شفیع. لاهور.
حکیم زجاجی (1383). همایون‌نامه. تصحیح علی پیرنیا. تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
حمدالله مستوفی (1362). نزهة القلوب. تصحیح گای لسترنج. تهران: دنیای کتاب.
حمدالله مستوفی (1364). تاریخ گزیده. تصحیح عبدالحسین نوایی. تهران: امیرکبیر.
ذهبی، شمس‌الدین محمد بن احمد (1413ق). تاریخ الإسلام. تحقیق عمر عبدالسلام تدمری. بیروت: دارالکتاب العربی.
 ذهبی، شمس‌الدین محمد بن احمد (1412ق). سیر أعلام النبلاء. تحقیق شعیب الأرنؤوط و همکاران. بیروت: مؤسسة الرسالة.
ذهبی، شمس‌الدین محمد بن احمد (1405ق). العبر فی خبر من غبر.  تحقیق  ابوهاجر محمد السعید بن بسیونی زغلول. بیروت: دارالکتب العلمیه.
راوندی، علی بن سلیمان (1363). راحة الصدور و آیة السرور. تصحیح محمداقبال. تهران: علمی.
رحمتی، محسن (1393). «سلیمان‌شاه ایوه و حمله مغول». مطالعات تاریخ اسلام. سال ششم. شمارة 22. ص 81-104.
رحمتی، محسن (1397). «خاندان برسقی و تحولات عصر سلجوقی». پژوهش‌های تاریخی دانشگاه اصفهان. دوره جدید. سال دهم. شمارة 37. ص 111-127.
سبط بن جوزی، یوسف (2013م). مرآة الزمان فی تواریخ الأعیان. جزء 21 و 22. تحقیق ابراهیم الزیبق. دمشق: دار الرسالة العالمیه.
 صدقی، ناصر (1388). «بررسی روندهای شکل‌گیری و دگرگونی نظام ادارة ایالات حکومت سلجوقی». تاریخ اسلام و ایران دانشگاه الزهراء. سال 19. شمارة 77. ص 47-78.
عینی، بدرالدین (1966م). السیف المهند فی ‌سیرة الملک المؤید. به کوشش فهیم محمد شلتوت. قاهره: دارالکتاب عربی.
قمی، نجم‌الدین ابوالرجاء (1363). تاریخ الوزراء. به کوشش محمدتقی دانش‌پژوه. تهران: مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
کاشغری، محمود بن محمد بن حسین (1333ق). دیوان اللغات‌الترک. تصحیح معلم رفعت. استانبول: مطبعه عامره.
افضل‌الدین کرمانی، ابوحامد (1331). المضاف الی بدایع الزمان فی وقایع کرمان. تصحیح و تحشیه عباس اقبال اشتیانی. تهران: چاپخانه مجلس.
کسروی، احمد  (1306). «ایل افشار». مجله آینده. سال دوم. شمارة 8. ص 596-602.
المختارات من الرسائل (1378). به کوشش غلامرضا طاهر و ایرج افشار. تهران: بنیاد موقوفات  محمود افشار.
مشیرالدوله، میرزا جعفرخان (1348). رساله تحقیقات سرحدیه. به اهتمام محمد مشیری. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
میرخواند، محمد بن خاوندشاه (1339). روضه الصفا. تهران: پیروز ـ خیام.
نیشابوری، ظهیرالدین (1332). سلجوقنامه. تصحیح میرزا اسماعیل افشار. تهران: کلاله خاور.
وصاف الحضره، فضل‌الله بن عبدالله (1338). تاریخ وصاف الحضره. به اهتمام محمدمهدی اصفهانی. تهران: کتابخانه ابن‌سینا و کتابخانه جعفری تبریزی.
همدانی، رشیدالدین فضل‌الله (1373). جامع التواریخ. تصحیح محمد روشن و مصطفی موسوی. تهران: نشر البرز.
همدانی، رشیدالدین فضل‌الله (1960م). جامع‌التواریخ؛ ذکر تاریخ آل‌سلجوق. تصحیح احمد آتش. آنکارا: انجمن تاریخ ترک.
یاقوت حموی، شهاب‌الدین ابوعبدالله (1977م). معجم‌البلدان. بیروت: دارصادر.
Sümer, Faruk (1999). Oğuzlar (Türkmenlar): Tarihleri. Boy Teşkilati. Destanlari. Istanbul: