In collaboration with Payame Noor University and Iranian Society of History

Document Type : pajoheshi

Authors

.

Abstract

The land of Tabarestan  is one of the areas that its appellation and  geographical bounderies have been the subject of controversy. This title of formaly was used commonly through pre- Islamic period and part of the Islamic era (until the end of 8th century AH). From this time on, it was replaced by the word ‘Mazandaran’, due to unclear reasons. The change in the name and sign of this strategic area is important for the purpose of this paper in terms of the importance of history and local identity. Mazandaran which for long time was used along with Tabarestan took its place instead .Changes for the name of this strategic region in terms of history importance and local identity is an important question that this essay is considered. This article is done by a descriptive – analytical approach, and considering to the history of Tabarestan and its political, cultural, and social nature study the replacement of  Mazandaran title for geographical proximity of the case. Research results show that the Tabarestan appellation is more compatible with its current inhabitants than Mazandaran name with its geographical features. The political range of this geographical area, particularly during the Islamic period, has fluctuated, due to the reasons such as family rivalries, internal conflicts, and the expansionism of the rulers.

Keywords

آملی، اولیاءالله (1313). تاریخ رویان. تصحیح عباس خلیلی. طهران: کتابخانه اقبال.##ابن‌اسفندیار، محمد بن حسن (1366). تاریخ طبرستان. تصحیح  عباس اقبال. تهران: اساطیر.## ابن‌خردادبه (1371). المسالک والممالک. ترجمه سعید خاکرند. تهران: میراث ملل.## ابن‌فضل­الله العمری، شهاب­الدین (1423). مسالک الأبصار فی ممالک الأمصار. ابوظبی: المجمع الثقافی.## ابن‌فقیه، احمد بن محمد (1416). البلدان. تصحیح یوسف الممادی. بیروت: عالم الکتب.## ابوالفداء، عمادالدین اسماعیل (1349). تقویم‌البلدان. ترجمة عبدالمحمد آیتی. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.## ادریسی، ابوعبدالله محمد بن محمد (1409). نزهة المشتاق فی اختراع الآفاق. بیروت: عالم الکتب.##استرابو (1382). جغرافیای استرابو (سرزمین‌های زیر فرمان هخامنشیان). ترجمة همایون صنعتی­زاده. تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار.## اصطخری، ابواسحاق (بی­تا). المسالک و الممالک. قاهره: الهیئه العامه لقصور الثقافه.## اعتمادالسلطنه، محمدحسن بن­علی (1373). التدوین فی احوال جبال شروین. تصحیح مصطفی احمدزاده. تهران: فکر روز.## ــــــــ (1363). تطبیق لغات جغرافیایی قدیم و جدید ایران. تصحیح هاشم محدث. تهران: امیرکبیر.## ــــــــ (1367). مرآةالبلدان. تصحیح عبدالحسین نوایی و هاشم محدث. تهران: دانشگاه تهران.## اعظمی­سنگسری، چراغعلی (1357). «فرمانروایان طبرستان»، مجله بررسی­های تاریخی، شماره 79، آذر و دی ماه، 189-226.##بارتولد، واسیلی ولادیمیر (1375). جایگاه مناطق اطراف دریای خزر در تاریخ جهان اسلام. ترجمة لیلا ربن­شه. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.## .ـــــــــ ( 1386). تذکره جغرافیایی تاریخی ایران. ترجمة حمزه سر دادور. تهران: توس.## بروسوی، محمد بن علی (1427). أوضع المالک الی معرفة البلدان و الممالک. تصحیح محمد عبدالرواضیه. بیروت: دارالغرب الاسلامی.## بغدادی، صفی­الدین عبدالمؤمن بن عبدالحق (1412). مراصد الاطلاع علی الاسماء الامکنه و البقاء. تصحیح علی­محمد بجاوی. بیروت: دارالجبل.##بکران، محمد بن­نجیب (1342). جهان­نامه، به کوشش محمدامین ریاحی. تهران: کتابخانة ابن‌سینا.##بکری اندلسی، عبدالله بن عبدالعزیز (1403). معجم ما استعجم من الأسماء البلاد و المواضع. بیروت: عالم الکتاب.