Document Type : pajoheshi
Authors
Abstract
The city of Shiraz, in the Qajar era, although lost its former importance, following the selection of Tehran as the capital of Iran and Tabriz as the crown prince residence. The Fars province as the capital of Zand government and for its location as the Crown Prince residence in early period of Qajar domination as well as its closeness to the Persian Gulf, was of great significance in this era. Fars had special internal divisions and local organizational structure in the Qajar era that in course of this period changed. This paper, by using descriptive-analytical method, intends to answer the following questions: what were the most effective factors involving in the changing of the territorial area of the Fars state? and what type of political measures did the government take to stabilize power of the Qajar government in this state? In the reign of Mohammad Shah, because of the Fars governor’s rebellion,The central government reduced the power of the rulers as well as Limiting the territory of Fars. Central government used the state's traditional powers such as the kalantar ‘the officer’, to balance the power in this state.
Keywords
آوری، پیتر و دیگران (1388). تاریخ ایران کمبریج. ترجمه تیمور قادری. چاپ دوم. تهران: مهتاب- آبفام.
آبراهامیان، یرواند (1386). ایران بین دو انقلاب. ترجمه احمد گل‌محمدی و محمدابراهیم فتاحی ولیلایی. چاپ دوازدهم. تهران: نشر نی.
اعتماد‌السلطنه، محمدحسن‌خان (1363). الماثر والآثار. به کوشش ایرج افشار. چاپ اول. تهران: اساطیر.
ــــــــــــــــــــــــــــــ (1376). تاریخ منتظم ناصری. تصحیح محمد اسماعیل رضوانی. چاپ اول. تهران: دنیای کتاب.
ـــــــــــــــــــــــــــــــ (1357). صدرالتواریخ. به کوشش محمد مشیری، چاپ دوم. تهران: انتشارات روزبهان.
افضل‌الملک، غلامحسین (1361). افضل‌التواریخ، تصحیح منصوره اتحادیه و سیروس سعدونیان، چاپ اول. تهران: نشر تاریخ ایران.
امین‌الدوله، علی‌خان (1355). خاطرات سیاسی‌الدوله. به کوشش حافظ قرمان‌فرمائیان. چاپ دوم. تهران: امیرکبیر.
اوبن، اوژن (1362). ایران امروز. ترجمه علی‌اصغر سعیدی. چاپ اول. تهران: انتشارات جهان.
بامداد، مهدی (1357). تاریخ رجال ایران. تهران: زوار.
بنی‌عباسیان بستکی، محمداعظم (1339). تاریخ جهانگیریه و بنی‌عباسیان بستک. به کوشش عباس انجم ، چاپ اول. تهران: بی‌نا.
پولاک، یاکوب ادوارد (1368). ایران و ایرانیان. ترجمه کیکاوس جهانداری. چاپ دوم. تهران: خوارزمی.
حسینی فسایی، میرزا حسن (1382). فارسنامه ناصری. تصحیح و تحشیه منصور رستگار فسایی، چاپ سوم. تهران: امیرکبیر.
خاوری شیرازی، فضل‌الله (1381). تاریخ ذوالقرنین. تصحیح ناصر افشارفر، چاپ دوم. تهران: اهل قلم.
خجسته، مصطفی (1338). بحرین در دوقرن اخیر. چاپ اول. شیراز: انتشارات موسوی.
خورموجی، محمدجعفر (1380). نزهت‌الاخبار. تصحیح و تحقیق سید علی آل‌داود. چاپ اول. تهران: کتابخانه و موزه و مرکز اسناد شورای اسلامی و سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
دروویل، گاسپار (1370). سفر در ایران. ترجمه منوچهر اعتمادمقدم. چاپ چهارم. تهران: شباویز.
دشتی، رضا (1380). تاریخ اقتصادی اجتماعی بوشهر در دوران قاجاریه با تکیه بر نقش تجار و تجارت. چاپ اول. تهران: پارینه.
دوسرسی، لوران (1362). ایران در 1640-1829. ترجمه احسان اشراقی. چاپ اول. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
سعیدی سیرجانی، علی‌اکبر (1362). وقایع اتفاقیه. مجموعه گزارش‌های خفیه‌نویسان انگلیس. چاپ اول. تهران: بی‌نا.
سپهر، محمدتقی (1377). ناسخ‌التواریخ. به کوشش جمشید کیانفر. چاپ اول. تهران: اساطیر.
