In collaboration with Payame Noor University and Iranian Society of History

Document Type : pajoheshi

Author

Assistant Prof of Institute for Humanities and Cultural Studies

Abstract

Fars, because of a long historical background and origin of Sasanid dynasty, was the only province of Iran that led the Iranian Zoroastrian community in times after fall of Sasanians. Historical evidence and documents in the Zoroastrian centers of Fars enjoyed the necessary prosperity and recognition of the Islamic state. But suddenly from the first half of 5th Hegira century onwards, their historical presence in Fars diminishes, so far as there are no credible reports, both inside and outside the Zoroastrian community, about their effective presence in the land. What has been discussed in this article is the expression and posture of the Zoroastrians in Fars until the beginning of the fifth century and the study of how they confront the religion of Islam. Also, it attempts to provide a logical answer for this important question: What happened in Zoroastrian community of Fars? a response which, for various reasons, suggests that Shirkouh's slopes in Yazd are a probable option for the migration of the Zoroastrian organization of the Fars region.

Keywords

آموزگار، ژاله (1386). زبان، فرهنگ، اسطوره. تهران: معین.
ابن‌اثیر (1383). تاریخ کامل. ج12. ترجمة حمیدرضا آژیر. تهران: اساطیر.
ابن‌اثیر (1966م). الکامل فی التاریخ. ج8. چاپ کارل یوهانس. بیروت: دارصادر.
ابن‌بطوطه (1361). سفرنامه ‌ابن‌بطوطه. ترجمة محمدعلی موحد. تهران: علمی و فرهنگی.
 ابن‌بلخی (1343). فارسنامه. به‌کوشش علینقی بهروزی. شیراز: اتحادیه مطبوعات فارس.
ابن‌حوقل (1345). صورة‌الارض. ترجمة جعفر شعار. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
ابن‌خرداذبه (1889م). المسالک و الممالک. چاپ دخویه. لیدن: بریل.
ابن‌فقیه‌ همدانی (1885). مختصر کتاب البلدان. چاپ دخویه. لیدن: بریل.
اصطخری، ابواسحق ابراهیم (1340). مسالک و ممالک. به‌کوشش ایرج افشار. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
الاصطخری، ابواسحق ابراهیم (1967م). کتاب مسالک و الممالک. چاپ دخویه. لیدن: بریل.
باربارو، جوزافا (1349). سفرنامه‌های ونیزیان در ایران. ترجمة منوچهر امیری. تهران : خوارزمی.
بررسی دست‌نویس م. او 29: داستان گرشاسب. تهمورس و جمشید گلشاه و متن‌های دیگر (1378). آوانویسی و ترجمه از متن پهلوی کتایون مزداپور. تهران: آگاه.
بلاذری، احمد بن یحیی (1367). فتوح البلدان. ترجمة محمد توکل. تهران: نقره.
بهار، مهرداد (1376). پژوهشی در اساطیر ایران. به‌کوشش کتایون مزداپور. تهران: آگه
تفضلی، احمد (1376). تاریخ ادبیات ایران پیش از اسلام. به‌کوشش ژاله‌ آموزگار. تهران: سخن.
جعفری، جعفر بن محمد (1338). تاریخ یزد. به‌کوشش ایرج افشار. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
جکسن، ویلیام (1352). سفرنامه؛ ایران در گذشته و حال. ترجمة منوچهر امیری و فریدون بدره‌ای. تهران: خوارزمی.
جلالی نائینی، محمدرضا (1384). ثنویان در عهد باستان. تهران: طهوری.
جنید شیرازی (1328). شدالازار فی حط الاوزار عن زوار المزار. تصحیح علامه محمد قزوینی و عباس اقبال. تهران: چاپخانة مجلس.
جیهانی (1368). اشکال العالم. ترجمة عبدالسلام کاتب. با مقدمه و تعلیقات فیروز منصوری. تهران: شرکت به نشر.
حدود العالم من المشرق الی المغرب (1342). با مقدمه و حواشی و تعلیقات مینورسکی. ترجمة میرحسین شاه. کابل: دانشگاه کابل.
