Document Type : pajoheshi
Author
Assistant Professor, Department of Archaeology, Faculty of Literature and Human sciences, University of Shar-e Kord, Shar-e Kord, Iran
Abstract
Although Borkhar county includes the plain and mountainous regions of northern part of Isfahan, the rich historical-cultural background, the strategic importance of their ancient highways, the plurality of settlements, their influential roles in the economic and social aspects of the region , Political and cultural affairs of the Isfahan, considering the Central Plateau of Iran, they are less attended by the historical researchers, moreover; there is not much information about its various historical aspects; hence, in the present research, Historically, in the form of library studies and field observations, it is attempting to identify the background of the region in the pre and Islam era, their administrative structure, historical evolution and socio-economic situation of the region during the Sassanid and Qajar periods. Based on the results of this study, it was revealed that Borkhar was one of the major religious and cultural centers of the Isfahan in the Sassanid period. The importance of this area during the Islamic era was due to their important highways, locations, cultivated lands, and also their influential roles affecting a number of historical events, particularly in 3rd and 4th AH as well as Seljuq and Safavid dynasty and its residential areas developed remarkabl
Keywords
آموزگار، ژاله (1387). تاریخ اساطیری ایران. چاپ دهم. تهران: سمت.
ابن حوقل، محمد بن حوقل (1366). صورة الارض. ترجمه و توضیح جعفر شعار. تهران: امیر کبیر.
ابن خردادبه، عبیدالله بن عبدالله (1370)، مسالک والممالک. ترجمۀ دکتر حسین قره‌چانلو. تهران: [بی‌نا].
ابن رسته، احمدبن عمر (1365). الاعلاق النفیسه. ترجمه و تعلیق دکتر حسین قره‌چانلو. تهران: امیرکبیر.
ابن سپاهی‌زاده، محمد بن البروسوی (1393). اوضح المسالک الی معرفة البلدان و الممالک. تحقیق المهدی عبد الرواضیه. ترجمه و تحشیه حسین قره‌چانلو، تهران: انجمن ایرانی تاریخ.
ابن فقیه، ابی بکر احمدبن محمد (1349). ترجمۀ مختصر البلدان (بخش مربوط به ایران). ترجمۀ ح- مسعود، تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
ابولفداء، اسماعیل بن علی ابولفداء (1343). تقویم البلدان. ترجمۀ عبدالمحمدآیتی. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
ابونعیم اصفهانی، حافظ (1377). ذکر اخبار اصفهان. ترجمۀ نورالله کسایی. تهران: سروش.
اتابکی، محمود بن بختیار (1378). المختارات من الرسائل. به کوشش غلامرضا طاهر و ایرج افشار. تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.
احتشامی، لطف الله (1384). نقش کلانتر و کدخدایان در مدیریت شهر و روستاها. تهران: مهرقائم.
احمدی، عباسعلی (1380). بررسی، معرفی و شناسایی بناهای تاریخی منطقه برخوار اصفهان از دوران صفوی تا قاجار. پایان‌نامه دورة کارشناسی ارشد باستان‌شناسی. دانشگاه تهران. دانشکده ادبیات و علوم انسانی.گروه باستان‌شناسی.
احمدی، عباسعلی (1384). گزارش طرح شناسایی و بررسی باستان‌شناسی منطقۀ برخوار. آرشیو سازمان میراث فرهنگی. گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان.
احمدی، عباسعلی (1385). «بررسی کاروانسراهای ناحیه شمالی اصفهان (برخوار) از دوران صفوی تا قاجار». اثر. ش 40 و 41. ص 82-95.
احمدی، عباسعلی (1388). فضا و جامعه در شهرک‌های اقماری اصفهان عصر صفوی (مطالعه موردی مورچه خورت و قورتان). پایان‌نامه دورة دکتری باستان‌شناسی. دانشگاه تهران. دانشکده ادبیات و علوم انسانی. گروه باستان‌شناسی.
احمدی، عباسعلی (1392). «مطالعه تطبیقی و تحلیلی مسجد جامع گز به استناد نویافته‌های مرمتی». معماری و شهرسازی هنرهای زیبا. ش 4. ص 37-46.
احمدی، عباسعلی (1393). گزارش اولین فصل کاوش باستان‌شناسی تپه نماز گز. آرشیو سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اصفهان.
