In collaboration with Payame Noor University and Iranian Society of History

Document Type : pajoheshi

Authors

1 Assistant Professor of History Department, National Library and Archive of Iran

2 Ph.D of History, Researcher of History

Abstract

Khan Ahmad Gilani Khan (1538-1592) is the last ruler of Al-Kia in Gilan who was overthrown by Shah Abbas I in 1592 A.D for political, economic and religious reasons. The encounter of Safavid historians with the government of Al-Kia can be examined in three steps: at the first, they speak of Al-Kia respectfully due to refuge of Mirza Ismail to Gilan. In the second step that was coincident with the reign of Shah Tahmasp, historians gradually left behind the Al-Kia government as a result of some disputations between Tahmasp and Khan Ahmad and finally his imprisonment. And the third step was the time of Shah Abbas government and the overthrown of Al-Kia. Historical sources of this era tried to introduce Khan Ahmad as a guilty person in favour of Shah Abbas’ action and to support of Safavid dynasty. The present research intends to investigate the reasons of difference viewpoints in historical sources from Safavid era about the Character of Khan Ahmad Gilani Khan.

Keywords

آذر بیگدلی (1338). آتشکده آذر. به کوشش حسن سادات ناصری. تهران: امیرکبیر.
آرام، محمدباقر (1386). اندیشه تاریخ‌نگاری عصر صفوی. تهران: امیرکبیر.
اسکندربیگ منشی ترکمان (1377).تاریخ عالم‌آرای عباسی.تصحیح محمداسماعیل رضوانی. تهران:دنیای کتاب.
افوشته‌ای نطنزی، محمود ابن هدایت‌الله (1373).نقاوة الآثار فی ذکرالاخیار. به اهتمام احسان اشراقی. تهران: علمی و فرهنگی.
اللهیاری، حسن (1396). «تحلیل تاریخی حذف حکومت سادات کیایی توسط صفویان». فصلنامه تاریخ اسلام در آینه پژوهش. ش 42. ص 5-22.
بدلیسی، شرف‌خان بن شمس‌الدین (1377).شرفنامه (تاریخ مفصل کردستان). به اهتمام ولادیمیر زرنوف. تهران: اساطیر.
بوداق منشی قزوینی (1378). جواهر الاخبار. تصحیح و تعلیقات محسن بهرام‌نژاد. تهران: میراث مکتوب.
پناهی، عباس (1391). «تاریخ‌نگاری محلی حوزة جنوبی دریای خزر». کتاب ماه تاریخ و جغرافیا. ش 167. ص 23-27.
پناهی، عباس (1390). کتابشناسی توصیفی، تحلیلی گیلان در عصر صفوی. ایلیا.
پناهی، عباس (1393). کارکرد اجتماعی، سیاسی و فرهنگی کیائیان در گیلان با نگرشی بر روابط آنها با حکومت‌های محلی و صفویه. رشت: دانشگاه گیلان.
تتوی، قاضی احمد؛ قزوینی،آصف‌خان (1382).تاریخ الفی. تصحیح غلامرضا طباطبایی مجد. تهران: علمی و فرهنگی.
ثواقب، جهانبخش (1380). تاریخ‌نگاری عصر صفویه و شناخت منابع و مآخذ. شیراز: نوید شیراز.
جنابدی، میرزابیگ (1378).روضةالصفویه . به کوشش غلامرضا طباطبایی‌مجد. تهران: بنیاد موقوفات محمود افشار یزدی.
خواندمیر، غیاث‌الدین بن همام‌الدین الحسینی (1353). حبیب‌السیر فی اخبار افراد بشر. زیر نظر محمود دبیرسیاقی. تهران: خیام.
رابینو، ه. ل (1374). ولایات دارالمرز ایران، گیلان. ترجمة جعفر خمامی‌زاده. رشت: طاعتی.
رابینو، ه. ل (1369). فرمانروایان گیلان. ترجمة م.پ. جکتاجی و رضا مدنی. رشت: گیلکان.