حمدالله مستوفی (1336). نزهة‌القلوب. به‌کوشش محمد دبیرسیاقی. تهران: طهوری.
حمزه ‌اصفهانی (1346). تاریخ پیامبران و شاهان. ترجمة جعفر شعار. تهران: بنیاد فرهنگ.
حمزه ‌اصفهانی (1967م). التنبیه علی حدوث التصحیف. تحقیق شیخ محمد حسن آل‌یاسین. بغداد: النهضه.
دادستان دینیک (2535). ویراستة تهمورس دین‌شاه جی انکلساریا. به‌کوشش ماهیار نوابی و محمود طاووسی. شیراز: مؤسسة آسیایی دانشگاه پهلوی شیراز.
دالوند، حمیدرضا (1392). "میراث فرقة آذر کیوان". رنج و گنج ارج‌نامة دکتر زهره زرشناس. به‌کوشش ویدا نداف، فرزانه گشتاسب و محمد شکری فومشی. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
دریایی، تورج (1383). سقوط ساسانیان. ترجمة منصوره اتحادیه و فرحناز امیرخانی حسینک‌لو. تهران: نشر تاریخ.
رضایی باغ‌بیدی، حسن‌ روایت آذرفرنبغ فرخزادان.
روایت آذرفرنبغ فرخزادان (1384). ترجمة حسن رضایی باغ‌بیدی. تهران: مرکز دایرةالمعارف بزرگ اسلامی.
زرکوب شیرازی، ابوالعباس (1350). شیرازنامه. به‌کوشش اسماعیل واعظ جوادی. تهران: بنیاد فرهنگ.
زرین‌کوب، عبدالحسین (1379). جستجو در تصوف ایران. تهران: امیرکبیر.
زند بهمن یسن (1370)، گزارش محمدتقی راشدمحصل، تهران: مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
شهرستانی، محمد بن عبدالکریم (1335). الملل و النحل. ترجمة افضل‌الدین صدر ترکه اصفهانی. تصحیح محمدرضا جلالی نائینی. تهران: چاپخانة تابان.
کاتب، احمد بن حسین (1375). تاریخ جدید یزد. به‌کوشش ایرج افشار. تهران: امیر کبیر.
گدار، آندره و دیگران (1365). آثار ایران. ترجمة ابوالحسن سروقدم. مشهد: آستان قدس.
گزیده‌های زادسپرم (1366). ترجمة محمدتقی راشدمحصل. تهران: مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
ماتیگان گجستگ ابالیش (1375). برگردان ابراهیم میرزای ناظر. تهران: هیرمند.
محمدی ملایری، محمد (1375). تاریخ و فرهنگ ایران در دوران انتقال از عصر ساسانی به عصر اسلامی. ج4. تهران: یزدان.
محمود عثمان (1943م). فردوس المرشدیه فی اسرار الصمدیه. تصحیح فریتز مایر. استامبول: مطبعة معارف.
مخلصی، محمدعلی (1383). «بررسی و پژوهشی در دو کتیبة عضدالدوله در تخت جمشید». اثر. ش36 و 37، ص92-102.
مسعودی، ابی‌الحسن علی بن الحسین (1344)، مروج الذهب و معادن الجواهر. ترجمة ‌ابوالقاسم پاینده. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
مسعودی، ابی‌الحسن علی بن الحسین (1349). التنبیه و الاشراف. ترجمة ‌ابوالقاسم پاینده. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.      
مقدسی، ابوعبدالله محمد بن احمد (1361). احسن التقاسیم فی معرفة‌الاقالیم. ترجمة علینقی منزوی. تهران: شرکت مؤلفان و مترجمان ایران.
ناصرخسرو (1335). سفرنامه. به‌کوشش محمد دبیرسیاقی. تهران: زوار.
نصراله‌زاده، سیروس (1385). کتیبه‌های پهلوی کازرون. تهران: کازرونیه.
هفت کشور یا صورالاقالیم (1353). تصحیح منوچهر ستوده. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
Dādestān ī Dēnīg (1998). ed. Mahmoud Jaafari dehaghi. Paris.
Kargar, Dariush (2009). Ardāy – VirāfNāma. Iranian coneptions of the other world. Uppsala.
Nāmakīhā ī Mānūshchīhar (1912). ed. B.N. Dhabhar. Bombay.
Rahman, M. M. (1967). Catalogue of Persian printed books in library of the Asiatic Socity. Calcutta.
Rivāyat-i Hēmīt-i Ašawahištan (1980). ed. Nezhat Safa-Isfehani. Harvard: Harvard University.
Schwarz, Paul (1969). Iran im mittelalternach den arabischen geographen. Hildesheim: Olms.
The Zoroastrian centers of Fars and theirs destination at the beginning of the fifth century AD.