In collaboration with Payame Noor University and Iranian Society of History

Document Type : pajoheshi

Author

Abstract

This study, with a quick hint to the historical background of Qom, studies the rise of Shia and its expansion in Iran’s geographic area trying to find an answer to this questions: why was Qom introduced as a Shiite city after Islam and accepted Shiism while other cities were still in doubt in believing Islam or remaining on their ancestral religion. What are the factors influencing the adoption of Shiism and its expansion in Qom.
According to historical sources and hadith, the results of the survey conducted in this study indicate that Qom people accepted Shiite thought and particularly Shia Imamieh from the very beginning of Islam. Then they tried to protect Shia and make it worldwide. Although Asharioun played a significant role in contribution and development of the Shia in the region, the main factor of Shiite influence in the region thanks to those of Arabs who were among the companions of the Prophet (pbuh) and the followers of Imam Ali (AS).

Keywords

قرآن کریم.
ابن حوقل، ابوالقاسم النصیبی (بی­تا). صورةالارض. بی­تا. بیروت: دار الصادر.
ابن فقیه، ابوبکر احمد بن ابراهیم همدانی (1349). مختصرالبلدان. تهران: بنیاد فرهنگ ایران.
ابن­حزم، ابو­محمد (بی تا). الفصل فی الملل و الاهواء و النحل. بیروت: دارالجیل.
ابن­اعثم، ابو­محمد (1372). الفتوح. ترجمۀ محمد بن احمد مستوفی هروی، تهران.
احمد­بن­سهل البلخى (1371). المسالک والممالک. ترجمه سعید خاکرند، تهران: انتشارات میراث ملل .
اصفهانی، حمزه (بی­تا).  تاریخ سنی ملوک الارض و الانبیاء بیروت.
اسماعیل­بن­علی، ابوالفداء (721ق). تقویم البلدان. پاریس: دار الطباعة السلطانیه.
اعتماد­السلطنه، محمد­خان (1363). تطبیق لغات جغرافیایی قدیم و جدید. تهران: انتشارات امیر کبیر.
 بلاذری، احمد­بن یحیی (1956). فتوح البلدان. مصر: دار­المعارف.
تنوخى، محسن­بن­علی (1392ق). نشوار المحاضره و اخبار المذاکره. تحقیق عبود الشالجی المحامی. بیروت.
ثعالبی، ابومنصور عبدالملک (1375ق). یتیمة الدهر فی محاسن اهل العصر. دمشق.
جعفریان، رسول (1375ق). تاریخ تشیع در ایران. قم: انصاریان.
خوانسارى، محمد باقر (بی­تا). روضات الجنات فی احوال العلماء والسادات. قم.
دهخدا، علی‌اکبر (1373). لغت نامه. تهران: دانشگاه تهران.
دوانى، علی (1378). مفاخراسلام. تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
دینوری، احمد­بن­داود (1960). اخبار الطوال. قاهره: دار الثقافه و الارشاد القوی.
رازى، عبدالجلیل (1358). کتاب­النقض. تهران: شوشترى.
سیفی قمی، مرتضی (1361). سیرى کوتاه در جغرافیاى تاریخى تفرش وآشتیان. تهران.
شوشترى، قاضى نور­اللّه (1377). مجالس المؤمنین. تهران.
طبری، محمد بن جریر (1357).  تاریخ الامم و الملوک. قاهره: مطبعه الاستقامه.
 طوسى، ابوجعفر محمد بن­حسن (1411ق). الغیبه. تحقیق عبادالله طهرانی و علی احمد ناصح، قم: مؤسسه المعارف الاسلامیه.
 
فقیهی، علی اصغر (1378). تاریخ مذهبی قم. قم: زایر.
فیروز­آبادی، محمّد بنِ یعقوبِ (1412ق). قاموس اللغه. تهران: دارالکتب الاسلامیه.
قاضی نعمان مغربی، نعمان بن محمد (1312ق). شرح الأخبار فی فضائل الأئمة الاطهار. تحقیق سید­رضا حسینی جلالی. قم: مؤسسه نشر اسلامی.
قزوینى، زکریا (1371). آثارالبلاد و اخبارالبلاد. ترجمۀ محمد بن­عبدالرحمن، تصحیح سید محمد شاه مرادی ، تهران.
قمى، شیخ عباس سفینه البحار (۱۳۴۴ ق). قم: مؤسسه تحقیقات و نشر معارف اهل البیت.
قمى، شیخ عباس (1389ق). الکنى و الالقاب. نجف اشرف.
قمی، حسن بن­محمد (1361). تاریخ قدیم قم. تصحیح جلال الدین تهرانی. تهران: انتشارات توس.
کابلی ، میر­عابدین (1378).  بررسی‌های باستان شناسی قمرود. تهران: سازمان میراث فرهنگی.
گریشمن، رومند (1372). ایران از آغاز تا اسلام. ترجمۀ معین.
مامقانى، عبدالله (1350ق). تنقیح المقال فی علم الرجال. نجف.
متز، آدام (1364). تمدن اسلام در قرن چهارم. ترجمۀ علیرضا ذکاوتی قراگوزلو. تهران: مؤسسه انتشارات امیر کبیر.
مجلسی، محمدباقر (1403ق). بحارالانوار بیروت: مؤسسه الوفاء.
مستوفى، حمدالله (1362).  نزهة القلوب. تهران: دنیای کتاب
مقدسى، احسن التقاسیم (1361). ترجمۀ علی­نقی منزوی، تهران: شرکت مؤلفان و مترجمان ایران.
منصوری، مهدی (1350). حیات الست. قم: کتاب­فروشی صحفی.
مهدی­پور، علی­اکبر (1374). کریمه اهل بیت علیهم السلام. قم: نشر حاذق.
ناصر الشریعه، محمد حسین (1350). تاریخ قم. مقدمه و تعلیق علی دوانی. قم: دارالفکر.
نجاشى، ابوالعلاس احمد­بن­علی (1407ق). رجال نجاشى، قم: جامعه مدرسین.
یاقوت حموی، شهاب­الدین ابی­عبدالله (1990). معجم البلدان . بیروت: دار صادر.
 یعقوبی، احمد­بن­ابی­یعقوب (بی­تا). تاریخ یعقوبی. بیروت: دار الصادر.
ناشناس (1419). حدود العالم من المشرق الی المغرب. به کوشش یوسف الهادی. قاهره: دارالشفایه.