In collaboration with Payame Noor University and Iranian Society of History

Document Type : pajoheshi

Author

Assistant Professor of Department of Sicial Studies, Farhangian University

Abstract

The long history of Iran-Ottoman relations witnesses various conflicts and the conclusion of numerous treaties. The second Erzrum agreement was concluded on 1 June 1847 between the two countries. Based on third article of the treaty, a common commission of four countries should be formed and set up delimitation between two countries with field investigation. The Ottoman delegation, headed by Darwish Pasha, on the way to the mission to join the commission, before reaching Baghdad, raided the Iranian realm and occupied Qotur. This aggressively action so near formation of delimitation commission has become an important controversy between Iran and the Ottoman. Firstly Iran condemned Darwish Pasha's action and wanted mediators to take responsibility for the elimination of aggression. Occupation of Qotur lasted exactly thirty years, and eventually the Berlin Congress confirmed Iran's legitimacy, and the Ottoman government was forced to return Qotur to Iran. About the the occupation of Qotur and especially the actions of Mirza Ja'far Khan Moshir al-Dawlah during the three years of delimitation mission, no independent research has been carried out yet. The present study, with the historical method and descriptive-analytical approach, relying on the documents, in particular Iran’s Foreign Affairs’ documents answers these questions: What was the Qotur's position and strategical significance? Why was this area occupied by the Ottoman Empire on the eve of the formation of delimitation commission? What was the Iran's politicians actions, especially Mirza Ja'far Khan Moshir al-Dawlah, as Iranian delegate to the delimitation Commission against the occupation of Qotur?
The findings of the study show that the three-yearly actions of Mushir al-Dawlah (1268-1265 AH) led mediators to repeatedly condemn the occupation of Qotur and endorse Iran's legitimacy. In fact, Mushir al-Dawlah’s actions became the cornerstone for Iranian diplomats in the decades to come and raise the issue of Qotur’s occupation in the international community. Measures that eventually resulted in the extradition of Qotur after thirty years.

Keywords

آدمیت، فریدون (2535). امیرکبیر و ایران. تهران: خوارزمی.
آرشیو وزارت امور خارجه. کتابچة سواد مکاتبات. ش 18.
آل داود، سیدعلی (1395). امیرکبیر و ناصرالدین شاه. تهران: کتاب رایزن.
اسکوفیلد، ریچارد (1389). «تدقیق مرزها: تلاش‌های نیمة قرن نوزدهم برای نقشه‌برداری و علامت‌گذاری مرزهای ایران و عثمانی». جنگ و صلح در ایران دورة قاجار و پیامدهای آن در گذشته و اکنون. زیر نظر رکسانة فرمانفرماییان. ترجمة حسن افشار. تهران: نشر مرکز.
اعتمادالسلطنه، محمدحسن (1364). مرآت­البلدان. به کوشش پرتو نوری علاء و محمدعلی سپانلو. تهران: اسفار.
افضل­الملک. کراسه­المعی. نسخة خطی. ش 9452. کتابخانة مجلس شورای اسلامی.
درویش­پاشا (1397). لایحة تحدید حدود ایران و عثمانی (1268-1266هجری قمری). ترجمه از ترکی عثمانی: میرزا جهانگیرخان ناظم الملک مرندی یکانلو. تصحیح و پژوهش نصرالله صالحی. تهران: طهوری.
ریاحی، محمدامین (1378). تاریخ خوی (سیر تحولات اجتماعی و فرهنگی شهرهای ایران در طی قرون). تهران: توس.
صالحی، نصرالله (1396). «واکاوی اقدامات درویش­پاشا در نخستین کمیسیون تحدید حدود ایران و عثمانی (1268-1266ق.)». پژوهش‌های علوم تاریخ. س 9. ش 2. پاییز و زمستان.
صالحی، نصرالله (1397). «بررسی انتقادی چاپِ "رسالة تحقیقات سرحدیه"». آیینه میراث. س 16. ش 63. پاییز و زمستان.
طاووسی، مسرور؛ ساسان‌پور، فرزانه (1390). "خوی"دانشنامة جهان اسلام. ج 16. ص 508.
فرهاد معتمد، محمود (1326). سپهسالار اعظم. تاریخ روابط سیاسی ایران و عثمانی. تهران: کتابخانة ابن‌سینا.
فهرست اسناد مکمل قاجاریه (1383). جلدهای 54-64. تهران: مرکز اسناد وزارت خارجه.
گزیدة اسناد سیاسی ایران و عثمانی در دورة قاجار (1369). تهران: انتشارات وزارت امورخارجه.
مرادی، مسعود (1381). «دفاع از منافع ایران در کنگرة برلن 1878»، نخستین همایش ایران­شناسی، مقالات تاریخی و جغرافیایی، بنیاد ایرانشناسی، تهران: 466- 449.
مشیرالدوله، میرزا جعفرخان، رسالة تحقیقات سرحدیه. نسخة خطی. ش 2775. کتابخانة مجلس شورای اسلامی.
منفرد، افسانه (1371). «کنگرة برلین و مسئلة بازپس­گیری قطور». تحقیقات اسلامی. س 7. بهار. ش 1. ص46-39.
ناظم­الملک مرندی یکانلو، میرزا محبعلی­خان (1395). مجموعة رسائل و لوایح تحدید حدود ایران و عثمانی. تصحیح و پژوهش نصرالله صالحی. تهران: طهوری.
ناظم­الملک مرندی یکانلو، میرزامحبعلی­خان (1396). ملاحظات و محاکمات (دو لایحه در تحدید حدود ایران و عثمانی، 1292 قمری). تصحیح و پژوهش: نصرالله صالحی، تهران: طهوری.
Ateş, Sabri (2013). The Ottoman-Iranian borderlands: making a boundary 1843-1914. Cambridge University Press.
Aykun, İbrahim (1995). Erzurum Konferansi (1843-1847) ve Osmanlı-İran Hudut Antlaşması. Atatürk Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı. Doktora Tezi. Erzurum.
Hadd-i Hudud-ı İraniyeye Me’mûr: Derviş Paşa’nın Lâyihası, Çevrimyazı: Fatih Gencer, Ankara, 2016.
Sarıkçıoğlu, Melike (2013). Osmanlı-İran Hudut Sorunları (1847-1913). Ankar, Türk Tarih Kurumu.
Schofield, Richard (ed.). The Iran-Iraq Border (1840-1958), Efforts of Delimitation Commission and Preparation of Maps of Frontier Zone (1848-1873), Archive Editions, 1989, Vol. 2.
Sıtkı Uluerler (2018), “Berlin Antlaşması’na Göre (1878) Osmanlı’nın İran’a Terk Ettiği Kotur’un Sınırları Meselesi”, Binğol Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, No. 8, Vol. 16 Autum, P. 171-145.
Sıtkı Uluerler (2015). “Osmanlı-İran Sınır Tespiti Tartışmalarında Kotur’un Yeri (1849-1852)”. Turkish Studies. Vol. 10/5 Spring. P.329-356.