احمدی، عباسعلی و جاوری، محسن (1393). «مدرسه جعفرآباد بنایی ناشناخته از دوران صفوی». مطالعات معماری ایران. ش 5. ص 129-147.
اداره جغرافیایی ارتش (1367). فرهنگ جغرافیایی آبادی‌های کشور جمهوری اسلامی ایران: فرهنگ جغرافیایی کاشان. تهران: سازمان جغرافیایی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح.
الاصفهانی، محمد مهدی بن محمدرضا (1368). نصف جهان فی تعریف اصفهان. به تصحیح منوچهر ستوده. تهران: امیرکبیر.
اعتمادالسلطنه، محمد حسن خان (1367الف). مرآت البلدان ناصری. به کوشش عبدالحسین نوایی و میرهاشم محدث. تهران: دانشگاه تهران.
اعتمادالسلطنه، محمد حسن خان (1367ب). تاریخ منتظم ناصری. تصحیح دکتر محمداسماعیل رضوانی. تهران: دنیای کتاب.
افشار، ایرج (1378). شناخت استان اصفهان. تهران: هیرمند.
افضلالملک، میرزا غلاحسین (1380). سفرنامۀ اصفهان. به کوشش ناصر افشاری‌فر. تهران: کتابخانۀ موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی.
افوشتهای نطنزی، محمود بن هدایت الله (1350). نقاوۀ الاثار فی ذکر الاخبار. به کوشش احسان اشراقی. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
بغدادی، صفی الدین بغدادی (1992 م). مراسدالاطلاع. بیروت: داراالجمیل.
بهار، مهرداد (1388). تاریخ اساطیر ایران باستان. تحریر سیروس شمسیا. تهران: علم.
بهشتی، کریم (1376). تاریخچه سین برخوار و مقبره سید کمالدین. اصفهان: اداره کل اوقاف و امور خیریه اصفهان.
پردولاماز (1370). «گزارش سفر پردولاماز از شماخیه به اصفهان». نامه‌های شگفت انگیز کشیشان فرانسوی در دوران صفوی و افشاری. ترجمة بهرام فره‌وشی. تهران: مؤسسۀ علمی اندیشۀ جوان.
تاریخ عالم‌آرای صفوی (1350). به کوشش یدالله شکوری. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
تحویلدار، میرزا حسین خان (1342). جغرافیای اصفهان. به کوشش منوچهر ستوده. تهران: دانشگاه تهران.
تفضلی، احمد (1386). تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام. به کوشش دکتر ژاله آموزگار. چاپ پنجم. تهران: سخن.
تفضلی، احمد (1387). جامعه ساسانی. ترجمة مهرداد قدرت دیزجی. تهران: نشر دانشگاهی.
جابری انصاری، حاج میرزاحسن خان (1321). تاریخ اصفهان و ری و همۀ جهان. تهران: خرد.
جعفری زند، علیرضا (1381). اصفهان پیش از اسلام. تهران: آن.
جعفریان، رسول (1373). «وقفنامه مدرسه سلطان حسینیه»، میراث اسلامی ایران. دفتر اول، به کوشش رسول جعفریان. قم: کتابخانه ایت الله مرعشی نجفی. ص 251-290.
جناب، میر سید علی (1376). الاصفهان. به کوشش محمدرضا ریاضی. تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور.
جیهانی، ابولقاسم بن احمد (1368). اشکال العالم، ترجمۀ علی بن عبدالسلام کاتب. با مقدمه و تعلیقات فیروز منصوری. تهران: به‌نشر.
حمدالله مستوفی (1339). تاریخ گزیده. به کوشش دکتر عبدالحسین نوایی. تهران: امیرکبیر.
حمدالله مستوفی (1362). نزهة القلوب. به اهتمام و تصحیح گای لسترنج. تهران: دنیای کتاب.
حمزه اصفهانی، حمزة بن حسن (1346). تاریخ پیامبران و شاهان. ترجمۀ دکتر جعفر شعار. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
خواجگی اصفهانی، محمد معصوم (بی‌تا). خلاصۀالسیر. تهران: علمی.
دالمانی، هانری رنه (1378). سفرنامة از خراسان تا بختیاری. ترجمة غلامرضا سمیعی. تهران: طاووس.
