Document Type : pajoheshi
Authors
Abstract
One of the local Kurdish governments that despite centuries of autonomy, in the early time of Shah Abbas I of the Safavid accepted to be related government to the central government was the government of Ardalan in Kurdistan. Due to the strategic position of Kurdistan Ardalan on the border of Iran and Turkey, the Ardalans, who prior to this, did not accept the submission of any of the governments of Iran and Ottomans, by accepting to be officially dependant to the Iranian government at the time of Shah Abbas I, marked a new chapter in its political history. Within the period 1019 to 1046 A.H, which includes a part of the reign of Shah Abbas I and the early reign of Shah Safi in Iran, Kurdistan Ardalan was under the rule of two of the most powerful local rulers, Heh Lukhan and his son Ahmad Khan Ardalan. In this research the political development of Kurdistan in the above mentioned period and relations of the local rulers with the central government have been studied. The findings show that the centralization policy of the Safavid on the one hand and the geographical location of the territory of Ardalan in the early reign of Shah Abbas I on the other hand played a key role in the integration of local government of Ardalan in the central government. Since that time, Ardalan rulers, in the position of governor, played an important role in the administrative system of the Safavids.
Keywords
ادموزند، جان سیسیل (1376). کردها، ترک، عربها. ترجمه ابراهیم یونسی. تهران : انتشارات روزبهان .
اردلان، خسرو بن محمد بن منوچهرمشهور به مصنف (2536). لبّ تواریخ. تهران: کانون انتشارات خانوادگی اردلان.
اردلان، شیرین (1387). خاندان کرد در تلاقی امپراطوریهای ایران و عثمانی. ترجمه مرتضی اردلان. تهران: نشر تاریخ ایران.
استرآبادی، حسن بن مرتضی حسینی (1366). از شیخ صفی تا شاه صفی. به اهتمام احسان اشراقی. چاپ دوم. تهران: انتشارات علمی.
اصفهانی، محمدمعصوم بن خواجگی (1368). خلاصهالسیر ( تاریخ روزگار شاه صفی صفوی ). تهران : انتشارات علمی.
اعتمادالسلطنه، محمدحسن خان (1368). مرآهالبلدان. به کوشش عبدالحسین نوایی و میرهاشم محدث. تهران: انتشارات دانشگاه تهران .
امین، نوشیروان مصطفی (2005). کرد و عجم. هولیر: سازمان تحقیقات واستراتژیکی کردستان ( کردی).
ایگلتون جونیر، ویلیام (1361). جمهوری 1946 کردستان . ترجمه محمد صمدی . مهاباد: انتشارات سیدیان.
بابانی، عبدالقادر بنرستم (1377). سیرالاکراد درتاریخ و جغرافیای کردستان. به کوشش محمدرئوف توکلی. چاپ دوم. تهران: توکلی.
باسورث، ادموند کلیفورد (1381). سلسلههای اسلامی جدید: راهنمای گاهشماری و تبارشناسی. ترجمه فریدون بدرهای. تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران(انتشارات باز).
بدلیسی، شرف خان بن شمسالدین (1377). شرفنامه : تاریخ مفصل کردستان . به اهتمام ولادیمیر ولییامینوف زرنوف. ج 1(2ج در یک مجلّد). تهران: انتشارات اساطیر.
بهرامی ، روح الله و مظفری ، پرستو (1390). «کارکرد ، تقسیمات و ساختار تشکیلاتی والینشین اردلان در عهد قاجار» . مجله پژوهشهای تاریخی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان. دوره جدید . سال سوم . شماره دوم (پیاپی10) . صص72ـ51.
بینام (1370). عالم آرای شاه تهماسب. به کوشش ایرج افشار. تهران: دنیای کتاب.
ترکمان، اسکندر بیگ و محمدیوسف مورخ (1317). ذیل تاریخ عالمآرای عباسی. تصحیح سهیلی خوانساری. تهران: کتابفروشی اسلامیه.
چلبی، اولیا . (1364). کرد درتاریخ همسایگان. ترجمه ی فاروق کیخسروی. ارومیه : انتشارات صلاحالدین ایوبی.
جنابدی، میرزا بیگ حسن بن حسینی (1378). روضهالصفویه. به کوشش غلامرضا طباطبایی مجد. تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار یزدی.
حسینی تفرشی، محمدحسین (1388). مبادی تاریخ زمان نواب رضوان مکان(شاه صفی) (تاریخ تحولات ایران در سالهای 1041- 1038ه . ق.). ضمیمه تاریخ شاه صفی. ابوالمفاخر بنفضلالله الحسینی سوانحنگار تفرشی. مقدّمه، تصحیح و تعلیقات محسن بهرامنژاد. تهران: میراث مکتوب.
رربورن، کلاوس میشائیل (1383). نظام ایالات در دوره صفویه. ترجمه کیکاوس جهانداری. چاپ سوم. تهران: انتشارات علمی وفرهنگی.
رشیدیاسمی، غلامرضا (1369) . کرد و پیوستگی تاریخی و نژادی آن. چاپ چهارم. تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار یزدی.
روملو، حسن بیک (1384) . احسنالتواریخ . تصحیح و تحشیه عبدالحسین نوایی. ج3. تهران: انتشارات اساطیر.
سلانیکی، مصطفی افندی (1389). تاریخ سلانیکی. ترجمه از ترکی عثمانی حسین بن علی. تصحیح. ترجمه. مقدمه و توضیحات نصرالله صالحی. تهران: انتشارات طهوری.
سنجابی ، کریم(تحلیل و تحشیه) (1380). خاطرات سردار مقتدر سنجابی. ایل سنجابی و مجاهدات ملی، تهران: پژوهش شیرازه.
