In collaboration with Payame Noor University and Iranian Society of History

Document Type : pajoheshi

Authors

1 PhD Student, Sanandaj Branch, Islamic Azad University, Sanandaj, Iran.

2 Assistant Professor Department of History, Sanandaj Branch, Islamic Azad University, Sanandaj, Iran.

3 Assistant Professor Department of History, Sanandaj Branch, Islamic Mazaheb University, Sanandaj, Iran

4 Assistant Professor Department of History, Sanandaj Branch,Islamic Azad University, Sanandaj, Iran.

10.30473/lhst.2023.65064.2760

Abstract

On the eve of the first world war, the western borders and the Kurdish regions of Iran during the Qajar era were through a critical period due to the displacement of local rulers. Also deep-rooted historical differences with the Ottomans, the presence of various tribes and political differences made the region faced with new events. While the Ottomans had officially entered the war, the buffering of Kurdistan between Iran and the Ottomans could not keep Kurdistan away from its consequences. The study tries to explain the causes of the expansion and continuation of the war in Kurdistan, using the descriptive-analytical method and relying on the historical sources of documents, local and national newspapers. The investigations showed that the political and religious differences in Kurdistan and the confrontation of nomads with each other, along with the strategic importance of this region for foreign forces were the essancial factors behind the spread of the war to Kurdistan. Also, political instability in Kurdistan, intensification of tribal conflicts, presence of disaffected Sheikhs, competition of hostile governments and finally false promises of independence led to the continuation of the war in the region.