دلاواله، پیترو (1348). سفرنامة پیترو دلاواله (قسمت مربوط به ایران). ترجمة دکتر شعاع‌الدین شفا. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
دهخدا، علی اکبر (1377). لغت نامۀ دهخدا. چاپ دوم. تهران: دانشگاه تهران.
دو سفرنامه از جنوب ایران (1368). تصحیح سید علی آل داود. تهران: امیرکبیر.
دوبد، بارون (1371). سفرنامةلرستانوخوزستان. ترجمة محمدحسن آریا، تهران: علمی و فرهنگی.
رجایی، عبدالمهدی (1385). تاریخ مشروطیت اصفهان. اصفهان: سازمان فرهنگی و تفریحی شهرداری اصفهان.
رجایی، عبدالمهدی (1386). اصفهان از انقلاب مشروطه تا جنگ جهانی اول. اصفهان: دانشگاه اصفهان.
رستم‌الحکما، محمدهاشم آصف (1348). رستمالتواریخ. تصحیح محمد مشیری. تهران: [بی‌نا].
رضا قلی خان هدایت (1339). روضةالصفای ناصری. قم: کتابفروشی مرکزی.
رضاقلی‌خان هدایت (1373). فهرس التواریخ. تصحیح دکتر عبدالحسن نوایی و میرهاشم محدث. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ریاضی، محمدرضا (1374). «جاده ابریشم: شکل‌گیری و پیشینه». اثر. ش 2. ص 48-54.
زیدری نسوی، شهاب‌الدین محمد (1365). سیرت جلال‌الدین منکبرنی. تصحیح مجتبی مینوی. چاپ دوم. تهران: علمی و فرهنگی.
سپنتا، عبدالحسین (1346). تاریخچة اوقاف اصفهان. اصفهان: اداره کل اوقاف اصفهان.
سجادی جزی، سعیدالدین (1383). فرهنگ و تاریخ گز برخوار. اصفهان: مقیم.
سدیدالسلطنه، محمدعلی (1362). التدقیق فی سیر الطریق: سفرنامه سدید السلطنه. تصحیح و تحشیه احمد اقتداری. تهران: به‌نشر.
سعیدیان جزی، مریم (1387). «گز و برخوار در گذر زمان». فرهنگ اصفهان. ش 41 و 42. ص 73-88.
سلطانزاده، حسین (1365). مقدمهای بر تاریخ شهر و شهر نشینی در ایران. تهران: نشر آبی.
سلیمی جزی، رحیم (1386). «گز و برخوار از دید جغرافیدانان مسلمان». فرهنگ اصفهان. ش 35. ص 56-59.
سیرو، ماکسیم (1357). راه‌های باستانی ناحیۀ اصفهان و بناهای وابسته به آنها. ترجمۀ مهدی مشایخی. تهران: سازمان ملی حفاظت آثار باستانی ایران.
شاردن، ژان (1336). سیاحتنامۀ شاردن. ترجمۀ محمد عباسی. تهران: امیرکبیر.
عبدالستار عثمان، محمد (1376). مدینۀ اسلامی. ترجمۀ علی چراغی. تهران: امیرکبیر.
عمادی، عبدالرحمن (1375). «گز». ناموارۀ دکتر محمود افشار. گردآورنده ایرج افشار. تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمودافشار.
غلوم بیگ، لیزا (1385). «الگوهای شهری در اصفهان پیش از صفویه». اصفهان در مطالعات ایرانی. به کئشش رناتا هولود. ترجمة محمد تقی فرامرزی. تهران: فرهنگستان هنر. ص 19 تا 46.
فلاندن، اوژن (1356). سفرنامة فلاندن. ترجمة حسین نورصادقی. چاپ سوم. تهران: اشرافی.
فلسفی، نصرالله (1346). زندگانی شاه عباس اول. تهران: دانشگاه تهران.
فلسفی، نصرالله (1353). زندگانی شاه عباس اول. تهران: دانشگاه تهران.
فوران، جان (1385). تاریخ تحولات اجتماعی ایران از صفویه تا سالهای پس از انقلاب اسلامی. ترجمة احمد تدین. چاپ دوم. تهران: مؤسسة خدمات فرهنگی رسا.
فیگوئروا، دن گارسیا دسیلوا (1363). سفرنامۀ فیگوئروا. ترجمۀ غلامرضا سمیعی. تهران: نشرنو.