فریزر، جیمز بیلی (1364). سفرنامه. ترجمه منوچهر امیری چاپ اول. تهران: توس.
قاسمی، سید فرید (1389). سالنامه‌های اعتماد‌السلطنه، چکیده و متن کامل سالنامه‌های ایران 1290-1312. چاپ اول. تهران: مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران.
قائم‌مقامی، جهانگیر (1341). بحرین و مسائل خلیج فارس. تهران: طهوری.
کاکس، سرپرسی (1377). گزارش سالانه کاکس کنسول انگلیس در بوشهر (1339-1323). ترجمه حسن زنگنه. به کوشش عبدالکریم مشایخی. چاپ اول. تهران: پروین.
کرزن، لرد ناتانیل (1380). ایران و قضیه ایران. ترجمه وحید مازندرانی. چاپ پنچم. تهران: علمی و فرهنگی.
گرانت واتسن، رابرت (1348). تاریخ ایران: از ابتدای قرن نوزدهم تا سال 1858. ترجمه وحید مازندرانی. چاپ اول. تهران: سخن.
مارتین، ونسا (1387). عهد قاجار: مذاکره اعتراض و دولت در ایران قرن سیزدهم. ترجمه حسن زنگنه. چاپ اول. تهران: نشر ماهی.
مستوفی، عبدالله (1371). شرح زندگانی من یا تاریخ اجتماعی و اداری ایران در دوره قاجار. چاپ سوم. تهران: زوار.
نایب‌الایاله، رضاقلی‌میرزا (1347). سفرنامه رضاقلی‌میرزا نوه فتحعلی‌شاه. به کوشش اصغر فرمان‌فرما قاجار. چاپ اول. تهران: دانشگاه تهران.
نائینی، محمدجعفر (1352). جامع جعفری. به کوشش ایرج افشار. تهران: انجمن آثار ملی.
نظام‌السلطنه مافی، حسین‌فلی (1362). خاطرات و اسناد حسین‌قلی‌خان نظام‌السلطنه. به کوشش معصومه مافی و منصوره اتحادیه. چاپ دوم. تهران: نشر تاریخ.
وثوقی، محمدباقر (1384). تاریخ خلیج فارس و ممالک هم‌جوار. چاپ اول. تهران: سمت.
وطن‌دوست، غلامرضا؛ بهزادی، ناهید (1374). دیوا‌ن‌سالاری فارس در آستانه مشروطه. تاریخ معاصر ایران. کتاب نهم. تهران: مؤسسه پژوهشی و مطالعات فرهنگی.
هالینگبری، ویلیام (1363). روزنامه سفر هیئت سرجان ملکم. ترجمه امیرهوشنگ امینی. تهران: کتاب‌سرا.
هدایت، رضاقلی‌خان (1380). روضةالصفای ناصری. تصحیح جمشید کیانفر. تهران: اساطیر.
ــــــــــــــــــــــــــ (1373). فهرس‌التواریخ. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
Edward davis, charles (1987). qajar rule in fars prior to 1847. Iran: Vol. 25. pp. 125-153.
FLOOR, W. M (1971): the office of kalantar in qajar persia, the journal of the economic and social history of the orient, vol. 14. No.3.
اسناد:
مجموعه اسناد دولتی کتابخانه وزارت علوم خارجه. شماره 6286.
مجموعه اسناد مرکز اسناد و کتابخانه ملی. تلگرام مشیرالملک از فارس به علاءالدوله در زمینه دریافت بقایای مالیات و درخواست خط ببدی آن. شماره سند :12894/296.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــ . اعتراض زنان شیراز به گرانی نان و کتک کاری قوام الملک توسط آنان. شماره سند: 4607/295.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ . ناامنی راه‌های شیراز و مساعی قوام‌الملک. شماره سند: 308/ 295.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ . تلگراف مستوفی‌الممالک در باب اختلافات مالی دیوان در مورد فارس و تحقیق از مشیرالملک در این مورد و پاسخ وی. شماره سند: 1656/ 295.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــ . ارسال صورت تلگراف پسرمیرزا نصرالله‌خان بهرلو مبنی بر عداوت قوام‌الملک با طایفه و خاندان وی و درخواست حکومت در منظقه دیگر از ایران و پاسخ معتمدالدوله. شماره سند: 1675/ 295.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــ . ابراز خوشحالی دریابیگی از واگذاری گمرک فارس و کرمان به وی و درخواست جلوگیری از دخالت‌های حکام ولایات در امور گمرک. شماره سند: 3351/295.
)