Keywords

Main Subjects

آذری شهرضایی، رضا (1358)، گزیده اسنادی از وقایع مشروطیت در کردستان و کرمانشاه، تهران: کتابخانه موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی. اتابکی، تورج (1387)، ایران و جنگ جهانی اول، ترجمه مهدی حقیقت‌خواه، تهران: انتشارات حقیقت‌خواه. افشار یزدی، محمود (1358)، سیاست اروپا در ایران، ترجمه ضیاءالدین دهشیری، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار. برزویی، مجتبی (1378)، اوضاع سیاسی کردستان از 1258 تا 1325، مقدمه ابراهیم یونسی، تهران: فکر نو. بیات، کاوه (1389)، ایران و جنگ جهانی اول اسناد وزارت داخله، انتشارات سازمان اسنا ملی ایران. تیمورزاده، مصطفی (1380)، وحشت در سقز، به کوشش شهباز محسنی، تهران: شیرازه، ص 29. ذوقی، ایرج (1368)، تاریخ روابط سیاسی ایران و قدرت‌های بزرگ، تهران: انتشارات پاژنگ، هوشنگ مهدوی، عبدالرضا (1349)، تاریخ روابط خارجی ایران، تهران، ج. رضایی، احمد(1379)، «کردها و کردستان در گذر زمان»، مطالعات ملی. روژبیاتی، محمد جمیل (1381)، فرمانروایی مکریان در کردستان، ترجمه شهباز محسنی، مقدمه همایون احمدی، تهران: نشر آنا. زارعی مهرورز، عباس (1385)، «اوضاع سیاسی و اجتماعی کردستان از مشروطه تا پایان جنگ جهانی اول»، پایان‌نامه دکتری، دانشگاه شهید بهشتی، استاد راهنما، دکتر عطاءالله حسنی. زکی‌بیگ، محمدامین (1388)، زبده تاریخ کرد و کردستان، ترجمۀ یدالله روشن اردلان، جلد دوم، تهران: انتشارات توس. سپهر، محمد علی (1336)، ایران در جنگ بزرگ، تهران: بانک ملی ایران. سردار مقتدر، علی اکبر خان (1380)، ایل سنجابی و مجاهدت ملی ایران، تحریر و تحشیه کریم سنجابی، تهران: شیرازه. شیخ‌الاسلامی، محمدجواد (1368)، قتل اتابک و شانزده مقاله تحقیقی دیگر، تهران: کیهان. ضیایی، رئوف (1367)، یادداشت‌هایی از کردستان، خاطرات شیخ رئوف ضیایی از وقایع حضور روسیه و بریتانیا و عثمانی و آشوب‌های محلی، به کوشش عمر فاروقی، ارومیه: انتشارات صلاح‌الدین ایوبی. علیف، اسو ام (1380)، تحولات مه در سیاست توسعه‌طلبی روسیه نسبت به ایران، ایران در جنگ جهانی اول، مجموعه مقالات سمینار، به کوشش صفا اخوان، تهران: وزارت امور خارجه، 1380. فاروقی، عمر (1383)، کردستان در مسیر تاریخ، تهران: آنا. فلوریدا، سفیری (1364)، پلیس جنوب ایران(اس. پی آر)، ترجمه منصوره اتحادیه نظام مافی و منصوره جعفری فشارکی، تهران: نشر تاریخ ایران. کاتم، ریچارد (1371)، ناسیونالیسم در ایران، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی. کندال، عصمت شریف وانلی (1379)، مصطفی مازدار، کردها، ترجمه ابراهیم یونسی، تهران: روزبهان. گزیده اسناد سیاسی ایران و عثمانی (1372)، ج6، تهران: انتشارات وزارت امور خارجه. لازاریف، م. س. و همکاران (1999)، تاریخ کردستان، ترجمه کامران امین‌زاده- منصور صدقی، مسکو. لیتن، ویلهلم (1368)، خاطرات لیتن، سرکنسول آلمان در تبریز در اثنای جنگ جهانی اول، ترجمه پرویز صدری، تهران: ایرانشهر، 1368. محمدرضا بن صوفی محمد سلیم افلاس (1344)، تاریخ انقلاب کردستان، نسخ خطی متعلق به کاوه بیات. محمدی، آیت (1382)، سیری در تاریخ سیاسی کرد، تهران: پرسمان. مردوخ کردستانی، محمد (1379)، تاریخ مردوخ، تهران: نشر کارنگ. مریوانی، محمد (1395)، نگاهی به تحولات گروس در جریان جنگ جهانی اول، کردستان: دانشگاه کردستان- پژوهشکده کردستان‌شناسی. مریوانی، محمد (1382)، بیجار در گذر زمان، تهران: نیک‌پندار. مظهر احمد، کمال (1385)، کردستان در سال‌های جنگ جهانی اول و قتل عام ارامنه، ترجمه. مک‌داول، دیوید (1383)، تاریخ معاصرکرد، ترجمه ابراهیم یونسی، تهران: پانیذ. ملایی توانی، علیرضا (1378)، ایران و دولت ملی در جنگ جهانی اول، تهران: موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران. ملکزاده دیلمقانی، توحید (1385)، اذربایجان در جنگ جهانی اول، تبریز. میراحمدی، مریم (1363)، دین و مذهب در عهد صفوی، تهران: امیرکبیر. نیکیتین، واسیلی (1366)، کرد و کردستان، ترجمۀ محمد قاضی، تهران: نیلوفر. محمدی، آیت (1382)، سیری در تاریخ سیاسی کرد و کردهای کرد، تهران: پرسمان. هوشمندی، احسان (1382)، «کردستان: گذشته، حال و چالش‌های پیش رو»، چشم‌انداز ایران، ویژه‌نامه کردستان. یاسمی، غلامرضا رشید (1363)، کرد و پیوستگی نژادی و تاریخی او، تهران: امیرکبیر. اسناد و نشریات اسناد بایگانی وزارت امور خارجه، سال 1332، کارتن 66، پرونده 5. گزارش قنسولگری ایران در بادکوبه، نمره 1545، مورخ 25 ذیقعده 1332، کارتن 66، پرونده 5. اسناد وزارت خارجه، سند شماره 1181، تاریخ 16 ربیع الاول 1326ه‍.ق کارتن 42، پرونده 4. اسناد وزارت خارجه، سند شماره 1218، 27 سرطان 1338ه‍.ق، کارتن 40، پرونده 5. اسناد وزارت امور خارجه، پوشه‌های، 16تا 25، 18- 1321 و ... اسناد مجلس شورای اسلامی، دوره 3، ک3، ج33، ن 160؛ 1333/ 1915. اسناد بایگانی وزارت امور خارجه، سال 1332، کارتن 66، پرونده 5؛ گزارش قنسولگری ایران در بادکوبه، نمره 1545، مورخ 25 ذیقعده 1332، کارتن 66، پرونده 5. روزنامه ایران، سال دوم، شماره 273، 17 شوال 1336ق/ 3 مرداد 1297 ش. روزنامه حبل المتین، ج19، س 22، ش 18، 1384. روزنامه نوبهار، سال ششم، شماره 76، 10 ربیع‌الاول 1336ق.