سنندجی، میرزاشکرالله (1375). تحفه ناصری درتاریخ و جغرافیای کردستان. تصحیح و مقابله و تحشیه حشمتالله طبیبی. چاپ دوم. تهران: انتشارات امیرکبیر.
سوانحنگار تفرشی، ابوالمفاخر بنفضلالله الحسینی (1388). تاریخ شاه صفی(تاریخ تحولات ایران در سالهای 1052- 1038ه . ق.). مقدّمه، تصحیح و تعلیقات محسن بهرامنژاد. تهران: میراث مکتوب.
شاردن، جان (1374). سفرنامه شاردن، ترجمه اقبال یغمایی، ج3(دورة 5جلدی) . تهران: انتشارات توس.
صفوی، طهماسب بن اسماعیل (1363). تذکرة شاه طهماسب. مقدمه امرالله صفری. چاپ دوم. {تهران}: انتشارات شرق.
قاضی، ملا محمدشریف (1387). زبدهالتواریخ سنندجی درتاریخ کردستان. به کوشش محمدرئوف توکلی. چاپ دوم. تهران: توکلی.
قزوینی، ابوالحسن (1367) . فوایدالصفویه . تصحیح مریم میراحمدی. تهران: مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
قمی، قاضی احمد بن شرفالدین الحسین الحسینی (1383). خلاصهالتواریخ. تصحیح احسان اشراقی. 2ج. چاپ دوم. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
کجباف، علیاکبر، دهقاننژاد، مرتضی، هادیان، کوروش (1390). « تبیین و مقایسة کارکرد نخبگان سیاسی و ایلی کُرد در دورههای صفوی و قاجار». مجلة پژوهشهای تاریخی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان. دورة جدید. سال سوم. شماره سوم(پیاپی11). پاییز. 58- 29.
کجباف، علیاکبر، میرجعفری، حسین، نوری، فریدون (1390). « بررسی روابط سیاسی والینشینان اردلان با حکومت صفویه ». مجلة پژوهشهای تاریخی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه اصفهان. دورة جدید. سال سوم. شماره اول(پیاپی9). بهار. ص 126- 109.
کینان، درک (1376) . کُردها و کردستان( مختصر تاریخ کُرد). ترجمه ابراهیم یونسی. تهران: انتشارات نگاه.
مردوخ، شیخ محمد مردوخ کردستانی (1379). تاریخ مردوخ . تهران: کارنگ.
مستوره اردلان، ماهشرف خانم (1946). تاریخ اردلان. تصحیح ناصر آزادپور. سنندج :چاپخانه بهرامی.
-------- (2005). تاریخالاکراد. با مؤخرة میرزا علیاکبر وقایعنگار. ویرایش جمال احمدی آیین. اربیل : ئاراس.
مستوفی بافقی، محمدمفید بن محمود (1390). مختصر مفید( جغرافیای ایران زمین در عصر صفوی). به کوشش ایرج افشار با همکاری محمدرضا ابویی مهریزی. تهران: انتشارات دکتر محمود افشار یزدی.
مصاحب، غلامحسین (1356). دایرهالمعارف مصاحب . تهران: بینا.
مظفری، پرستو (1389). بررسی مناسبات والیان اردلان کردستان با حکومت مرکزی قاجار. پایاننامة کارشناسی ارشد. گروه تاریخ دانشگاه لرستان.
مکداول، دیوید (1380). تاریخ معاصر کرد. ترجمه ابراهیم یونسی . تهران: پانیذ .
ملاکمال(1334). تاریخ ملاکمال. ضمیمه خلاصهالتواریخ. تصحیح ابراهیم دهگان . اراک : مطبعه فروردین .
منجم یزدی، ملاجلالالدین محمد (1366). تاریخ عباسی یا روزنامه ملاجلال. به کوشش سیفالله وحیدنیا. تهران: انتشارات وحید.
منشی، اسکندربیگ (1377). تاریخ عالمآرای عباسی. تصحیح محمداسماعیل رضوانی. ج2و3(دورة 3جلدی) . تهران: دنیای کتاب.
منشی قزوینی، بوداق (1378) . جواهرالاخبار . مقدمه، تصحیح و تعلیقات محسن بهرامنژاد . تهران: مرکز نشر میراث مکتوب.
میرزا سمیعا (1368). تذکرهالملوک. به کوشش محمد دبیر سیاقی. چاپ دوم. تهران: انتشارات امیرکبیر.
نیکیتین، واسیلی (1366). کرد و کردستان. ترجمه محمد قاضی. تهران: نیلوفر.
واله قزوینی اصفهانی، محمدیوسف (1380). ایران در زمان شاه صفی و شاه عباس دوم. خلد برین. تصحیح و تعلیق و توضیح و اضافات محمدرضا نصیری. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
وحید قزوینی، میرزا محمدطاهر (1383). تاریخ جهانآرای عباسی. مقدّمه، تصحیح و تعلیقات سعید میرمحمدصادق. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
وقایعنگارکردستانی، علیاکبر (1384). حدیقه ناصریه و مرآت الظفردرجغرافیا و تاریخ کردستان. به کوشش محمدرئوف توکلی. چاپ دوم. تهران: توکلی.
هادیان، کوروش (1389 ). سدههای سروری(نگاهی به تاریخ و جغرافیای اردلان). اصفهان: کنکاش.
-------- (1391). جایگاه و کارکرد نخبگان کُرد در دولت مرکزی. تبیین مقایسهای دورة صفویه و قاجار. پایاننامة دکتری. گروه تاریخ دانشگاه اصفهان.
)