رازنهان، محمدحسن؛ نعیمی، سهیلا (1394). «پیامدهای سیاست شاه عباس در براندازی حکومت شیعی آل کیا در گیلان». فصلنامه شیعه‌شناسی. ش 50. ص 221-244.
رازی، امین احمد (1340).هفت اقلیم. تصحیح و تعلیق جواد فاضل. تهران: انتشارات کتب ایران.
روملو، حسن‌بیگ (1384).احسن التواریخ. تصحیح عبدالحسین نوایی. تهران:اساطیر.
شایسته، فریدون (1380). «اخبار گیلان در کتاب تاریخ عباسی یا روزنامه ملا جلال». کتاب ماه تاریخ و جغرافیا. ش 46 و 47. ص 45-47.
شایسته، فریدون (1390). «گیلان در منابع عصر صفوی». کتاب ماه تاریخ و جغرافیا. ش 160. ص 127-128.
شورمیج، محمد (1390). «روش و بینش تاریخ‌نگاری اسکندربیگ منشی در عالم‌آرای عباسی با تکیه‌ بر وقایع گیلان». فصلنامه تاریخ‌نگری و تاریخ‌نگاری. ش 14. ص 79-100.
عادل، پرویز (1386). «سیاست آل‌کیا در برابر آق‌قویونلوها، درآمدی بر تشکیل دولت صفوی». رشد آموزش تاریخ. ش 29. ص 28-31.
غفاری قزوینی، قاضی احمد (1343).تاریخ جهان‌آرا. به اهتمام مجتبی مینوی. تهران: حافظ.
فومنی، عبدالفتاح (1353).تاریخ گیلان. تصحیح عطاءالله تدین. تهران: فروغی.
فومنی، عبدالفتاح(1349)تاریخ گیلان. تصحیح منوچهر ستوده. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
قمی، قاضی احمد ابن شرف‌الدین الحسین الحسینی (1363). خلاصةالتواریخ. تصحیح احساناشراقی. تهران: دانشگاه تهران.
کنارودی، قربانعلی؛ نعیمی، سهیلا (1392). حکومت سادات آل‌کیا در گیلان. نوین پویا.
کنارودی، قربانعلی؛ نعیمی، سهیلا (1390). «علل تداوم حکومت سادات آل کیا در گیلان». فصلنامه شیعه‌شناسی. ش 34. 147-178.
کویین، شعله آلیسیا (1387). تاریخ‌نویسی در روزگار فرمانروایی شاه ‌عباس صفوی. ترجمة منصور صفت‌گل. تهران: دانشگاه تهران.
لاهیجی، علی بن شمس‌الدین بن حاجی حسن (1352).تاریخ خانی.تصحیح منوچهر ستوده.تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
مرعشی، سید ظهیرالدین (1364).تاریخ گیلان و دیلمستان. تصحیح منوچهر ستوده.تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
معتمد لنگرودی، فاطمه؛ بایرام، مائده (1395). «منبع‌شناسی پژوهش تاریخ آل‌کیا در گیلان». نقد کتاب تاریخ. ش 9 و 10. ص 219-236.
منجّم، ملا جلال‌الدین (1366).تاریخ عباسی (روزنامه ملا جلال ) به کوشش سیف‌اله وحیدنیا.تهران: وحید.
منزوی، علینقی (1369). «خاندان کارکیا در گیلان».گیلان نامه (مجموعه مقالات گیلان‌شناسی). رشت.
میرجعفری، حسین؛ عاشوری، عباس (1390). تاریخ‌نگاری و تحولات آن در ایران و جهان، تهران: دانشگاه پیام نور.
نعیمی، سهیلا (1389). «آل کیا و علل سقوط آن در گیلان». فصلنامه تاریخ اسلام و ایران. ش 7. ص 113-134.
نوایی، عبدالحسین (1370). مجموعه اسناد و مکاتبات تاریخی. تهران: بنیاد فرهنگ.
نوایی، عبدالحسین (1377).ایران و جهان از مغول تا قاجاریه. تهران: نشر هما.
نوزاد، فریدون (1373).نامه‌های خان احمد خان گیلانی. تهران: بنیاد موقوفات محمود افشار یزدی.
واعظ شهرستانی، نفیسه (1382). «نقد و ارزیابی تاریخ‌نگاری اسکندر بیگ منشی در عالم‌آرای عباسی»کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، ش 68و 69. ص 92-105.
واله اصفهانی، محمدیوسف (1372). خلدبرین. به کوشش میرهاشم محدث. تهران: بنیاد موقوفات محمود افشار یزدی.
هدایت، رضاقلی‌خان (1380).روضةالصفای ناصری. تصحیح جمشید کیان‌فر. تهران: اساطیر.