##بیرونی، ابوریحان (1380). الآثار الباقیه. تهران: مرکز نشر میراث مکتوب.##پرگاری، صالح (1375). نگاهی به جغرافیای تاریخی مازندران در دو قرن اول هجری. تهران: علوم انسانی دانشگاه الزهرا، ش 17 و18، 56-33.## پیرنیا، حسن (1389). تاریخ ایران قبل از اسلام. انتشارات سپهر ادب.## پیروز، غلامرضا (1385). مازندران در دنیای اساطیر. مطالعات ملی. ش28. زمستان 1385. 125-146.## حجازی کناری، سیدحسن (1372). پژوهشی در زمینه نام‌های باستانی مازندران. تهران: روشنگران.## حدود العالم من المشرق إلی المغرب (1423). مؤلف ناشناخته. قاهره: الدار الثقافیة للنشر.## حمدالله مستوفی قزوینی (1336). نزهةالقلوب. تصحیح محمد دبیرسیاقی. بی­نا.##حموی، یاقوت بن عبدالله (1995). معجم البلدان. بیروت: دارصادر.## دیاکونوف، أ.م (1345). تاریخ ماد. ترجمة کریم کشاورز. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.##رابینو، هـ .ل (1365). مازندران و استرآباد. ترجمة غلامعلی وحید مازندرانی. تهران: علمی و فرهنگی.## راوندی، علی بن محمد (1385). راحة الصدور و آیه السرور. تصحیح محمد اقبال. تهران: اساطیر.##سایکس، سرپرسی (1380). تاریخ ایران. ترجمۀ سید محمدتقی فخرداعی گیلانی. تهران: افسون.##ستوده، منوچهر (1348). تاریخ رویان. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.## ــــــــــــــ (1384). نامنامه ایلات و عشایر و طوایف. تهران: مرکز دائرةالمعارف اسلامی.## شاردن، ژان (1372). سفرنامه. ترجمة اقبال یغمایی. تهران: توس. ## شایان، عباس (1367). مازندران. تهران: علمی و فرهنگی.##شیروانی، زین­العابدین بن اسکندر (بی­تا). بستان السیاحه. تهران: سنای.##طاهری، ابوالقاسم (1347). جغرافیای تاریخی گیلان، مازندران، آذربایجان از نظر جهانگردان. تهران: شورای مرکزی جشن شاهنشاهی.##طبری، محمد بن جریر (1375). تاریخ طبری. ترجمة ابوالقاسم پاینده. تهران: اساطیر.##ظهیرالدین نیشابوری (1332). سلجوقنامه. تهران: خاور.##قزوینی، زکریا ابن‌محمد (1373). آثارالبلاد و اخبارالعباد. ترجمة جهانگیر میرزا. تصحیح میرهاشم محدث. تهران: امیرکبیر.##قلی­زاده، خسرو (1388). فرهنگ اساطیر ایرانی. پارسه.##کرزن، جرج (1373). ایران و قضیه ایران. ترجمة غلامعلی وحید مازندرانی. تهران: علمی وفرهنگی.##گیلانی، شیخعلی (1352). تاریخ مازندران. تصحیح منوچهر ستوده. چاپ اول. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.##لسترنج، گی (1377). جغرافیای تاریخی سرزمین­های خلافت شرقی. ترجمة محمود عرفان. تهران: علمی و فرهنگی.##مجمل‌التواریخ و القصص. تصحیح نجم­الدین سیف‌آبادی. آلمان: دومونده نیکار هوزن##محمودی ­بختیاری، علی­قلی (1348). «مازندران یا یمن». هنر و مردم. دورة 8. ش89. 20-27.##مرعشی، سید ظهیرالدین (1345). تاریخ طبرستان و رویان و مازندران. تصحیح محمدحسین تسبیحی تهران: مؤسسۀ مطبوعاتی شرق.##مشکور، محمد (1345). مازندران و طبرستان از قدیم‌ترین ایام تا امروز. مقدمۀ تاریخ طبرستان و رویان و مازندران. میر ظهیرالدین مرعشی. تصحیح محمدحسین تسبیحی. تهران: مؤسسۀ مطبوعاتی شرق.##ملگونف، گئورگی (1363). سفرنامه ایران و روسیه. به تصحیح محمد گلبن و فرامرز طالبی. تهران: دنیای کتاب.##مینورسکی، ولادیمیر (1345). فرمانروایی و قلمرو دیلمیان. ترجمة جهانگیر قائم­مقامی. بررسی­های تاریخی. س 1. ش 1 و 2. ص 162-139.##نظامی، احمد بن عمر (1327). چهار مقاله. تصحیح محمد قزوینی. به کوشش محمد معین. ارمغان.##نوروززاده چگینی، ناصر (1366). «مازندران در دوره ساسانی» (بخش دوم). مجله باستان‌شناسی و تاریخ. مرکز نشر دانشگاهی. شماره دوم. سال اول. بهار و تابستان.##نوری، نظام­الدین (1386). «وجه تسمیة مازندران و طبرستان». دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران. ش183. ص 193-202.##هدایت، رضاقلی­خان (1339). روضة­الصفای ناصری. کتابفروشی‌های مرکزی، خیام و پیروز.##یارشاطر، احسان (1380). تاریخ ایران از سلوکیان تا فروپاشی دولت ساسانیان. پژوهش دانشگاه کیمبریج. ترجمة حسن انوشه. تهران. امیرکبیر.##یعقوبی، ابن‌واضح (1422). تاریخ یعقوبی. بیروت: دارالکتب العلمیه.##