قدامه، قدامة بن جعفر (1370). الخراج. ترجمه و تعلیق دکتر حسن قره‌چانلو. تهران: البرز.
کروسینسکی، تادوز یودا (1363). سفرنامۀ کروسینسکی. ترجمۀ عبدالرزاق دنبلی. با مقدمه و تصحیح مریم میراحمدی. تهران: توس.
کریستن سن، آرتور (1367). ایران در زمان ساسانیان. ترجمه رشید یاسمی. تهران: امیرکبیر.
کریمیان، حسن و عباسعلی احمدی (1396). «گونه‌شناسی تزئینات منازل روستایی اصفهان در عصر قاجار». نگره. ش 41. ص 77-90.
کیانی، محمدیوسف (1365). «شهرهای اسلامی». نظری اجمالی به شهرنشینی و شهرسازی در ایران. تهران: هما.، ص 205-229.
گدار، آندره و دیگران (1384). آثار ایران. ترجمۀ ابوالحسن سروقد مقدم. چاپ چهارم. مشهد: آستان قدس رضوی.
لاکهارت، لارنس، (1343). انقراض سلسلۀ صفویه و ایام استیلای افاغنه در ایران. ترجمۀ مصطفی قلی عماد. تهران: [بی نا].
مجمل التواریخ و القصص (1318). به تصحیح ملک الشعرا بهار. تهران: خاور.
محمدی ملایری، محمد (1375). تاریخ و فرهنگ ایران در دوران انتقال از عصر ساسانی به عصر اسلامی. تهران: طوس.
مقدسی، ابوعبدالله محمد بن احمد (1361). احسن التقاسیم فی معرفة الاقالیم. ترجمۀ دکتر علی نقی منزوی. تهران: شرکت مؤلفان و مترجمان.
منشی کرمانی، ناصرالدین (1364). نسائم‌الاسحارمن لطائم‌الاخبار در تاریخ وزراء. تصحیح میر جلال‌الدین حسینی ارموی. تهران: اطلاعات.
مهریار، محمد (1382). فرهنگ جامع نام‌ها و آبادی‌های کهن اصفهان. اصفهان: فرهنگ مردم.
موریه، جیمز (1386). سفرنامة جیمز موریه. ترجمة دکتر ابولقاسم. تهران: توس.
میرزا رفیعا (1385). دستورالملک. به کوشش محمد اسماعیل مارچینکوفسکی. ترجمۀ علی کردآبادی. تهران: مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی.
میرزا مهدی خان استرآبادی (1341). جهانگشای نادری. به اهتمام سید عبدالله انور. تهران: انجمن آثار ملی.
نجم‌الملک، حاج عبدالغفار (1341). سفرنامة خوزستان. تهران: مؤسسة مطبوعات علمی.
نویدی، داریوش (1386). تغییرات اجتماعی و اقتصادی در ایران عصر صفوی. ترجمۀ هاشم آغاجری. تهران: نی.
وامبری، آرمینوس (1372). زندگی و سفرهای وامبری. ترجمة محمدحسن آریا. تهران: علمی و فرهنگی.
ویلبر، دونالد (1368). معماری اسلامی ایران در دورۀ ایلخانیان. ترجمۀ عبدالله فریار. چاپ دوم. تهران: علمی و فرهنگی.
هاشمی، احسان (1370).«اردستان»، شهرهای ایران. به کوشش محمدیوسف کیانی. تهران: جهاد دانشگاهی.، ص 243-259.
هنرفر، لطف الله (1350). گنجینۀ آثار تاریخی اصفهان. چاپ دوم. تهران: ثقفی.
یاقوت حموی، شیخ شهاب‌الدین (1380). معجم‌البلدان. ترجمۀ دکتر علی‌نقی منزوی. تهران: سازمان میراث فرهنگی کشور.
یاقوت حموی، شیخ شهاب الدین (1376ق). معجم‌البلدان. بیروت: دارصادر و داربیروت.
یزدانی گزی، محمدعلی (1390). گز و برخوار در گذرگاه تاریخ. اصفهان: هشت بهشت.
یعقوبی، احمد بن ابی یعقوب (1343). البلدان. ترجمۀ دکتر محمدابراهیم آیتی. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
Sirox, M., (1967). «Tras Monuments inconnus de Iran Ancien». Iranica Antiqu. Volumen VII. pp. 82-105.
)